Digitized by the Internet Archive in 2018 with funding from Getty Research Institute

\

*

https://archive.org/details/dehistoriastirpiOOfuch

DE HISTORIA STIR

P I V M COMMENTARII INSIGNES, ΜΑ X I M IS IMPENSIS ET VIGILIIS ELA

BORAT I, ÄDIECTIS EARVNDEM VIVIS PLVSQ.VAM quingentis imaginibus, nunquam antea ad naturas imitationem ardfidofius effd dis di exprefsis, LeonhArto fvchsio medico hac noftra astate longe clarifsimo^autore*

Regiones peregrinas plenq?,alii alias, fumprii ingenti,ftudioindefefib,nec finediferimine uitxnon** nunquam, adierunt, utfimplicium materix cognofcendx facultatem compararent fibi: eam tibi materiam uniuerfam fummo 8£ impenfarum 8i temporis compendio, procul difcrimineomni,tanquam in uiuo iucundifsimoqj uiridario, magna cum uoIuptate,hinc cognofcere licebit.

- Acceisit^sfuccinda admodum tiocum difficilium &fobfcurarurn pafsim in hoc opere occurrentium explicatio.

Vna cum quadruplici Indice, quorum primus quidem ftirpium nomencla¬ turas graecas, alter latinas, tertius officinis feplaiiariorumö£ herbarrjsuiitatas,quaitus germanicas continebit.

Cautum preeter ea eil inuiSlißimi caroli Imperatoris decreto ^ne ejuis alius impune ufquam locorum hos de ßirpium hiloria com¬ mentarios excudat 7 iuxta tenor em priuilegij ante a nobis euulgati ,

BASILEÄE, IN OFFICINA ISINGRINIANA, ANNO C H R I S T I m7 D . X L II.

"Th^rnjf ^ tf f 1 -

LEONHARTVS FVCHSIVS

&E T A T X S S V ÄE ÄNNO X L I,

ILLVSTRISSIMO ET C H R IS T I AN ISSI Μ O

PRINCIPI AC DOMINO, DOMINO IOACHIMO, SACRI RO¬ MANI IMPERII ELECTORI, MARCHIONI BRANDENBVR. genfijStetinsCjPomerania?, CaiTuborum., Sclauorumq? Duci}Burg- grauio Norimbergenfi3necnon Rugia: Principi3Domino fuo longe dementi isimo, leonhartvs FuchOus medicus s. P. D,

van qv a m uniuerfd medicina nullis non ßculis glorioßa er ~] k diuina fit habita^ Illufinßime ac generoßßime p r i n c e p s7 ta - ^ men in hoc eins fiimmo fplendore Je mp er plus laudis ^admiratio* nis ac ponderis 7ea illius pars qua: naturas Jlirpiü uefiigat rima ' turßobtinuit: idj partim quod uctuflate?cuius maximaßmper H apud omnes autontas er ueneratio ßut7ejßt antiquißima : par~ t tim etiam quod iucunda 7 utihs er ne cefijaria eins cjßt cognitio .

Jfiam cum reliqua: p ropemodum omnes artes ßmulatque a Deo opt.max. creatus eß homognuentce fiint7 acßbinde multorum indußria au<flce7fdlce herber poß condita fiatim elementa 7 nullo J adbuc exißente homine7 und cum diuinis fins uiribus7 itaiubente Deo?e terra: latebris eru p er utHthoc nomine nullius rei aut artis inuentioue' rius quam medicince et jtirpium7Deo aßignctur . Quodß tarnen quifipiam ijs quer ajßrul· mus impudenter reclamare audeatjmic quidem Ποβη7 omnium quißripßruntuetußißi' mum tefiem7utpote ante quem nullum alium inuenies ßnptorem7neq ; apud Chaldcros7 neqs ^Aegyptios 7neq$ Phoenices 7neque Gnrcos7 quer tamenfintuetußiores nationes 7 oppone' mus 7 qui palam quod nos 7 in Genefißa affiirmaU Hefs eß cur infolenter er contumehoß quis illius tefiimoniu repudiet aut ajpernetur7ut quem no noßri modoßd er proßni quiq$ nunquam non admirati fiintßimmisj extulerunt laudibus :quem etiam uenerandum ueridi - cumq- ipfia uetußasßcit . Siquidem herc ipßa7Cicerone teße7proxime ad deos accedit : qua' propter quo propius abeß ab ortu7 et dtuina progenie 7boc melius ea quee ueraßnt retinet * Proinde haud temere quotquot unquam extiterunt homines 7 adhiberi ßdem uenerandee uc ' tußati coißanter aß eruerunt. Geeterum non folumHoßs7ßd etiam quotquot eum ßqmi' tißnt poeter er biftonci -^Aegyptia exculti dißiphna7berbarum originem <&inuentionem dijs tribuerunt . Greecorum nanque antiquißimi poetce Homerus er Heßodus ( neque enim quiequam Grerci habent quod ante illos citent j aperteßirpium diuinam ejß originem teßantur . Hi equidem dum homines ignorare tradit7quantü in Halu a er Hfphodelo re' conditum fit . Ham ijs uerbis fubobßure admodum herbarum uires in intimis carundem me dullis reconditas eße7hominibusJ ignotas 7nec nißdijs ipßs7qui illarü fiunt inuentores 7per' Jpettas innuit . Ille uero7dum Holy berbce laudatißimce7 er contra Girces ueneficia mirb eßicacis 7inuentionem Her cur io deorum apparitori acceptam refiert7homimbusJ inuentu dißicilcmfiijs uerb no itcm7efifefiribit,Qninetiam inßiis Tberiacis Hicatider Panaces 7 quod ipfio fiatim nomine morborü ommü remedia pollicetur 7 a dijs ipßs inuentu eßje7 huicfi adco Cbironium7Hfclepium er Herculeum app ellatum7 memor ne prodidit Qjjpdgr*r ci poetce particulatim atq- de fingulis fiere generibus aßeruerunt? hoc inter Latinos Out' dius7 quem unum pro multis nunc produxße tefiem ßtis fit7in uniuerßm de ommbus 7 dum italoquentem de ßipßHpolhnem fingit 7afifiir mar e uoluitßicens :

Inuentum medicina meum efi7opifiexJ per orbem Dicor 7 er herbarum fiubietla potentia nobis*

Quare nunc ommbus perfipicuumejß arbitror ß antiquitatem diuinamq- originem ßpe Sie musjberbaria mediana nihil ufquam ejfie laudabilius 7fifilendidius? honorificentius . Quod

Herb arid medici nammultuadmi rationis cj lau * dis fernher obti* miffe.

Stirpium origo diuina.

Mojes feriptor omniu antiyuif* fimus.

Vetuftatis

autoritas.

Homerus er He ftodus Gr £ corti feriptor es and* quifiimi.

ÜD 1 L L V S T R I S S» PRINCIPE M DN, IOA CHIMVM

Λ« mcdUßuero utilitatis magnitudinem , quam haccipfa hominibus affert-, animo expendas, quid ea CitU£ pntfiantiusjit non uideo. Jsfam nulla alia re magis bonam corporis ualetudinem confinia

mus ,tuemur,ßßentamns, quam ßirpium omnis generis fibfidio , Haktudine autem bona mhlnecp melius, ne qspracfl antius, ne q$ optabilius exiflit,utpote fine qua necpoietia,nec di vitice, neculL· οίκε res ßaues,<&ufii eße poffnttut pne clare ab Hippoc, nofiro diBufit, ύ<β\μ οφίΑος Κξψ ΰτζχρμάτωμβπ, <τάμχ&?βτί Τ κΐΑώμ ichwo?, κτβ της ύγιΒης* ]\Jeque pneßntem tantum ualetudinem herbarum hetießcio tuemur, ßd er labeßclatam & conuulßam ψ ipßs corrigimus, emendamus acre ßituimus. J/t enim apes ex illarum ßoribns materiam colligunt unde mei conßant, ita nos ex immenß earundem uarietatead* jje&jtrie medi* uerfus morbos remedia decerpimus. Torro cum innumeri f ere fint morbi qui nobis a fonte, m£ neeeßita. terg0, lateribus infidius tendunt, fiimme neceffariam quoque eße exquifitam ßirpium noti¬ tiam nemini obßurum ßre,ßd conflare inter omnes puto ♦ Jffecg enimfine diuinis illarum jucwJn.rccgni viribus ut a nobis propulßmus morbos licebit. Quantum nero iucunditatis ac deleBatio * nmfmpum . ms Jubeat fi irpium cognitio, non edi cur pluribus e xponam, cum nemo ßt qm neßiat nihil ejjein hac Uta iucundius , dcleBabilmsß quam ßluas, montes, campos, uarijs ijscp ele* gantißimis ßoßulis ac herbis redimitos er ornatos peragrare , intentis q± oculis intue' tl Voluptatem nero ac iucunditatem illam non parum auget, fi earundem ßcultatum ac virium accedat notitia, iSZ eque enim minor in cognoßendo, quam afficiendo ßauitas er dele Bat io. Quare cum ueteres illi diuinam eße ßirpium originem, eascp in tanta uitm hu mance fragilitate non modo ußm er fiuäum immenfumhabere,fed er ßmmhteceßarias eße animadverterent, non filum de hac parte medicinae honorißce fintire coeperunt, ue- rumetiam mhl in ipfa natura quod ßißUcerent dignius, aut quod inue fligar ent er perßrn farentur pulchrius, aut quod cognoßerent iucundius eße duxerunti 'Proinde fe totos er ani no er corpore in earundem inquißtionem atque indagationem contulerunt. Et hoc fludio nefligandarum ßirpium non plebeij tantum er abieBceßrtis homines tenebantur, fed er ex omni genere hominum potentia, diuitijs, prudentia er doBrina prae flantes > Quanto mm illi generis nobilitate clariores, prudentia^ er doBrina prcc flantior es fiierunt, atefi adeo de hac parte mediana incorruptius indicare potuerunt, tanto magis adßBandum hoc Feg« oVm ßus (ludium animi illorum fiint excitati ac inflammati . Hinc e fi quod plerique Reges, po- tentia CT prudentia excellentes, negleBo interim regijßßigij honor e, cum toto regia digni ffg gccupati . tatis fitellitio,per uaßas multarum regionum f olitudmes ire, inuia montium mga peragra re, lacus tnacceffos luflrare , abditas terra fibras ferutari, hiantes uallium fiquifioecus, minime grauati fimt. Quod ut facerent, non tam eos immenß iucunditas er uoluptas ,qui* bus tum fluebantur quum nana loca uarijs floribus ac herbis ornata obibant, inuitauit, quam ut de humano genere, adeofi tota po fler itate optime mererentur, er immortale no¬ men adipiflerentur, ardor quidam impulit. Quare de illis quas quijque inuenit fibi aßeren dis non mimis acriter er firc nue, quam de imperio, aut uita ipfa , qua nihil charins, diml· carunt ; id quod uerum eße multarum ßirpium nomina te fantur, Jsleque enim Polemo * nia herba alia de cauß etiam Philct acria, teße Plinio, diBa eß,quam propter certamen Gcntm i Uyrio* inuentionis regum ♦ RJbnne Gentiana etiam ipß,cm a Genito lllyrioru rege eius inuento ■<* rumex. γζ nomen mditü cßßitis docet quam ille fiudtqfiis herbarum fier it? utpote quem etiam in c

ter media arma earundem indagationi operam nauare ?er Gentianae rimari ficukates non piguit, idcp nullo alio nomine, nifi ut hac ratione memoriam fibi perpetuam ac nunquam in* lyfimchut Md termorituram concilianti Porro Lyfimachum Macedonum regem non tam animi magni* SSd°Mythriddtes tu^° nmumfi nobilitauit , quam Lyfimachia herba, quae in hunc ufque diem nomen

emi rex. retinet. Mithridates ßmßPonü et Parthorü rex maximus 7m uiginti quidem duarii

linguarum

LEONHARTI FVCHSII EPIST, NVNCVPATORIA,

linguarum peritia , uarijscp hinc inde uiäorijs nomen fibi paraße contentus fiit :fid ut clarior celebrior qp euaderet?in eam quoque curam fortiter incubuit , ut omnium fimplicium medicamentorum , eorum maxime quce letalibus aduerjdntur, exacdam notitiam nanciße > retur, Quam uero intentum in eam rem animum habuerit, quantum cp bine laudis gh'

rice confiquutus fit, nihil attinet dicere, quod idipßm abunde ßtis medicamentum hoc quod in hodiernum ujquediem nomen eius retinet, ac IPLithridaticum appellatur, quodp adhuc hodie ad arcenda uenena a medicis ufurpatur, declaret . Et quidem Scordium herba , quee nonalia de caufi, Crateia herbario autore, nominata JSdithridatia edi , quam fludio' ßisillefiieritßirpiumßtis etiam rnondlrat. Praedidlis tam regibus nobis adijciendus ue' nit omnium quotquotficrunt unquam regum ßpientißwms opule ntfiunusp Solomon , ad cuius immenfas laudes, quas illißacra Bibitorum hidloria deßrt,hocueluti maximum, & quod reliqua omniaßiperare uidetur, accedit, quod de fingulis ßirpibus fapientfiimedijfi' rerc potuerit , Praeterea primus Pergami rex ^Attalus, ut te diis edi graiißintus autor Galenus, omnis generis medicamentorum ßudioßßimus fint, ita ut multas ac uarias com- pojitiones ,quce adhuc extant, nominis cius inßriptionem retinent, condlruxerit. Euax

etiam trabum rex tanto dludio inquirendarum dlirpiumßagraße dicitur, ut de ßmpli - cium effeclibus ad Pd eronem firipferit . luba denique JVlauritanice rex herbarum diu' dio quam regno memorabilior fidius edi , Quantam enim huic Euphorbium herba, quam ille d fi inuentam medicifiii nomine appellamt, miris p laudibus priuatim ei dicato uolumi - ne celebrauit,pepererit , neminem efjc puto qui ignoret, Ccsterum quum fiquentibus fiibitt de annis Romanorum reges & Imperatores propter publicas, eas p uarias maximas,

occupationes, indagandis ßirpibus operam nauare non poßent, hoc filtern fiudiofi zyy dili' genter curarunt, quod idem Galenus tedlatur, utuarijs in locis, maximis quidem impen > fis, herbarios alerent : idp nulla alia dc caufi, quam ut fiudium hoc cognofiendarum fiir - pium, hominibus non minus utile quam neceßdnum,fiuercnt,&ab interitu conferuarent, J/erum rehclis nunc regibus, alijsp multis infignibus heroibus, Teucro Atacis fratre , qui Teucrio nomen dediU^Achille, d quo JMillefilia Hchdleia cognominata edhChirone Centauro, d quo Centauriü nomen accepit : Eiercule, qui Biyofiyamu inuenifie traditur: quantum opene ac dludij tn perquirendis omnis generis ßirpibus ueteres tum Graeci tum Eatini poetae cr philofiphi pofiierint, breuiter perdlringemus , u Atqui ex compluribus paucos aliquot, eosp optimos produxiße fiijfiiciat, Plinius quidem inter Graecos antiquifi fimum poetam OrpheumQiemo enim ante hunc apud illos memoratur, fiquidem ante omnes alios poetas & pbilojopbosfioruit) de herbis aliqua, curiofius etiam, prodidfie, podl

eum Edufium & Elefiodü Poliunt herbam miris laudibus celebraßeßribit. Prester ea re rum humanarü peritfiimü uatern Homerum curam cognofcendaru fiirpium magni feeiße, neca fi reieeiße aut afloernatumfiifie, JfiJepenthe, P/Loly, Lotos, Icinoi hortus fatis

ofiendunt, JAirgilium autem, Latinorü poetarü principem, fiirpium fiuße peritfiimü, tam crebra earundem in feis uerfibus mentiones palam tefiantur. Quare no raro etia interpre¬ tibus grammaticis ficefiitnegodu, illum mifiris modis enarrantibus. Quam uero fiudiofiis herbarüfierit Ouidius, nemini no notu edi, nifit qui illius carmina i ntr officere dedignatus efi,Philofbphos autem herbariam medicina non neglexfie aut contempfifie hinc colligitur, quod literis proditum fit Pyth agor am, clarum fapientia utrum, integro uolumine Bulbos ce lebrafie, perinde atq$ Chryfippum Braßicam, A e none m Capparim: quod facere tanti phi lofiphi nuncp inanimum induxfientfino optime de hac medicina: parte fcnfificnt.Hridlo' lem praterea fitmmu certe philofiphum, aliquot de ßirpibus libros rehqufie nemo nefeit:

unde quanti fecerit herbarum cogmtionem7tam excellentis ittgenij uir,quiuis coiedluram fi'

a }

Solomon rex Hebneorum.

Attalus Ver* g amirex.

EUdX AU* bumrex .

luba M auri* t anu rex .

CcefitresRomd' ni fuis impen fit herbarios aluere

P oetetru V pht lofopboruin ue - Rigandis flirpi- bus fhidium, Orpheus,

Mufeus .

H efiodus, Homerus.

Virgilius.

Ouidius.

Pythagoras.

ChryfppuS.

Zeno.

Ariftotclcf.

AD 1LLVSTRISS, PRINCIPEM DN, IOA CHIMVH

dt, Scd deßno tandem illuslrium uirorum qui de herbaria medicina honorißcentißime p ßnjerunt pflripjcrunt, texere catalogum, ubi prius unam etiam e pr er claris mulieribus ? HStemifiam JSdaufoh Cariae reguli uxorem , qua: ab hoc indagandarum ßirpiumßudio non abhorruit-, illis adieccro * CXuam enim incredibili quodam ardore ac defiderio cogno- ßendarum herbarum haec ipfi flagrant, ^flrtcmifla \ftirps,quae in hunc uflque diem nomen eius retinet, cum antea Varthems jit appellata, loquitur. Vi nunc omnibus perflpicuum fit, omnis p aetatis p generis homines, eos q$ nobilitate ac doclnna praeilantißimos,nonß - Ium de herbaria medicina praedar b fenfifle,uerumetiam ut illam perdifleerent plurimum o- Quid udcresfa peneßudij, diligentiae p laboris contuhjje ,p(tqui cognoflcere firtaflis a nobis quifpiam %nnn conjeci huic parti medicina parum aquus defidcrabit,qmd tandem illi per nos longo ordine comme uflnt » morati , hoc fiudio inquirendarum flirpium cofe cuti find Rem fime longe praflantiflimam,

nullis φ nap diuitijs, neque uoluptatibus poflponendam, memoriam flilicet apud po Heros immortalem aeßmpiternanu Tandiu cmm firma p illabeficla eorum manebit memoria , quandiu tellus fida p optima rerum parens Gentianam, L yfimachiam, Scordium, E upa tonum, Euphorbium, Glymenonfl olemoniam, et id genus alias fiarpes quibus praclanfli morum regum indita fint nomina, producet, Viuunt itaque hodie grata hominum memoria, illorum nomina, ahoqui fiatim fimulatq · e uiuis cxceflijjent cum ipfiis peritura, mfiilla ftir pibus indita pofl fle rcliquijflnt, Et d nobis certe merito hocomniü longe pneclarfiimum ac faluberrimum tantorum regum p dodiflimorum hominum fiudium atque certamen lau dibus ad coelum ufque extollitur, quoties quam optimis donis uitam nofiram excoluerint, p quam de nobis pmclare fint meriti recordamur , (Quare uenfiime E Iimus dixit : Singu¬ la quofidam inuenta deorum numero addiderunt, omniunfl uitam clariorem fecerunt cogno * minWiis herbarum, tam benignb gratiam memoria referente, (Quod ubi mecum reputo , mi rarifiibii cur nemo propemodum principum noHrorum,ueterum regum p heroum exeni' pium imitari finde at , atque uiuarc filtern eos qui hoc fiudio indagandarum herbarum te·* nentur, in animum inducat. Scio quidem eos moleflis p operofis negocijs jic implicitos, rno* do Spartam qua ? illis obtigit, probe tueri uehnt, ut inquirendis fiirpibus operam dare ipfii a prittcipib'her non pofiint, pfitamen illorum nihilominus erat hortos optimis, & d longe etiam petitis ^rpn-s adindi ^er^IS confttos conslruere, atque qui eafiicm fibinde colant , augeant p confiruent herba * redas herbas fup ri°s? quod etiam ohm G flares ELomanos fecijjefiiprd cotnernorauimus, fius impenfis ale * peditandi. re% Jdq. ea potifiimum de caufia, quod nulla fit res unde fibi plus laudis p flories aucupa * n ualeant , aut de tota po fler itate melius mereri, quam fi hac ratione flirpium notitiam con firuare fiuduennt. Optarem itaque aliquam fialtem partem , eatnf plane minimam fio* nun femptuum, quos magna ex parte inrcs fluxiles ac momentaneas, ne quid gramiis di eam, collocant , ad tlluilrandam hanc medicum partem, qint nunc quafii caput fuum e pro* Mediä noflri tl· findis tenebris exent, ponerent. Sed pro Deum immortalem, quid nurum reges p prin * da&anJjrwr irr c*Pes ‘OOC fiu^mm indagandarum flirpium non admodum reflneere, cum noflree retatis e- bfrii abhomnt, tiam medici fic ab eo abhorreant, ut ititer centum uix unum qui pauculas fialtem herbas ex- acie cognitas habeat, repenre liceat . Quod quidem aha de caufia fieri no tudtco,quam quod eam medicum partem qiice flirpium cognitionem tradit, ad fle pertinere haud putent: aut ut* lior em inhoneHioremq · eflfe cenfiant , quam ut ad fi pertinere patiantur. Dignitati enim exiflimationif fiue non parum detradum iri arbitrantur, fi ea tradent, quorum fi pl filari} P quidam alijfidijs placet, fibi tam cognitionem uendicarunt . Hinc efl quod totam hanc cu Hcrhctrim me* ram in pharmacopolas, indodum mehercule magna ex parte hominum genus, p in fluitas mmbulcfeim - mireE> fitperßitiofas mulierculas reijcianL ^ Adeo ut noflra tempe flate uniuerfe herbaria perite piebü. mediana in manibus fit rufiicaru paetularum muliem, ineruditorum f homimi,qui erro *

remfib -

LEONHARTI FVCHSII E P I S T, NV NC VPAT O RIA,

rem fibinde errore cumulant. Merito itacfe reprehenßonem 0° obiurgatione nofiram mul¬ tor unicp aliorum bonorü uirorum incurrunt medici 7 qm hanc cognoßendarü flirpium curam fiinditus repudiafit?aßpernantur?<gr pro nihilo putant ♦ Quis enim ce quo animo ferret hocß bi fludium ignominio [iim exifiimare7quod olim regibus 7 Gnecorutmp ducibus 7 adde etiam poetis 0° philoßphisßiiße longe honorißcentißunü demonßrauimusiQ^uodßiiero quiß piam fecum etiam reputet quam utilis quampneceffina medicis ßt h ce c herbarü notitia7lon ge maxima cafligatione 0r obiurgatione dignos cenfebit , Jfilam nemo illorum morbis rede mederi potef7aut medicamenta componere7aut antea inuentis commode 0° opportune uti7 mßßmplicium exadam habeat notiti anu Id quum omnibus fitmanifefifivnu7cur pluribus demonfremus nihil opus edi, <^rfd hanc autem confequendant notitiam non fatis effimel aut bis tertie illorum dißrimina7 Galeno etiam no diro tcdle7fd fequenter admodum ui' fpextfe , 'Proinde cum ueteres olim cum philofphi tum medici χύτοβίχρ propnamp infpc dionem ad exquißtamßirpium notitiam confquendam nccejfriam efjeperfjpedum habe - rent7harum inquirendarum munus non rudibus 0* imperitis fiphfian)s7non horum mini Jlrts cepae imperitis 7aut multo rudioribus 7 non etiam jlultce 0° ineptee plebi permifrunt : fid adfe potius pertinere hatte prouwciam arbitrati7non unius £7" item alterius tantum re¬ gionis tradusfd magnam orbis partem peragrarunt7ut non fiunt fis ipfiru oculis omnis generis herbas contuerentur pierumetiam manibus contreclarent7degufiarentp7 utfcilicet hac ratione non tantum earundem imagines 7 fd cr utres plane addifcerent ♦ Sic fine Theo phraßu7qui nobis nouem de hißoria libros certe prceßantißtmos reliquit7multas peragraß ß prouincias conßat : neq · enim alias tam exqutfita ratione fingulasßirpium dijfirentias7 quas diuerfrum regionum ratione habent7tradere potuifet, Tiofioridcs quop7ut metipf tedlatur7 incredibili quodam cognoßendarum herbarum defiderio dudus7 multa admodum in militari labore loca perludlrauit7tantam hincconßcutus peritiatnßirpium7 utpodl ß de ijßiem7Galeno etiam tedle7abßlutßimos reliquent libros 7quos multi hodie herbartee tue·' dtcuice jtudioß7 magno cumfuclu7 non tantum aßidue domi leguntfd ficum nunquam non circunferunU Pmtereo nunc lubens Crateiam7 Tionyfium7 JSiethrodorum? utpote quorum fcnpta non extent7 temporump iniuria perierint. Omitto etiam P limum Secuti' dum7 diuini illius operis Te mundi biforia autor em7 quem omnes plurimu operce non fi¬ lum in hoc cognoßendarum ßirpium7 uerumetiam multarum aliarum rerumßudio pofitß ß7 ac tandem mortem oppetijfifi ßiunU Quam uarias autem terree regiones ut medicam materiam exacle cognofieret7 uitamp mortalium iuuaret?Galenus luf rauer it7 nemo qui libros eius paulo diligentius legit7ignor are pote f, Ldam metallorum gratia in Cyprum7 quee ibidem multa fint : bituminis 0° aliorum quoruttdam caufi7 in Syriam Pale? flutam nauigauit, Quantum uerb fiudij 0° operce inßla dignoßenda terra Lemnia poferit7ijs qui nauigationis fice deßriptionemlegerunt notum e fl. Lice c longius commemorauimus nulla alia de caufi7 quam ut hinc nofln ßcuh medici dißerent7 quantum ipfi a ueterum ab - efifint diligentia : quos maximo etiam rerum fiiarum7adcop corporis difipcndio7 in denfißi mis fluis 0° nemoribus oberrare 7 alt ßi map montium iuga conßendere ut exactam fiir <- pium notitiam conßquerentur7haud piguit: 0° ut uel tantorum uirorü exemplo tandem con mchßirpiü cognofiendarüßudtum adß pertinere credant , Q uodfi tamen ijs exemplis pet rum monentur 7ad hancßßipiendam curam uel pudor eos impellat adigatp, J\fcmo enim cfi Cceteroru artificum quifibi no ignominioßßimü eßeduceretß fine artis in frumenta &m<i teriaqua quotidie manibus cotreclat7 ignorare indicaretur. Cum itaep in manuarijs artibus omnes eum ridendu ejje artificem'eyafiiment7qiit artis eius quam profitetur materia no fiatis pcrßeäd habeat: multo certe maiori cachinno dignus erit medicus 7qui fiice artis materias 7

cc

Stirpium notitid medicis tum uti > Us tum neeeßarid

Veterum medi - eorum circa futi plicium medica mentorum cogni tionem ßitdium .

T heophraßus»

Diofcondes.

Plinius Se* eundus»

Gi ihm*

Medien ignora - remateriamme *> dicam, ndiculii .

AD 1LLVSTRISS« PRINCIPEM DH, IOACHIMVM

atcfc adeo fanandi inßrumenta7ignorat, Et detejlanda quidemfi nullo alio f hoc tarnen potißi mum nomine 7hac medicorum quorundam inertia7dßdiafecordid?&J negligentia7quod ef¬ fecerit ut propcmodum omnis ßirpium cognitio extincla er finditus deleta feierit, <fetque aclum plane de mediana herbaria foißety niß aliquot bonos 7 erudito s? er diligentes uiros E)eus excitaßet7qm hocßudwm quod iam ad inter nitionem tendebat ;er prope totum obii- teratum erat7maximis <&uigili)s er laboribus iuuare7at ab interitu uindicare uolußenU Inter eos autem qui jlrenue in hanc curam incubuerunt 7 mea quidem fententia primas tenet Hf rmolm genere er eruditione clarus Hermolaus Barbarus 7qui primus omniu7quodfeiam7noßra Barbarus. aiaieß anus longb pulcherrimü aggredi 7 eamp medicina partem neuticp contemnendam f tenebris in lucem reuocare aufus eil, Ham initio ßißepti illius laboris praßantißimü7atq ; multis iam feculis coprobatu medica materier finptore D iofeoride m .Latio donauit. Quo corollarium f heiter p oraclo labore 7 Co r diarium adiecit7quo nihil eruditius 7 nihil copiofeus7 nihil de - ucmoiai. mdgjS uayintfi ροβ V limum in latina lingua editum eßc dolii unanimi fe utentia fete n-

iur. (Quicquid enim aLheophrafio7iHthenao7Oribafeo7^A 'etiofPaulo7Polluce? Plinio alijs fecum Graecis tum Latinis eruditis admodum hominibus ? quos nominare nunc nihil attinet feparfem notatu eß7hoc totum in Corollario fio pino quaßfefec7 compl exus efi Bar b anis. Et quidem huius celeberrimi uirtßudiü eo magis a nobis pr ce dicandum effi cenfeo7 quod ipfe primus fetus profeßione medicus no eß et fecur e interim in utramuis aurem dor - initantibus medicis 7 nutanti tum breuip cafeira rei herbaria: auxiliares manus porrigere i oames Kud dignatus fit , Incoparabihs huius uin exemplum ac inßitutii 7 paulo pbß imitatus efe loan nes Eu eilt us Gallus 7 homo fiipra linguarii peritia no uulgan rerum cognitione pr. ce ditus: is enim pari conatu ac fiudio cum prodigiofis monßris congreßurus 7 eumprimu nobis auio rem latinitate donatum exhibuit ? unde neram exquifetamfe materia medicae cognitionem pe tere l iceret pit fcilicct proferiptis er explofes tandem Huicenna er aliorum Hrabum in - fidfesgrroribiisq ) no lembus refertis de re herbaria placitis fipurtfeimo fe nte JD iofeoride ßirpium notitiam hauriremus .Certarunt itaq± inter fie hi duo infignes uiri uter alter ü uin - cerei:honeßumJdtie7 Hefiodo er Galeno noßroteßibus 7certamen7e quo utenp immor - talem efi confecutus gloriam , Caterum eunt Euellms ueteres atq ,* adeo legitimas fiirpium nomenclaturas 7 quibus eas I) iofeoride s appellanti 7 accefiione nouaru7 quas nobis magna m onaebos & ex parte monachoru er muliercularii fiiperjhtiopeperit7ob furatas nunc inobliteratas efe — - fe7neqp etiamfengulos fiirpes ab uno ]D iofeoride defenptas animaduerteret7 paucis abhinc mendaturai ob* anm °pus7ut apparet7multis uigilijs adornatu7cui de fiirpium natura titulum indidit?edere fantffe, uolmt. In quo feine quicquid ufquatnfcre apud Eheophraßum7Plinium7Galenumfeiosfe

RueUijcpusde ueteres er recentes probatos autores de ßirpibus firiptum eß7 compleßt magno ßudio natura ßirpium. αηηίΧΙ[$ eß. (Quare a pkrijfe hodie uirdlc bonus male audit7eo quod complura admodum ad uerburn aliunde feP linio prafertim acHermoIai Corollario granfer i ptafepprefeis eo rundem nominibus 7 infeios tranßulent comentarios : quafe uero illi quibus hoc fiium tuere tur jaclumpnodo fiiper ßes e ßet7u eterum eorumq · probatßimorü firiptorum exempla de - Rvßm 4 calu* efeent.ifetqui ut mortuo iam nomhil patrocinemur7 unum tantü come morabimus , flemini r‘>m dlJ 'dlM ejfe arbitr amur qui nefeiat Plinium uaßum hoeßmm er immortalitate dignum de hißoria mundi opus ex antiquißimis ac uarijs autoribus contexuijfi: is tamen non quouis in loco eo- nitu undefengula deferipfet nominatim mentione fecit7cotentus idtpfem femelfeciße ♦ Qua¬ re cum inP linio haud culpetur quod non tififemel7 libro nimirum primo ? eorum undefiia tranfiripfit meminerit7 qmßt ut hoc ipfem JRuclho uitio detur f cum tamen conßet hunc in prafetione eius operis ittgenuefeten7 ea qua: fearfem a ueterihiis tradita femt7fe ueluti in compendium digeßiße?atife ufequeadeo ab ijs adiutum effegit eis pene totum acceptu referat *

Proinde

1E0NHARTI FVCHSII EPIST, NVNC VPATORIJl,

Proinde cum is aliorum ßriptis comode ußis ßt7 eacp quafi in ordinem digeffent 7 aLß adeb ßia fecerit 7no erat curpaßim autorum unde ßngula mutuauerat nomina 7maxtmo legentium fidlidio apponeret. De i)s itacp Ruelhj laboribus alijßatuantac iudicent quicquiduehnt: ßio enim quam diff>aria7<& magna ex parte iniqua 7multorum de ijs ipßs ßnt tudiciatme cer te non pudebit aperte fiter i7 mihi eius comentarios multum profiiiße, Quamuis nec illud no bis dißimulandum fitgios nonraro ab illo diffentire7tantum abellut quißpiam me in uniuer ßim omnia quce in ψ libris de natura ßirpium decernit7probare exidlimet , Etcump autem multa ßintinRuelh) comentarijs quce no probemus 7 debet tamen nihilominus eiusßudium nobis effe longe gratißimum? ut qui in tanta rei berbance caligine plus tamen omnibus qui bunc antecefferunt prce fiter it. Sed de Ruelho ßtis7aut certe plura quam oportuerit dixi > tnus7prafertim cum non deßnt ßce gentis homines tum eruditi tum eloquentes 7 qui illi mul¬ to redius quam ego patrocinari in hac caufa poßint. Md Marcellum igitur J^irgihum mrceUw vir%i Elorentinum7 qm podl Ruelhum hanc mcdicince partem illudlrare aggreßus edl7acceda - lm ti°™nunus· tnus. Quamuis uerb illenon magnam admodum herbarum notitiam habmffe uideatur7ut qut profeßiotie medicus non fient 7 eop tempore quo denßßtmis tenebris res herbaria ob - duci a tacuit fiia edident7tamen quia complura obßura er deprauata Dioßoridis loca emi deauit7 cr pndlino nitori redlituit7 debetuelhocfaltem nomine illius ßudmm & conatus nodis probarijcum nihil c eque ad rede intelhgendü Dioßoridem alios p autores conducat , ac exemplariori! integritas <& puritas , Quod uerb ncnunquam a uerbis Dioßoridis pau lo longius recefferit7nec eorum legitimü ^genuinü ßnßm ajpcutus fierit7id illi uitiü cum (ceteris interpretibus cornu ne edl7 utpote qui no raro Plini) magis quam Dioßoridis fen - Jum exprimere acßquißuduenint. Quod uerb no nulli Marcellum Dioßoridis inter pr e- Definditur «hin tcm plane grammaticu eße mdicantgib magnopere reprehendo. Sed quod adijciüt eum in hac wrumrcethu. arte no fatis tritum7hoc jaciunt more [uo7ne non palam omnibus injanire ac fiirere uidean - tur7dum ita finißre aeterner e de hoc mro multis q alijs de literis et re medica optime mentis iudicare audent. Ego uerb omni a feneratione affirmare nihil metuo 7 Marcellum in tanta, etiam rerum omnium caligine 7plur es herbas cognitas habuiße7magisp grammaticii fiiffey quam illi hodie 7qui tam impudenter de fima illius et aliorü eruditorü hominü detrahere no uerentur. Merum omißis nunc exteris 7ad Germanos nofiros 7uircs aliquot bonos & erudi tos7qui editis firiptis medicince herb ar ice lucem afferre 7& eam quafi in integru reflituerc conati fiint7ueniamus 7ut ne eos etia merita defiaudemus laude. Inter hos autem primus fint Otto Brunfelfius.uir quidem eruditus apiane <&Αο7ίονορ7 qui primi! latino ?dein etidger ottozrunfttfm manico feripto herbaria medicina iuuare zydlufirare conatus efi. Quamuis aute multa in illius friptis defderentur7utpote quod deßriptiones piduris pafitn no reffondeat7et quod paucas admodum 7<& uulgares tantü firpes protulerit 7 quod qffvpe no fuis & legitimis no minibus appellauerit herbas : nihilominus tamen ut hunc omnes certatim laudibus efferant uel unica hac de cauffa meritus eß7quod ipfe primus omniu redam pingendarum ßirpium rct tionem denub inG er maniam noßratn inuexerit7ali)sp hanc imitandi occaßonem pnebuerit.

Ccetera quce in eo defiderantur7cum illa preeßare non potuerit multas ob caufis7 potißimu uerb propter crebras ac multas typographimoleßias7qui importune inßßebat7 editionem fi ut metipß in aliquo fiarum uigiharu loco fit etur7 maturabat 7 ueniam merentur . Q uidmul tafcum condiet Brunfelfium primum finffe in Germania nodlra qui herbariam medici nant prophnodum extindam e craßißimis eruere tenebris attentaucnt7certe hoc nomine7 quait quam non omnia exßntentia ceciderint-, uenia digmßimus edi : nam etiam iuxtaprouer- hium 7 συγγνώμη τά 7!jooTQ7r&gty. Vr ce ter e a cum huic optimo uiro nihil optatius ffie' rit?qudm ut podleritati plurimum prodeßet 7cequi bonip fidendos ßudioßs omnibus

eius

AD ILLVSTRISS* PRINCIPEM DNT I O A C Η I Μ V Μ

. labores, qualefiun fi funt, cenfeo ♦ Brunfelfio in hocßudio illuRrandas rei herbarie

Euridus Cordus fiiccefiitEuricius Cordus ,uir proster fingularem poetices, aliarumq^ difiiplinaru eruditio - nem, integerrimi* ac diligenti fiimus . Quantum autem rei herbarie uindicandas ab interi - tu pro ferit , Botanologicon quod ille pofleritatifuas diligentiae teftem reliquit, abunde tefia tur,adeb ut nuncnoüra cotnendatione huic non opus fit. Hoc tamen in prefentia dicere uo - lui,uirum hunc longiori uitafiiffe dignißimum, ut qui operaßa infiaurandas herbarie me dicine plurimum momenti adfirre potuiffit. Sed quod parenti per ipfa fita non fuit inte- Valerius Cordus grum perficere, boc filius, quem pof fe reliquit, Valerii* Cordi*, optima- ffiei iuuenis,et incredibili quodam cognofcendaru ' flirpium (ludio amor e fi fla gratis, mfi di) quo fi, quod lon ge abfitfh miam longiore inuideant, cumulate prefiabit. Cum enim nunc paternis uefiigijs f renue infifiatgio e fi cur uclit quafitn medio curfu gradum fißere. Tofi Euricium Cor- Hieronymus dum ut hanc arenam defendit HteronymusTragus ,qui anno abhinc altero, cum iam prope - Tragus. modum ho s come utar ios abf olueramus ,gcrmantcu finptum bene longum defiirpibi* publi

cauit. Cuius quidem conatus mihi nalde probantur. fidam etfi mihi cum eo nulla intercedit fi miliantas, apparet tamen in hochomine mira quedam in inquirendis fiirpibus diligentia . Ei quidem hunc non efe imperitum herbarum, earundem defriptiones quas affert palam tefi antur. Eiuffnodi enim magna ex parte fiunt, ut oculis fias mfipexiffe huc herbas quas pin git abunde demonflrent.Vtqs hoc quidem nomine laudem meritus e fi no uulgar em, potui f fit fi multor ü eu itare reprehenfione,mfi fiuguhs fere herbis faex Diofioride nomina ac- cerfereuohtffet : quafiuerbDiofforides omnium regianumfiirpes defiripfiffet, cognitas fi habuiffe ficum tamen cofiet quamuis propemodu terram fias priuatim ferre herbas. Dum itag- omnibus fiirpibus fia ex Diofonde nomina imponere findet, dittu mirum quam in¬ terdum temere admodum, probatas & multis iain feculis receptas Diofcoridis lettionesim mutare aedeprauare cogatur . Quod quidem ius pnvter necefitatem immutandi loca autom non filum fibi Tragus, uerumetiam ali] quidam, id fi magno cum fipercilio,ufirpant: ut ni¬ hil mirum fit raros efe admodum autor es, quamuis optimi finfiquos no infinitis mendis con¬ taminatos mdeamus , fide que enim aha edi maior deprauandi bonos autores occafio,quam cum quiffi quod maxime placet in ijs immutandis fiatuiL Qui enim fieri potejl ut dum qui¬ nis pro [uo arbitrio nunc demit, nunc adijcit aliquid, mancatillabefiitta genuina zyy legitima finptoris fintentia?Quare non minus nere quam lepide quidam dixit, eos libros effe opti¬ mos, qm nullam prorfi* lituram experti effent. Cum igitur is mos temere qintuis in bonis autor ibus immutandi nobis fimper Juflsetti* cr infie n fi* fiierit, diligenter admodum caufi mus ne quid facile in Diofioride mutaremus, nifi ut idipfumficeremi* mamfejlifiimce con i echine, aut Plinii*, aut alius quiffi iam [de dignus autor moneret cogeretue. Sed adTra- emm reuertamur, qui quum firenue annititur ut fingulis herbis nomina ex Diofioride im¬ ponat, in alterum peccatum incidit, ut no rarofilfiis (^adulterinas facultates , quod per nicio fifiwm cfie nemo no nouit,eifidem afiigneU Hatte nus tum exteroni,tum etiam nofirasgen tis uir orum. aliquot fiane eruditorum, qui editis ficriptis rem herbariam innare fiuduerunt, honorificam ficere mentionem noluimus, ut quam bene de nobis tota fi pofier itate meriti ef¬ fient o fie n der e mus, & ut extaret etiam erga iam mortuos aliqua gratitudinis nodlras figni- ficatio . Gasteros qui de ea medicinas partefiripfirunt nihil moror, ut quos confiet ph* illi tenebrarü ojfiidifJe,quam lucis attuhjje, taceo quod eorum firipta multis ac grau ibus erratis plena fuit. Veru inter omnes herbarios libros qui hodie exiant, nulli fiunt qm plus crafiifii- Eg cnclphihcre morum errorum habeant, quam illi quos iam iterum at fi, iterum edidit Egeitolphus typo- burij hlri. graphiis. fidam multis in locis unam at q^ eandem herbam pro duabus tnlmsuegjsfi <£r fir

tua cr facultatibus di fi antibus, pingit. Sic ex uno quidem Tclygonato,Dittamnu <gr Elk '

horum

LEONHARTI FVCHSII EPIST, NVNCVPATORIA*

horum album fiat* Jfna etiam piBura Mtriphcem 0° Mercurialem exprimit ♦ Gladioli nomine tres inter fi differentes herbas dficribit.O mitto alia multa quaquiuis, modo per > tenuem herbarum notitiam habeat^ primo fiatim aditu deprehendet . De pitturis eius hoc dixißeßatis fit?me mirari maiorem in modum cur jiiis pyxidibus non appinxerit etiam aßi ' dentes pharmacopolas 7 aut illorum minifiros pracinclos corio ? cum melli aduolantes mu' ßas^^y aqua naues ? atp in ijs ad tranfirafi dentes nautas adhiberi curauerit. Sed cum non magni ficiat comoda fiudioferii ad rem augendam magis attentus fit, nihil mirum ex il¬ lius officina prodire eiufinodi libros * Torro ut eo tandem quo tendebat animus perueniam7 confilij fui ratio ego quidem paulo ante, comemoratorum longe doclifiimorum uirorumfiudium imitatus ?hos ncm in confidat de hilloria jlirpium commentarios maximis cum uigilijs tum fiimptibus confeci . In quibus initio qutequid ad uniuerjam cuiujque fiirpis hi floriam attinet ^omnibus fiiperuacaneis re - rijs exponit, cfisfireuiter ? 0* ordine 7 ut confidimus 7optimoyeodemfiperpetuoycomplexifimus ♦ De- indefingulis ßirpium hifloriJs?uiuas 0* ad natur ce ce nudationem d nullo unquam ?p ace om mum dixerim ? arti fi cio fius expreßas imagines adiecimus: idfi nulla alia de caufii? quam ut ea qua nudis uerbis exponit hifloria7certius exprimeret?atqueadeo altius animo infigeret pidura. Jfeque Jane peregrinarum tantum ßirpium 7fiia fi fibonte in Germania noflm haud prouenientium? quarum tamen plus centum ijs in commentari js ßudioß rep enent 7 pi¬ cturas dedimus tuerumetiam uulgarium? 0° earum qiice iuxta fipes ac dumeta paßintpro - vulgdtißinutrft veniunt ♦ Idfi utficeremus duabus potfiimum rationibus motifimus* Trimum ut herba- etim herbarum rice medicina: fiudiofi earundem etiam hi floriam integram 7 0- in ordinem digefiant habe' C°*

rent7 qua magna ex parte d ucteribus non edi tradita 7apud recentiores nero non niß matt' ca 0° conßfia. Dem ne po fleris noflris accidat quod nobis euenijjc nemini obßurum cfy iitfiilicet quee hodie fimt omnibus notißimaßirpes P illis prorßis incognita fiant. Tlctnt quis edi qui neßiatDioßoridis ßeculo pleraßp herbas tam notas fifije7ut illum piguerit earun ' dem notas 7quibus d poßerisßiis agnofeerentur gradere f Quodß tamen hodie peritißimos etiam herbaria rei homines perconteris 7nemo erit qui eas cognoßet. Quare ne no dira ne' ghgentia? aut temporum iniuria eueniat ut e notitia hominum uulgares nuncplebcisfi cogni tajhrpes cxcidant? earundem etiam hi florias 0° imagines ijs noflris commcntarijs iifi' rendas ejfi duximus , Et quare notas 0J uulgares admodum fiirpes contemneremus 7 cum Japius maior illis uis infit7 quam ijs qua d remotißimis extremis fi orbis partibus 7 nonfl· ne maximis fiimptibus conqufita:importantur? Nam quid Tolygono magis uulgarefquid contemptius fomnium fiquidem conculcatur pedibus : quod fi tamen uim eius quam in fiflen > do jdnguine obtinet experiri nolueris ? nihil eo praflantius dices ♦ Tojfirn huicfimiliamul· ia commemorare 7fed in re nota non efl cur temere uerba findamus. Quid multa? ut taii' quam diuerfis copijs tunBis nobis contra uarios morborum infiltus aciem in finiere lice' ret7 tam nodlratium quam exterarum dlir pium tum hi florias tum imagines dludiojbrum oculis fiibijccre placuit. In acquirendis aute peregrinis et radicibus 0° fiminibus quafiub ' inde terra mandata nobis feliciter proueneregnultü nobis proßat Hieronymus Sch aller us Hieronymus medicus Noricus 7homo & herbarü aliarum fi multam rerum peritißimus . Quod hoc loco Schallcrus. comemorare uolui7ut noßra amicitia ac charitatis aliquod apud pofieros extaret teßimomü7 0* ut ßudiofi quantum huic bono <&· erudito uiro7quißia nobis nunquam defiit opera 7 debe rent palam intelhgerent.Caterum cum multarumjhrpium quas neq- Diofio rides ncq$ ali) veteres cognouerunt b filor ias huic operi infiruerimus:nam cum magna ex parte fiint uulne raria7atq± adeo in quotidiano multo rii7 maxime chirurgoru 7 ifii7pratereundas minime puta Qu^c inttrdu minus nllarü certe ufitatis atq £ adeo barbaris nobis utendum fiit nomenclaturis 7quandoqui demlatinis de flauer emur. Maluimus enim uti ineptis minus fi latinis appellationibus ? φ mencktms.

AD ILLVSTRISS. PRINCIPEM DN, IOÄCHIMVM

illis adulterinas uelgnecas uel latinas accerfierejie fcilicet cum illegitimis earundem nomen , elaturis adulterinas etiam illis ficultates afiribendee nobis ejjent: quod cotigiffi nonullts qui de re hcrbariafiripferuntfopra comemorauimus .Quare ubi potuimus habere diäionem greeeam per omnia germanica: appellationi rejpondentefianc potius quamfilfdm aliquam CUY multa er ex DioJ conde illis impofiimus . In alijs flirpibus quas Diofcorides cognouit unice cani- cofufaapudpio mfS ne omnes earimdem nomenclaturas qua initio capitum reperiunturcomemoraremus? «Γ qu°d firemus propemodum omnes a fciolis quibufdam ex^Apuleio7 aut alio cius generis pr* terit*. autore adieäas7or in contextum Diojcoridis temere raptas ejje: er quod perffeSlum ha

beamus jubila que herbarum cognitioni obfiußcjnaioremf iaßuram attuliße7ac illam con ßißm appellationum coacervationem . V nefiat igitur paucis admodum jjscfc neris er legiti mis utijie nominum confiifio7rerum etiam nobiscofiftonem pariat , Porro adiecimus etiam Arloruqudrum aliquot arborum hifiorias er imagine sjion quod nobis confilium fierit fingulas uelle de feri dm hificri * cr yere^ tJenim infiniti laboris erat : Je d cum JDiofcorides alijfi rei herbaria firiptores illis 7caf‘CS CUrUd fiirpium quaruttdam filia afiimilent7 atefi adeo fine earum dehniationetota hiilona fatis ' intelligi non pofiit 7 harum etiam aliquas ijs comentarijs infirere noluimus 7ad quas in cogno fienda fiirpium hiiloria fludiofi r efficerent. Cfuapr opter quod fecimus 7 non errore 7 fiel Quid in come- tudicio ficlum cv qui indices indicabunt. In facultatibus comemorandts Jumma diligentia ca - moratione ficui umus^ne ahcuifiirpiu adulterinas ac illegitimas 7quod pleri no fine maximo errato prui ßderlndum. t{€ humana difpendiofecerut7afiignaremus. Quare in hijloria flirpiü quas ueteres cogno

uerunt7eas duntaxat qua a DioJcoride7Galeno7P linio jnter du etiaqua ab^AetiofPau lo7o* Simeone Sethi tradütur retulimus. Id f ea maxime de caufojit omnes fiirent eas facul tates in quibus illi tres concordes fimt7efje eiufinodijit in ijsjanqua maxime legitimis fp em certam ponere liceat. Jlamfii inter fi diffintiuntjum Galeni potius quam Diojcoridis 7 er huius rurfius magis quam Plini) erit fiquendafintentia.Cur autem Galenifententia omni bus alijs fit prafierenda7nulla alia esi ratio 7 quam quod is fiirpium ficultates partim certa quadam ratione er methodo 7quam literis fiibindemandauit7cognouerit7partim etiam expe nentia didicerit. In reliquis quidemfiirpibus qua ignota uctenbus fiierunt7Galenificuti fiirnus exemplum : nam eas tantumficultates comemorauimus 7quas multorum experientia comprobauit7quaf longo ufii recepta fiint ab omnibus 3er qua ab earundem qualitatibus ordinis in ijs coo non abhorrebant. Quod uero inijs comentarijs gracarum literarum ordinemJecutiJumus7 mentarijs ratio . Jcf neCefiitate ipfia quajfi nos cogente fecimus. Jiam multo maluijfimus7 Diojcoridis exem - pio -/orige neres fiibi herbas pafiim connedere7 quam eum qu em infiituimusfiqui ordine m7 nifi idipfiun per piBuras nobis non hcuijjet. Siquidem cum nullius fiirpis hifioriamfine ui- na eu filem imagine ijs noftris comentarijs infirere confhtuijJemus7 fiirpes uero ipfias ac earundem genera non nifi diuerfiis temporibus 7 er non nunquam aliquot annorum interne - mentibus interuallis nancifieremur7 hunc literarum gra carum fie qui ordinem coacl fiimus > Quanquam non mdearn cur mihi tam exqmfita opus fit excufiatione7 cum hunc etiam ord l· nem fiqui G ale numfP lituum 7 er poR eos Paulum 7^Aetium7 alios f complures nopudue rifiuu er ima * nt. Quod ad pii! uras ipfos attinet7quce certe fittgu L· ad uiuarum fiirpium lineamenta er imlcs · eff'tgies ey:PreJfie. fiint junce curauimus ut efient abJolutifiun<£? atque adeo ut qu cenis fiirps

Jiiis pingeretur radicibus 7caulibus7filijs floribus Jemimbtis ac ' frudibus fommam adhi- buimus diligentiam. De indailria uero er data opera canimus ne umbris 7 alijs f minus nccefjari)s7 quibus interdum artis gloriam affedant pidores 7natiua herbarum firma ob" Iteraretur: nef, ραβί fornus ut fic hbidinifoce indulgerent artifices 7 ut minus fiibinde uerl· phus spccklin tdtl Pl<dura rejfondereu Pidorum miram indu flriam praedare imitatus eil Vitus Do- fculptor. dolphus Specklin 'fiulptor^Argentoracenfis longe optimus 7 qui unitfouiujf pidunv fiul-

pendo

LEON HA R T 1 fVCHSl I E P I S Tf NVNCVPATO RIA,

pendo lineamenta tam affabre ex pr effit, ut cum piSlore de gloria cr uicloria certaffe uidea tur ♦ Sed etff multi s er impenffs c? Judoribus picluras parauerimus, tamen non defiituros i n contemptom ffimus qui eaffdem ueluti inutiles ac nullius momenti damnabunt, atque huic quidemfuce ine- ptiffimce fintentice Galenum patrocinari clamabunt ? ut qui ne deffribi quidem fiirpes ma¬ luerit, tantum abefl ut earundem picluras probauerit , Quanquam uero neminem effepu - tem qui non quantü illi infamant intelligat, tamen eos hoc in loco rogare haud pigebit, oflen dant nobis ubi locorum Galenus ßirpiumdejcriptiones cy piSluras damnant f cum certo fiam hoc illi ne perfimnium quidem ueniffe in mentem , ^Etqui refffondebunt Jlatim7Gale num idipjum libro fixto de ßmpliciü medicamentorüficultatibus, capite de ^Abrotono, di - ferte afferere, plerum nos uiciffim illis reffpondemus fiteri nos quidemGalenu noluiffe fiir pium firmas ac fpccies defenbere 7 non tamen quod eas ipffas damnaret aut inutiles ejfi ui' dicaretffed quod idipffim pofl tot tantos f uiros,E)iqfiondem prceffrtim,qui hoc, Galeno etiam ibidem te fle, abfflutiffune prcefhtit, conari plane fiperuacaneum exiflimaret, Sed quid multis moror? quis qucejo fdtice mentis piSluram contemneret, quam conflat res multo p darius exprimere, quam uerbis ullis ,etiam eloquentiffimoru , delimari queant , Et quidem natura fic comparatum efl,ut piflura omnes captamur: adeo f altius animo in fident qua ? in tabulis aut charta oculis expofita ffint cr depicla, quam quce nudis uerbis deffrtbutitur, flinc multas effe fiirpes conflat, quce cum nullis uerbis ita deffribi poffintut cognoffan- Ur,piclura tamen fic ob oculos ponuntur ,ut primo flatim afjoeflu deprehendantur . Proin - φ no immerito bonis pi floribus fius fimper apud omnes cetates honos fuit, Et in uniuerfa Greccia hunc morem ffiiffe notii efi,ut ingenui et libere educati pueri ante omnia,aut [altem una cum literis piSluram docerentur 7quod illis confiaret,hanc ipfim effe qu ce fingularii re - rum non filum naturam exprimeret, ffd c? memoriam conffruareu Quare ea quoq$ ars in primum gradum liberaliu artium recepta eflfimperf honos eifiut,ut ingenui eam exerce rent,mox uthonejli,perpetuo inter di flo ,ne firuitia docerentur: ideo f in hac nullius qui fir uierit opera celebrantur, ^Atqui de piSlura,quam quida fatis certe imprudenter explodunt , heee dixiffe fatis fit , P rceterea cum in texendajlirpiii hifloria uocabulis paulo obfiuriori E xpliatio φα* bus, cr ab imperitoruintelhgentia finjucp diffundis nobis utendü fuerit, opercepreciu nos fi duros duximus, fi horum breuem quandam explicatione adijccremus , ne inter legendum parum p er ito s remorarentur , Porro cum fingulisffre flirpibus quatuor nomenclaturas Quatuor indicit inditas effe conflet, greeeam nimirum, latinam, barbaram, quaoffcinceffplaffarioru utun' utl°' tur, ergermanicam, quadruplicem etiam Indicem concinnauimus ,ut quififi fiatim audito no mine , cuiuffq_ - fiirpis hi floriam qu cerer e nullo labore poffit, E) e nobis infuper hoc affir - mare poffumus , nos neq- impenffs necfe laboribus inijs adornandis comentarip peperciffe, ut multorum de nobis expedationifdtisfi ceremus, jSfeq^ enim grauati ffimus in campos CF filuas creberrime excurrere , altiffima iuga montium coffendere , rnultaf artificum tcedia, quce illis erratorum interdum emendatio peperit,deuorare:quod quiuis rerum cequus ce fli' mator per fi fiatim deprehendet, ita ut non opus fit noflram operam parum mode fle prae- dicare. Quod fi tamen quid nobis humanitus accidit, fiat ffimus uenia dignos efie nos boni qincp iudicabunt , quod unius hominis non fit remherbariamffinditus propemodum obfiu- ratam, ita inintegrü refiituere,ut omniprorffis reprehenfione uacet,in hac prcefirtim re¬ rum omniu difficultate, ac ueterü de flirpibus comentariorü inopia . Inter omnia enim uete - rum de fiirpium naturaffripta quce carunde comunfhm notas tradunt, nullum prorffis niff d iofeorides

\ηγς

narius effe apparet, nonnunqud etiamtam multas preeterit notas, ut nihil minus quam cam gli gens.

t?!

AD ILLVSTRlSS* PRINCIPEM DN, 10ACH1MVM

de qua illifermo eil fiirpem exprimere uideatur \ Id quod tum maxime fit7 ubi a fe non ul· ßs? ^ ex aliorum finientia ßirpes depingit . Prater ca non pudebit etiam nos errata7 ft qua commififfe conuincamur7agnofcere7 atque palinodiam canere : tantum abeil ut indignk laturi fimus fi quod nos non potuimus jmpediti aut neghgentia? aut iudicij tenuitate 7 αΐηιη - ueniant aut farciant7 modo omifis malediclis er conuicijs7 ut uer itatis fudiofos decet7 ra¬ tionibus potius er probattßimorum fnptorum teilimonijs fintentiam noilram reuellant er comi ineant. Quod fuero qui fiam omnino fiomachari ?er malignem conuicia prorum¬ pere perget fune ipfim fice magis quam noßree eyifiimationi obfiiturum arbitramur: quod nemo cum bonum un um reputet7 qui temere detrahere deftma alterius audeat . Et certe qui tam prompti er parati fiint ad alienos labores uel extenuandos 7 uel contemnendos 7 uel prorfus repudiandos 7 magna ex parte in tenebris deliteßunt ;er in angulis ß contine nt7ubi apudfiifimiles er imperitos afittos mire triumphant , Quod fi tamen tnomi illi aliquan¬ do e tenebris erumperent ?er m apertum prodircnt7nemo non flati m intelhgeret quam ina¬ ni eruditionis filu turgeant7 quamcpfint impudentes nugatores , Et nos certe iilos conul· datores fie exciperemus 7 ut fife in latebris conti nuijfi7<& lucem nunquam affeftaffi opta¬ rent, fiam ad illos probe traelandos7 ac eorundem tela er iacula fortiter propellenda re¬ tor quendafne que mres neque artes nobis defiituras confideremus. E) e Michaelis

Jfingrinij typographi Bafihenfis diligentfiimi7 in excudendo hoc opere indu Er ia er/?»*' dul itate hoc in loco plura dicerem 7 niji has ipfas exalijs multis qua nunc annis aliquot exf- hus officina prodieruntfatis cognitas ac te flatas efje fciremus.Et quidem opus ipffm pe? ßfatis loquitur quam in eo imprimendo diligens fuerit. Quantos autem fecerit fimptus7 feile quiuis cefhmabit qui operis magnitudinem er picluras ipfas pro rei dignitate ex¬ pendere noluerit , 'Plurimum itaque huic utro debent rei herbariae fiudiofi7utqui neque im- penfis neque laboribus 7quo illorum commodis inferuiret fiudi αφ iuuaret?pepercerit.Cum nero hodie multos effetypographos compertum fit7 qm inflar fcorunt alienis infidienturla bor ibus fibros p optimis ac elegantfiimis typis excufoSy&praEantfiimis picturis orna tos7inepta : fiia aemulatione de firment atque contamine nt7idp nulla aha de cauja7quam ut ex aliorum incommodis fua comparent comoda7 Ifingnnij etiam7quiimmenfos in hoc opere ex¬ cudendo fiimptus fecit , ratio habendafiut : ideop ne quis alius hos no f Iros commentarios ufiquam locorum impune imprimat7 Gafareo decreto , quod initio etiam operis monuimus 7 cautum er pro fige dum eft. Quum nero ußtato more patronum aliquem ijs no Eris

commentaris quererem nobilitate zyymrtutum fflendore excellentem7nemo omnium cui iu- Jhus quam tibi Illujlrfiime Princeps ioachime, clarfiimo heroi7hos dedicandos ejfi i o a c h i m i putarem occurrebat , PJarn fi genens tui uetuEatem atque nobilitatem fpedo7 nemo te ho - tuonii Tn ^ ^rinciPum allt mehor7aut praß antior 7ut pote cuius maiores a Guelßs7qua uix ulla in dcnburgcnju Germania uetuEior e E nobilitas 7 ortos efje condiat, Quodfi eorundem uirtutes expen- fcw· do7nullam prorfiis uirtutem magnis carbonis Principibus dignam illis defiajfiuidco,Q)m

muero genere uirtutum fiitffe claros uel inde maxime colligi poteE7quod Franciapars ad Moenum fta7cmus tamen gens libertatis tuendaffemper fludicßßimaßut7 non alio nomine quam nobilitate er uirtute eorum inuitatagjs parere coeperit . Poffemnuncfinguloru ma¬ iorum tiiorii qui res maximas gefferunt uirtutes comemorarefi longius euagan cpifiolara Albertus m ars tio permitteret: quare praetereo c ater os 7 atq- unii eurnp pracipuu produco albertvm chioBrandenbur jUum7auem ut reliqui propter ιηβο, nem fortitudine and- pralijs dexteritatem ac felicitatem*, cm Achdks & gertnanici^Achms cognomine celebraruUita ego propter Jingularem prudentia7atq · in re- vlyjjes. bus agendis miram indufirid <&filertiam7germamcu Dlyffetn merito appellandü fie cen -

ßo. De huius aute multis ac uarijs uirtutib, multa extant pra clara tefiimonia in eoru libris 7

qui Prin -

LE ONHARTI FVCHSII E P I S T, N V N C V P A T O R I A,

qui Principum Germanice res bene gellas memorice prodiderunt 7 adeo ut de i)s nunc Ion ' gius mihi dijßrendü minime fit tu am itacp celfitatem redeo 7de qua uerißimh dici potefi

quodßmina uirtutis d bonis parentibus in po Heros propagentur ♦ Tantum enim abefi ut d maioribus tuisPrincipibus optimis degener aueris 7 utpleroßp etiam ingenio er uirtute fit - peraueris , ]\lam ut multas eas cp prceclaras magno Principe dignas uirtutes tuas7 iuHi virtutes p nnä*

tiam in imperio7pacis tuendee curam7 magnitudine animi7 inte gr itate 7modßiam7 clementid7 PemZno dlZn* er eximiam bonitatem7omittam7nonne bcec uere in te regia eß uirtus quodßudia literarü7 studia Uterorum qu# tarnen uulgus Principum odit cane peius er angue 7 adiuuare7 ornareep tantopereßu - mmc des ) Quod autem immcnßfiuore literarum proßquaris fiudia maximo eil argumento7 quod non Jblumßholamßd er aulam doSlißimis uiris7 quorum opera ad fiudiorum ac re¬ rum gubernationem uteris ?quorump te colloquio oblellas 7pulchre ornatam habeas ♦ In eo autem quod hteras earump cultores amas7obfiruas7tueris7amplfiimisp honoribus auges 7 fingularistua elucet prudentia: intelligis nanq$ fapienti# fiudio7atqueadeo literis ipfis flo¬ rentibus 7res omnes quibus humana jbeietas cotflat cofiruari ♦ Literis enim debemus quod Uterorum hodie doSlrin# codeflis7aharump difiiplinarum puritate fluamur. lifldem etiam acceptum c°moda. referendum quod aliqui d7quicquid eH?adhuc reßat7 quodp non omnia una cum corporibus eodem puluere obruta fffipulta fint ♦ Quid enim maiorum noßrorü uirtutes 7atq± res pr# tlare geßas ab interitu er obliuione uindicauit nift liter# ipfie) Quid aliarum rerum om- nixßn memoriaußp ad h#cnoßra tempora conßruauit nß liter#) Sed idipßm uno er item adero exemplo breuiter demon ßrernus. fifemo hodie animantium naturas exploratas ha¬ beret > mfi\AriHoteles prceclarißimos illos de eorundem hi Horia libros conßribereuo - luißt. Quod ut preeßare pqflflet non parum ^Alexandri adiutus eH hberalitate7qui ad con Akxondri Ubero ducendos uenatores er alendas befiias illi ochtigenta talenta7hoc efi7quadringenta ero#o litasin Anßot* ginta millia coronatoru tranßnifiu Nullam pr#terea fiirpium peritiam hodie apud ullam gentem reperire liceret7ßT)ioßorides7Theophrafius7Plinius7^y ali) quidam earundem notas quibus deprehenduntur 7 literis non mandaflenL Merito igitur hcecuere regia in te uirtus nobis multis modis prcedicanda erit7hoc pneflertim tempore7quo maximus literarum Hodierno tempo omnium contemptus no tantum rußieas irrepßt cafas7 er artificum tabernas ßd er magna- re maximus Ute· tum domos acPrincipum aulas . Quotus enim quifip hodie eH Principii 7quem h#c cura con mu i0tcmPtuL firuandorum fiudiorum tangat) ita ut nobis metuendum fit7nifi C» Taliorumpquorundam7 paucorum tamen pro dolor flrincipum patrocinio &liberalitate adiuUt fler int7ne prope* diem e manibus noHris elabantur 7 redeatp prifiina illa uere Scythica barbaries , (Quare ut hteras quemadmodum cocpiHi perpetuo ames7fiueas7 er confirues7 nonfilumhortor7 imo etiam per christvm oro. Siquidem dum eas iuuare er ornare fiudesflmul etiam Qu* commoda religionem7cuius in primis cura habenda eH7natur # cognitionem7lcges7<& quicquid eß ad lltcurm confer reipub. pacem er tranquillitatem confiruandam neceflarium7 tueris * Proinde non eH cur iwr<

C. Teius liberalitatis7qua in confleruationeliteraru uter is 7poe niteat: dum enim harum cui toribus fiiccurris 7atp adeo ut fiium curfim firenueurgeant efficis 7tibi etiam fimulfimpiter nam laudem paras ♦ Quum enim illis non fit quod pro tantis tibi beneficijs quibus eos ornas rependant7tamen hocprafiabunt uicfiim7ut memoria tua apud poHeros perpetuo fit dura tura ♦ jSJeim quanquam reliqua humana omnia7 utcunq * in fleciem uideantur firma zyfih' da?cum annis fimul labantur er deficiantfila tamen laus quam doSlnn# confiruatio pepe rityimmortalis exiHiU Quapropter neq$ amphorem7neqffplendidioremflmam & gloria tibigmo toti tu# ornatfiim# fimili#7comparare poteris 7quam doHnn# <&fiudioru con - firuatione ; JAt autem id quod nunc ficis perpetuo quidem ficias? in primis te neceßitas ipfii7

quam paulo ante expofiu7 cohortetur: dein diuinum etiam pr#ceptum quod hocipfim abs te

ß z

AD ILLVSTRISS* PRINCIPEM DNr IOACH, EPIST+

aJijsß Trincipibus ßuere admodum exigit ,ut liberalste ueßra ßiciuuetis ßudia7ut horum ßibßdio publica pax er tranquillitas conßruetur . Sed non eß cur GfDfponte currrenti cal caria addam 7 quü inter omnes Germania: noßne Principes uix alius reperiatur qui aeque atij- tu lite r as 7 eosß qm opinione aliqua eruditionis clari ßint7amet?fiueat7 tueatur 7ornet, Dedicationis Nobilitatis itaß tuas 7 multarumß aliarum prasclarißimarü quas in te elucent uirtutü 'Jplen. caufe. kore motus 7hos7quos multis fineßidoribus <&impenßs adornauiße Stirpium hißona co-

mentarios Cclßtati tua· inßripßi, l’erßpedum enim habebam eos no uulgareßed excellens aliquod patrocinium requirere ^quandoquidem uix ulla aliapoßit eße comentatio qua phi' rium calumnijs pateat er expoßta ßt7 quam ea qua de ßirpium natura explicanda fiißip l· tur. Proinde cum in fern certi ßitnam adducere mur7noßras has mgilias non uulgaremgra tiam ex ampltßimi nominis tui inßriptione apud candidos er a quos inituras fireß ut eam ob caußtm maledicorum conuiciatorü petulantia perß ingeretur 7te quidem in tanto ornatißi morum Principum numero mihi delegi7cui potißimum has ipßas confecrarem, Q uare cum easßßipies illuPriß . princeps, comendari tibi defenßonem er conferuationem huius Dium pr^fen* Partis medicina qua ßirpium naturas inquiritßatues , Quam ut cupidi <crlibenter in te re tk ^benignitas cipids multafiio7moucbimi:potißmum uero hoc ipfim7quod uix ex ulla alia re magis diui exftirpibusipfis napr(eßntia er benignitas eluceat 7 quam ex tam uaria ßirpium tum ßrma7 tum natura 7 dum ßihcet omnes illas ad ußum hominis conditas a Deo ip /6 perpendimus , Si quid igfiir . aliud 7herb arum certe diligens contemplatio exußatat7imb coßrmat in animis noßris opi fio

nem hanc7 quod homines Deo cura fint7 qui tam anxie laborauit in ijs iuuandis ac tuendi: 7 dum tot elegantißimis atß praßantßimis ßirpibus7qinbus ilhtamuarios morbos propul ßtre poßunt7 terram exornati it , Non parum etiam ad eamfoßipiendam curam te pnecla- nßimoru tum Regum tum 'Principum excmpla7qiue fipra recitauimus7hortabuntin\ Sed omnium maxime immenß comoditas quee ex ißius partis medicince conßruatione ad uniuer fis perucmeu Nd herbaria: deniq · medicina tum amorem tum defenßonem mira quod? cundttaSy qua in contemplandis tot herbarii generibus animüßibibit tuumgnuitabiL Quid enim iucundius7quid deleclahilms quam intueri ßirpes7 quas Deus optjnax , tot tamß ua rijs pinxit coloribus ?tot elegantißimis redimiuitßonbus7 quorum colorem nullus unquam pidorfitis exprimere, potuititot deniqfimimbus er ßudibus 7quorum er in culina er in medicina ußus eß maximus 7ornamtf Nerum non eß curte pluribus in admirationem huius partis medicina pertrahere coner7vtpote qui antea ßudio er amore eius fic tenearis 7ut uix ßt aliud quod te magis dele det. Nunquam enim in eximendis hortis tot arboribus atß her bis conßtis tantum opera <&impenfirum poneres ß non illuc te rei iucunditas acßingulans amor pertraheret , Reliquum nunc e P illuPriß \ p r i n c e p s, ut pro tua excellenti huma¬ nitate 7qua u cllraßmiha cogn ita eP7 manus hoc noPrü tanquafipecimen er te Piem mei erga C, D amoris e^obßruantia 7cxporreda hetaßßonte accipias 7atß, me tuofiuore co - ple dans 7<yy autor itate ab inuidorum calumnijs defendas , Bona autem ßßes eP hunc hor¬ tum quem donamus CfDfire longe gratißi mu m7 non tantum quod in eo omnis ßr e generis herbas elega ntfiime pidas rc per ire queas 7 uerumetiamquod inde ad qiiauis morboriige nera remedia decerpere tibi liceat ♦ Deus optjnax, te tuamß ditionem incolu - memßruetyiitR eipub, Chrißiattce atque literis diuttßime pro* deße poßis ,Dbingce7Caleti. filartqs 7N?ino a nato ChriPo m, d, xui>

V o C V M D I F F 1 C I L I V Μ EXPLICATIO,

cetabula.

EXPLICATIO QVARVN

DAM VOCVM TOTO HOC opere paisim occurrendum, in quibus aiTequendis non admodum perd tus ledor hagrere poffet.

Cetabula ab aceto denominata uidentur,*quauis alt) ab accipien do didum putent, atque hinc eil quod fcribantacceptabulumjua fculaq? fuerunt orbiculata, cons caua, fine marginis latitudine, quae aceto ples na ad intindus ponebantur. Dehinc uoxad omnia alia quae fimilem cocauitatem habent, translata fuit. Primum^ fic concauas partes in polyporum flagellis, quibus id animal niti tur, & uelut adminiculis fultum exurgit, no* minauerunt, T ranslata etiam uox ad foemina rum locos, uocaueruntq? acetabula uenarum arteriarum cp ora, quae in uterü feruntur hian da. Tranftu Ierunt polirem o etiam hoc nos men ad herbam, quam eam ob caufam Aces ~ pabulum dixerunt, quod folia acetabulo fimis ba in orbem circumada,fcnfirnq;,fic utfens % /um lallant, in concauam lacu nam defeenden 1 da, habeat, xort/A»<yloW graece nominantur. Acinus. Acinus non tantum grana interna uuae, quemadmodum quidam exiilimant,fed totix frudum, qui ex fucco, & parte quae ueluti cas ro eil, dC ex uinaceis, SC ambiente forinfecus cutec0ilat,fignificat,Teilis Galenus, qui Iis bro z.defacultatibusalimentoruficfcripture ' liquit: Acini corpus ex quatuor partibus con ilat,ex ea fcilicet qu x eiu s uelu ti caro eil ; exqj humorepereamdifperfo,undeuinum:praete rea exnucleo,atq? eo quod omnia h gc foris cir cuncludit membranofo tegumento,^ Grte Aculei, cis dicitur. Aculei, quaecucpduriufcuta in

cufpidem turbinata pundionem infligutfpis Acus, culoru modo, nominantur. Acus, purgas

mentu frumenti, leuifsimu fcilicet in eo quod Adnata. uentilabris extra aream iaculat» Adnata, •uel Adnafcentia, fiue Appendices,ramulidis cuntur quos caulis nonuncp ex ie mittit, quali nouaadfcititiamcp prolem, Sicautem uocans tur, quod quali cauli adnafeantur di fuperaes cedant, Graeci 7m§xcpvoJ(Axs-) quod circum cau Als. lemerüpentesaccrefcant,appellaröt. Alae, caui inter caulem, Sframulos anfradus,unde finuatim noua proles egreditur, fada ab hus manis alis translatione, dicuntur, Graeci μχ- labafh-a. ο-^λχς uocant. Alaballra funt feruandis odoribusex folidifsimadffrigidifsimamates ria fada uafcula, fic dida Graecis quod ob laes uorem fuum capi tenericp manibus non facis le polient, lubricacp dilaberentur. Hinc alas ballritcs lapis, quem nunc alaballrum uos eant, quoniam ex eo alaballra fierent, denos minatus ell, Alutapeliis feu corium dicis tur poftquä ad ufum Scopus calccorfi Salias rum rerum concinnatu eil, Hinc alutamen,fi

Aluta.

uealutamentu, opus ex cocinnatis pellibus fa dum.Et alutari), pellium &coriorücocinna* tores. Alfiofa no dicuntur ea quae frigidis locis gaudent, fed contra potius quae algores ferre non poffunt, Amuleta remedia funt prxfentanea aduerfus uenena Sc fafeinatios nes, qualia quidä in annulis,& e collo fufpens fa gellare folent. Amphora menfura ell qug capit duas urnas, feu odo congios. Api ces quae in medio calycis feu folliculi quo flos clau dit erumput, flamina funt, que ueluti fila menta ab intimo floris finu profiliut. Habent apices faepius in fummo quidpiam crafsiufcu lum,a qua fimilitudine nome accepcrut, Ar bor eftquicquidaradiceftatim fimplici caudt ce, brachiatu ramis , furculofum, diffolutuqj contumax aflurgit. Articuli funt partes quae in nodos quofdam intumefeut, a quibus perfepe ramuli prodeut, Afparagi qug pri mum in lucem prodeut oleru germina, pnuf= quam in foha explicent, recentiflirnicp turios nes qui edendo funt, dicunt. Arifta,eftqug ut acus tenuis, longa, eminet a gluma.In fum ma,ariftg quafi apices dC cornua funtfpicaru, B

BAccg funt foetus minutiores hcrbaru,fru ticu,arborumuc,qui difperfius rariusq; enafeunt : ut funt partus lauri, Atqjinhocab acinis differunt, quod tj denfius proueniant.

Brachia funt plantaru, praecipueautearbo; rum ramuli, quod inftar brachioru in homine extendant. Bulbi radices funtrotudaetunt catae, quales funt hyacinthi, afphodeli,& coh chici, C

CAchrycs ftmtoblonga panicularum mo do nucamenta, qug iquamatim copada propendent e ramis. Crefcuthyeme, u credes hifciit inflauefcentes fquamulas,& folio pros deunte, decidunt : qualia in abiete, picea,^ as ltjs permultis uidere licet, Plinius pilulas nos minat. Calathus eft redus turbo, hoc eft, id quod ex anguftijs in latitudinem fe diffundit» Calathi effigiem plane referunt flores Iiliorir.

Calyx folliculus eft, quo flos primu, mox feminis foetus clauditur. Capillamenta par ticulae teretes &C oblongae in capilli modii exte nuatae dicuntur. Caput eft id quod furfum deorfum ue inglobuextuberat,autinorbem glomeratur. Si magmtudineccfferit,capitulu nominat. Extrema tamen uitis partem caput etiam uocant, id eft, ultimu &C produdifsimu flagellum. Capreoli funt coliculi intorti ue luti cincinniquidainipfispampinis tenerios ribus apparentes, quibus uitisucluti manibus quibufdam adminiculacöpieditur, accopre h en d i t.I i en i m u t u i tem tcncan t, fe r p u n t a d I o cum capiendum:undea capiendo capreoli di di funt, Caro dicit id quod cornei fubeft.

Caudex dicitur in arboribus &fruticibus, id quod a radice fu pra terra fimplex affurgit, di m quod a radice fertur alimonia. Caulis

ja j

Alfiofa.

Amuleta.

Amphora.

Apices.

Arbor»

Articuli.

Afparagi.

Arifta.

Baccs.

Brachia.

Bulbi»

Cachryes,

Pilula.

Calathus.

Calyx.

Capülamet#

Caput.

Capreoli.

Caro,

Caudex»

Caulis.

Ceruix.

Cyathus.

Cyma?.

Cirri.,

Clauiculs.

Coma.

Congius.

Conus.

Cor.

.Matrix.

Corymbus

Cortex.

Cotyle.

Crena1.

Cubitus.

Culmus.

Decufsis.

Dilutum»

Dodrans.

Echinus.

VO CVM D IFFICI LIVM

ucro idem quod fupra folu fimplex profilit in herbis nominat. Sic utiqfcaudexad frutices SCarbores, caulis ad herbas duntaxatpertinet, Ceruix eft pars illa a capitatisradicibuspro diens, prolonga, terescp.Tic dida,quod in colli fpeciem figuretur. Cyathus Graecis

id eil, a fundendo didus, eil duodecima pars fextarij. Cymae herbarii delicatiores te neriorescp coliculi, quos a prima germinatio^ ne,£dn fumma ftirpeproferut.Nam cum uer num tempus appetit,primo quoq? folioru puS lulatu,praecluiis adhuc floru calycib us,quofs dam quafi turiones, olus fubminiftrat,in quis bus floris primu, mox feminis foetus cocludis tur, Cirrifunt capiilamcntaquaecontorta crifpantur, Clauiculy coliculi funt, quibus quafi manib, proreptans uitis adminicula cos prehendit. Coma eftquicquid hilari uenus flate criniu modo, fumma ramoru uel colicu» lorum exornat. Congius, qui graece^S? dici tur, fex fextarioru capax menfura eil. Eadem etia congiariu appellat. Conus Greci s,uel pyramis, eil inuerfus turbo,hoc eft , id quod ex latitudine in ardius protrahitur ac faftigia* tur. Cui calathus, ut diximus, cotrariusexiftit.

Cor eft quod in medio ligni refidet,&ftertifi a cortice c5tinetur,uelutinofsibus medulla, Abalrjsmatrix,anonullis medulla nominat. Corymbus eft hederaru uuadepcndentib, acinis coada. Transfert tamen ad multos her barufrudus. Cortex pars eft ultima äfub* iedo corpore feparabihs,ueluti crufta quaedä adtcgendvtdata, Cotyle uox eft in Graecia nata, nam Romani heminae uocabulo utunt. Vide in didioncHcmina. Crcngfuntqug dam in extremis oris indftjrg Λ quibus crenas ta herbarii foliauocantur, hoc eft, ferrata, per ambitucf} feda. Cubitus eft menfura quata patet a cubiti flexura ufcpad fummii mediudi giiii,qu£ fex palmis digitis Wuigintiquatuor coilat. Culmus frumeti calamus eft,qui fpi camfuftinet,

D

DEcufsisantiquis ad X literae figura fie¬ bat, quae apudLatinos decem fignificat, iri mcdccu liari eft in fpeciem literae x diduci. Dilutu dicitur, quod eft mixtuiundeuinum aqua mixtu dicitur dilutu. Dilutum uero fub ilanfiuufadu, eft id liquidum, in quo aliquid certo tempore maceratu &C infufum fuit: utfi in uasuini appofitu abfinthiu fuerit,deinde poft interiedii tempus abftradu,id uinum ab linthij dilutuuocatur. Dodrans eft menfus ra duodenu digitoru, Alias palmus maior La tinis, 8έ Graecis ασ ιύχμκ dicitur,DodrantaIis itac^ cauliculus uocatur, qui longitudine duo denos aequ at digitos,

E

EChinus eft quicquidnumerofa congerie aculeorum ftipatur,fiu e tegmen, ime cas put,fiue cacume fuerit; fic didus quod globo

fofpinaru agmine maris herinaceu mefttiat,

F

Fibrae capillametis germanae funt, quy her Fibrae, barumarborumqj minutioresfunt radis culae,in quas uelut extremas,crafsiores effufg fparguntur, Fimbrig funt ueftium extremi Fimbrke tates, a quibus &C fimbriata folia dicuntur, quae in ambitu in quafdam fimbrias exeunt.

Flagella dicuntur cymae arborum di ipfaru Flagella, fummae partes, quae adcuiufq? uenti flatu mo uentur ; unde etiam nomen traxerunt abeo quod flatibus petantur,FlagelIa etiam funtui rium rami oblongiores,^ produdiores , alfjs tamen minores, ab ipfisbrachrjs furfum afeen dentes : dida flabella prius, a uenti flatu fcilis cet. Follicu!usthecareicuiuslibet,quaegra Folliculi num ucl femen cotinetinuolutum.Sicmems branofa cutis acini folliculus dicitur. Frus Fruftus, dus, quod carne& femine copadum eft.Fre quenter tamen pro eo, quod inuolucro periri dequafi carne Scfeminecoadum eft, accipi fo let. Frutex eftquod a radice caudice multis Frutex, tiplici, ramofumcp fefeattollit, ut rubus, r Frons interdii pro ramo ponitur, Propv. 'e Frons, tamen dicitur idquodipferamuscircunquafr que producit, multa interdu folia habens, δ£. nonnihilcorticis,acueluticaulicuIi,

G

G Emma in uiteideeft quod oculus, quia Gemma ueluti ocellus quida cöfpicuus,aut gem ma qutedam excellens confpici pofsit, cum primu euite prodit, autfarmento.Haecineun te ucrefefcoftcndit,6iab ea primu flos, deinde fru dus prodit tam in ipfis uitibus,quam arbo rsbus, Gcniculifiuegeniculafuntnodiqui Geniculi in herbis,aut leguminibus, aut etiam fubfruti cibus apparent, Sicgeniculatae radices nomis nantur,quaenodisquibufdaintcrftindaepiO tuberat, rotundae Sdeuiter capitulatae, Glu Gluma, ma eft folliculus grani quod iri fpica continet, uel grani theca. Groisi appellatur fici, qux Grofsi. nomaturefeut. Priuatim tamen inbiteratico eas intelligunt, quae per mefles maturantur.

Has groiEulos Graeci uocant oAwWa-?,

H

HE m in aRo man a uox eft, ex grgeo quide Hemina.

quod dimidia fextarrj pars fit, deri uata. Graecis «οτνλ» nominatur, Capituncias decem menfurales,utcopiofeinannotationis busnoftrisin quartu de tuenda fanitate Iibru Galem demoftt auimus.Herba eft quod aras Herba. diccfc!iatum,finecaudiceprouenit,faepiusqi femen in caule fert.

I

INternodiu, quod inter artus ue! genicula intemod mediu intercedit, dici cöfueuit. Interues internen nium,qtiod inter uenas intercipit. lubaeft iuba. arudinacea coma effufa, qualis in milio eft;me iaphoradefumptaaiubis,hoceftcrinibusani maliuacollopedentib. Iulus tam Graecis q iulus. Latinis eft quod in corylo copadili callo races

matim

E X Ϊ* L I

imatim cohaeret, de ueluti praelongus uermis, lingulari pediculopenfilenititur, & frudum praecedit*

L

hryma. T Achrymaeftishumor,quiftatim defedo 5 >caudice,uel ramo,aut tantum ipfo ligno, ^nugo. profilit, 8C apparet. Lanugo in herbis atep

arboribus lanata quaedam eft hirfutics,qua fo Liber. iia,co!iculicp canefcunt, Liber pars cortis cis interior quae ligno prefsius adhaeret Js qui Libra, bus feribimus libris nomen dedit* Libra Romana capit uncias duodecim menfuralcs. Ligula. Ligula quarta pars cyathi dicirur,hoc eft, femuncia,demptis fcilicet duobus fcriptulis, uJameta Loculamenta funt feminuinuolucra, quae

lentum, ueluti paruae capfulae ea recludunt, Los Lacinia, mentum, fabarum farina eft. Laciniaepars

tes funt extrema particulatim decoris caufa concifae,orarumq3 fu m marum caefurte.Inde folia membratimper flexuras digefta,uel na tiuis Tegminibus difereta, laciniata uocitans j .. · tur. Sunt tamen qui laciniofum pro finuofo ufurpent,

"" Ä· 9 M

jiicorium ii rr Alicoiium eft mali 'punici putamen, talleolus; 4V JL Malleolus noucllus eft palmes inna itus prioris anni flagello, cognominatus a fimi litudine rei, quod in ea parte qua deciditur ex uetere farmento, prominens utrinqj malleoli fpcciem praebet.Vel, quod capillatus utrincp Matrix. &4urculatus folebat feri. Matrix, uidein Medulia. didioneCor, Medulla,uideibidem, Mu Mucro, cro eft acumen in quod pars quaecunque defi nit.Sicfoliorum multoru, Aliquarum quarun dam,&fpinarum omniti extrema in mucros Mufcus. nem acuminantur, Mufcuseftidquodin ipfa corticis fuperficie quarundam arborum lanuginofumapparet,ucluticaniquidaipfas rum arborum uilli. In quibufdam etiam quae dam ipfarum arborum que uifitur uillofaflos fculorum congeries, quae quod conferda fit denfaq? florefcaumufcijs dici confueuit: ut in Mufcaria. Liguftro, de compluribus ali)s. Mufcaria funt in orbem radiatae herbarii comae, cacumi naqj in fafces coada : a flabri fimilitudine, cus ius uentilatu mufeae couiurjs abigunt, dida, N

ucamenta "KT Vcamenta dicunturea quaecallo fquas JlN matim compadili pendent e ramis nu* cum,roborum,picearum;ficdida, quodfint quafi quedam naturae rudimenta, pineam nu , cem facere condifcentis,

O

.Oculus'. Culus gemmula illa in herbaru furcus lis, primum germinationis argumenta dicitur.

P

Paima. T~) Alma diciturmaiusuitis flagellum, unde »almus. JL nafcuntur uute. Palmus uetenbus du

plexfuit. Minor digitorum quatuor habebas tur,Graecis ^tv.aousw uccatus. Maior digitoru

CATIO,

duodecim, σπιθαμή Graecis didus. Palmis paimites,

tes dicuntur qui e ftirpibus ac furculis quotan nis prodeunt; fic nominatae, quod inmodum humanatu palmarum uirgu las quafi digitos aedant. Pampini funt frandentium ramus Pampiui. fculorum comte coliculicp frudum fouentes,

&ab impendente uindicantes iniuria,Hinc pampinare, eft pampinos fuperfluos ex uinca detrahere, pofteaquäm fronduit, Panicu Panicula., Ia dici poteft quicquid fublonga uel fubrotun da effigie tumet, ut quae pendet e picearum ra inis, Lanofamquoqj corna in milio, panico, arundine, de qualem in aruis complures hers bae,8dn paluftribus iunci gerunt, Latini pani culam dixere. Pappus tam Graecis quam Pappus. Latinis eft lanugo ex floribus aut frudib, des cidua,Sic etiam lanofi quidam uilli, qui deflo refeentibus aliquot herbis remanent, de pofts modum in auras euanefeut, pappi funt, ut in fenecione,foncho, de plerifqtaltjs fit, Pedi Pediculus, culus, flue quod idem habet, Petiolus, id eft quo folio, frudus, aut flos dependet, Pedas pedament menta quibus ftat reda uinea dicuntur, hoc eft, quibus ueluti pedibus nititur,Nominant etiam a quibufdam pedamina. Pilula, uis pilula. deCachrys, Pyramis, uide Conus, Pro s Pyramis, pago dicitur uitis uetula deprefta,atqj in terra Propago, per inflexos arcus fubmerfa, ut ex una plures emergant. Pulpa in arboribus eft, quod puipa. nos in animalium corporibus mufculum aps pellamus. Puluinuseft quod inter fulcos puiumus. eminuluprotumet,ficdidusquodquandam referatpuluinorumin quibusfedemus fimis litudinem.

α

QV incuncialis figura, eius figurae que de cufsim antiquis fignificabat,mediaeft? Jbicbat ucr 6 dccufsis ad X liter e formam, que quidem apud Latinos decem fignificat, Atqj haec fi per medium fecctur, remanebit v figus ra,qu£ quinarium numeru, atqueadeo quin« cuneem demonftrat.Sed hec quidem multos ties tum fuperius,tum etiam inferius multipli cata, figuram facit, quae quincunciaiis appella tur.Talem planeTrichomaniscauliculi effis ciunt.Typos formae quincuncis,& quincuns cialis ordinis, fubijcereplacu it.

Quincunx, Ordo quincunciaiis *

R Acemus prouua accipitur, Neq? tanto Racemus ipfius uitis eft, fcd etiam hederg,& aliaru herbaru, aut fruticum uuas quafdam produs centiu.Dicitur etiam ramofum id, quo depen dentacini, Ramifunt,quiincauleiifsi mul Rami. tiplices fparguntur,

jß 4

VOCVM DIFFICILIVM EXPLICATIO*

Sarmenta.

Scapus.

Scopus.

Sefqui.

Sextarius. Silii] ua.

Sinus.

Spica.

Spongias.

Stamina.

Stipula-.

Stria

Stolones.

Sufrrutices,

Surculus,

Thyrfus. T omentum.

Tori.

S Armenta praelongaefunt uitium uirgulg, in quas uitis luxurians fpargitur ; hoc eil, uitisiphus brachiorum Sdrauhum ligna, tam dum funtin ipfa uite,quam dum exe(fla,& ex empta funt. Scapus eil caulis qui inilyli modum furfum proreptat,aut in altu fertur, ducfla a columnaribus fcapisfimilitudine. Scopus ramo fu m id, quo dependet acini* Sefqui uocabulum cum aliqua menfura uel modi,Tjelnumeri,uel temporis collocatu, non integrum modo id cuiiungitur explicat, fed integrum femis* Sic fefquilibra, libram unam dC femis iignificat, Sefquimenfis intes grum menfem cum dimidio* Sextarius ca pit uncias uiginti menfurales. Siliquate- gumentum eil, quo uel grana leguminu, uel herbarii femina concluduntur. Nam non mo dd legumina, fed QC complures quoqj Sfhers bae& frutices Aliquas proferunt. Sinus as larum caua funt. Spica cft quod culmus extulit. Hanc antiquitus ruilici fpecamuocas bant, dC a fpe uidetur nominata : eam enim quod fperantfore.fenmnTriauero continet, granum, glumam , &C aridam * Spica mutica eil quae non habet aridam. Et mutica, quaii mutila nominatur* Spongias antiqui ob's tores uocarunt radiculas illigatas &£ conncs xas.Hinc Aiparagi fatiui ödaltilis radices mul tis irretitae capillamentis coaldcentcs , Qi in* terfe implicatae, ac quafi in unitatem coeuns tes fpongiolae,& fpongiae fpongiofaecp appcls lantur* Stamina funt qui in medio calycis

erumputapices:iicdida,quoduelutifilamen ta ab intimo horis finuprofiliant, Stipulae

folia funt culmu ambientia* Striae partes funt quaedam quae protuberant & eminent. Hinc driatus caulis, qui huiufmodi ftrijs cft praeditus, aut driaturis exafperatus. Strigiles etiam, fi V itruuio credimus, appellantur.

Stolones appellantur coliculorum fobo= les,mudiisc^eradic!busfruticatio* Suffru ticesfuntquaecopluribus ramulis furculisqj lignofis fcatcnt, fed minutis condant foltjs, Su rcu lus, quod ex ramis fimplex ac in dis uiduum oritur,edq? uelut germen quoddam ex ipfo trunco ud caudice produdum,

T

THyrfused caulis, idqj nomen fibiuendfe cauit,quod uirgulae in modii, uel teli re- ditudincm confurgat. Tomentu Latinis omne id quo culcitrae ad molliorem &' caltdio rem quietem infarciuntur, dicitur, fiue id lana iit fiue pluma, fiuequoduoluerit aliquis, exci piendis molliter &fouendis calore corporib. nodris aptum, Sic Didamni folia, quod mo!= lia indentur ede, tomentitia &C lanea dicuntur aDiofcoride,hoced,^«iji«A9a(/lH. Toripro minentes partium calli, dC in fe pulparum mo

do colledi nominantur, Graeci κονΑνλνζ uo? eant. Hinc kovAväwJIhs, id eil, torofus,quod idem Latinis ed ac nodi forma prae fe ferens. Triens quatuor cyathi* Tunica eil tes

nuis cortex &C ueluti membranaceus,quo uel arbor, uel radix inueilitur.Siccaepe folliculis ed tunicatum* Turbo dicitur quicqu id ex

acumine tendes in amplius fpaciat, Hinc tun» binatum, quod ex anguilo continenter in las tius prodit* Sic turbinata confpicitur pyroru form a. Permulta etiam herbarum folia in mu eronem turbinantur* Turiones funt tene ritates fummitatuipfarum arborum, quae fin= gulis annis crefcunt. Topiarium opus eil quod ex arbore,frutice,uel herba ad decorem componitur in teiludines aut cameras fornis catum. Hinc topiariae dici merentur arbos resuel herbae quae nimirum huicoperi, quod flexiles funt, ac fuo lentore fequaces, accoms modantur,

V

VAfcu!a,feminu inuolucrafunt, Ve?

nae funt qug in plantaru foltjs apparent, & ramulos & humore habentes* VerrrP culatum quod r ofae modo, quaii' purpurifla rutilat,dicitur* Verticillum florum uel fo» liorGi ambitus, qui coliculos aut ramulos hers barum coronat,exiftit;ab indrumentimulies bris fimilitudine duftum,quodfufouertendi gratia folitum eil adhiberi, V inacei, gras na funt acinorum, γίγαντα Grgcis nominant, quaeprefsis uuis cum folliculo abijeiuntur.

V irga eil qu£ ex radicibus,au t caudicis la teribus exit* A nonullisuirgaeappellataefunt fobolcs, V irgultum furculus is eil,qui ter

rae cömittitur,utinarboreinfurgat* Vitis culae non palmites autfarmenta funt, fed flas gella qug uitis modo reptantia longe lateqjua gantur, acuidnos frutices nadfafic intricant eos, ut fjs perindequafi pedaminibus abutan« tur; uel (candentia fuisirretiutclauicuhs, quis bus quaii digitishaerent, quales in cucumeris bus, cucurbitis, S<lplcrifcp alqsinueniuntur* V mbella eil floris femmisue pedamenta, in plures digedum longiores pedicuIos,qui ii' mul ex failigio eodem orti, in latius continuo i adiantur,iingulicpuelflorem,uel ferne fu ilis nent, in orbem circuma&um.Grgcihuncflo ris habitum σ-κιοά^ιο^ Latini ueroquom'äum* bellte, qua mulieres uultumuindicanta fole, dC aedum arcent,circinata effigiem gerit, ums bellam dixerunt. V mbilicus id in pomis

eil,quodin eis medium ud prominer,uel con ditur, V ngues in rofis dC foliatis floribus

intcllexeruntueteres, imas fuorum foliorum partes,quibus in capite fuo cohaerent, decolo rescp dependent. Vel breuius : Vnguisiiifis ma pars foliorum rofae alba appellatur,

GRAECA?

Triens. Tunica, ’

Turbo

Turiones.

Topiarium

Vafcula.

Venas.

Vermicu*

latum.

Verticillua

Vinacei.

Virga.

Virgultum

Viticuls.

Vmbella.

Vmbilicus.

Vngues.

jT

GRAECARVM N Ο Μ E N C L A T I Ο N V M INDEX,

GRAECA-

RVM NOMEN-

clarioniiIndex:cuius nu¬ merus paginam,lirera fe- quens eiufde paginx par* tem , defignar . Pifturas, uel ante,uel poft capita lo catas, uel ijfdem in¬ fertas repe- ries,

A

Bfö-78 V6\) 8.C tiyj°io(ctXj></lct- μομ 324,0 «rgtosis 135. A

«(Plca/TOj/	8ι.Α
κΑ4ομ	191. Α
i&fyoy	3ΐ. Α
άάζοοομ κχξίομ	799. Β
cdyonty©·	797. Α
οίζχ	128. C
κκχλνφ»	χο5· Α
άκκλ/ύ@'·} η ίίκχνοχ y.D
kkcujQx λ<Π	54·Β
χκονιτομ	8(7, C
CLK0£0\>	13. Α
ΧΙΠΗ.	cyA
αλβαΐχ	ic* C
αλισ-μχ	43.C
χλκίΧ	79. Β
&λκι£ιχ)<1)ομ	268. C
κΑο/1*	137. Α
άλσΐνκ	20. C
«μχρκκομ 582· C,
c6c. C
fCudpcOS7D2	98. C
κμμι	66. D
άμτΓίΤοςλά'υκΗ.	9$. A
αμ7Γίλ@' μίλοανχ 96. D
κμ.7ηλ<© oivoepop©’ J(9«
ημ^οζ	83. B
χνχγχλκίς»	17. A

ΚΜχγχλΚις ivvcfy>&‘

724. C
ΧΜ^οοΊίαμομ	75* A«
CT 830. C
tJt<fy>kyVH	in. A
οάυβομ	29. A
οά'βψίς.	24, D
χϊ'βρύϋΤΓϋμορφ©' 529. A
cos t <70 μ	ci. A
tosoüvig.	co.C
XTTXqjLVH	51* C
Κ7η<&	132. C
χρί&ρομ	68. C
ctfisoteyix	89. B
αρχ&ομ	71. B
Xj>K<ibü02»c(j>K%vßt277*A
ctpvoyAüosoy	40. A
Χρομ	68. C
cij>Ti<.uoix	48,A

α&ξομ	9.C
Κ<ΓΚλΗ7ΤΙΧ2	130, C
Χ<τκθξομ} n wrwfO&Ag
73. B
acarct^xy©4	59. c
ΧΣΗζ CCtJiKOS*	133. A
κςριομ	4*8, C
άσ-φόΑλ©·	114.D
KTfXK7VÄl2t	123. A
κτξ<χφχ£ΐ2	120. C
CCCpXKH	109. B
χ-Ίίνύιομ	3. A
Β
BaMCüT«.	i53· ß
J ßxfvdpoy	149. A
βχσιλικόμ.	54c. D
bfa©*	151. A
βχτράχιομ	155A
βηχιομ	139. B
βίύιομ	171. A
βλύχαμ	197. A
βλι^ομ	173· A
βολίοία^ίΘ*	IC8.D
βοτιχνιομ \ρμΰ	474· C
JßoTfi /?	178. c
$ζζώνιομ	133. A
ßisyÄ ωοεομ	141.B
ßisKtyo2	797. A
J ßvVlX2*	175· A
βνφθχλμομ	*43· A
βζχβΐ /2	149. A
βξόομ	165. A
βρνωνιχ	95· A
$ρωμθ2	184, C
i Γ Αλζό£Αλ$μ	193. A
yxÄiio^i?	193· A r o»
γχίλλιομ, κ ^«Μ.ίδ2ύ|/5 w
yxÄXTtoy	195· B
^uricoSH.	199. A
ytycdnoy	210. C
yn2 Si(poo/02	877· A
yiyytjhoy	217. A
yÄttycoy	197. A
yÄvKVffife	191. A
yAi/KVcnJ'K	201, A
yvxcpxAioy	221, A
yoy^vAjt h yoyyv Ai?*
2n* A
Δ
Δ Α μχονωνιομ	43. C
<Λοώκο2	230. D
Αάορνκ οίλίξοα/φβχ , «
tcAcux	*3 7* A
c flxcpvoeA2	226, D
Δι'ος βα)λ#νο2	37S. D
(Pi4#ms	■ 223. A
fyxKOVTtx μίyocJλH , «
tfaxKQvn) fti^«t234.D
tfovg	228* C
ΑνΟχμομ	Γ75· B

Eb^VOT^OJ/	8ι. Α
i&CTKO?	l6, C
ίλχτΗ&ομ	704, D
Ιλίλιο-φχκομ	247. A
Ιλγ/ιομ	241. A
ίλίοσίλινομ	271. A
ίλί^νσομ	98. C
fcj A.t?öj»ö? ΛΛχο?.	271* A
ίλξινη κι$ϊ%μπίλθ2
259. Α
ίλξινη	278. C
%λνμθ2	252, C
ίμπντξομ	729, B
υ&ιφνλλ.άκχρπομ	237. A
iTifoJcpvJiioy	259. B
Ιξί^ίνύθ2	266. C
ίξ&ΚΗ	254* D
ί£7τν?λομ	250* C
Ιξνθξό(ΑχΜθμ	279. A
\γύ<7ΐμομ	256. C
ΙΜξωμομ	261. A
Z17TK7U >ζμομ3Η «ττκτα-
&ομ	243. A
Xbcpgocrwm	245, A
ίψνφομ	324* C
ίφημ^ομ	239, A
€7358. C
Ιχιομ	2 68, C
Ζ
!Ζει ά.	282. C
ζίζοο/ίομ	128. C
Η
ΓΙΔνύιΤ^ο?	287* A
ημιονΪ7ΐ2	295. A
Η7ΓΚ70ύ&θμ	243, A
	285. A
η^υγ^ίομ	297· A
Θ
	308. C
θλχίαχη , « ύλχαττιΑομ
3°5· Α
|Je/c/\xJ	298. C
βύχξΟζ	128. C
βύμ^Χ	303*A
Ονμθ2 ϊ Ib4<V,	826, C
324. D
tCiiTKÖ?	16* C
iifxJhOTKVH	591. A
ityxKioy	318, D
8«.	328.D
ΐομ τΰοςφνξοαυ	310, D
Ι7ΐ τίοΑλινομ	326. D
i7T7C3ZJL2	321, B
•©eff ^	316. C
iee?<9fi<c	239. A
ί<τάτΐ2	330. C
faxe	132,0
5 / (rnx	333· A
ίχθνόθΗξΟμ	450, C

K

KAAfltfuvi«	433· Α
κχ7λίτ$>ιχομ	8ι.Α
kco/vx£i2	392. c
κούπνα©“	337* Β
κΧ£<Αχμομ	36ΐ, Β
ΧΧγ</ΙχμΜ/71ΚΗ>	324- D
KXj>02	3 97. Α
κχέυχ 7rovlcKxr	397*Β
κχρνομ βχ<τιλικομ.}78. C
χχκτναχ	347, α
HKSCOSX 1	376. D
	4ΐο. D
κψ7οω&ομ μικρό μ, }8 c. C
κ$χηΐ2	797. Α
Κίξχσ-οζ	426, C
Kisfoy	349* Β
Lira « bpfacioy	339* Α
bifKodx	529.Α
biparioy	34ΐ. Α
biosos.	42ΐ* Α
(ΐλΗμΧ712 <PxQV0Sl<flH2*
359. Α
Wlji	105. Α
KVIK02	4ΐο, G

κνίκοζ χγξίχ ii}. A

ΐίοκκιμηλίχ 402· Ο

ίίθλ$καύύχ 1<Ρ(ϋζ})μ:2

}67,Α

boAoK<wßl2> }7}. Α

boAmlx 4+5· Α

&ολχικ'ου , « ί^ημ^ομ

358· C

Ιιομΰ. 820. D

bozioy « boyixvoy 344· c ίίΟξΟύνόπΰζ 448· C

Liavmy 4°5· A

Ιίξχμζπ η ημ^ os 41 2 · Ο IlqjlQh, 45 7. Β

ύδ/νορ 3σ3·Β

Οξοκο; 442· C

Ι,ξόμμνομ 429·Α

(ίξίπύΐφ 339* Α

Ιινχμθ2 388·£

tvccw? 427. Α

Lv(AtoVtx μηλίΧ }7}*Α (ιυκλχμινο2 45 °·^

bauix 445 «Α

buu0yÄuo70[i 4 07. Α

buuoKf^^H 443 · Α

biwo2afl(i2 558. C

b\)7T<&02 Μ b\J7T&PQ2

452·0

Λ

A.AycI}7ns2	493· Α
λχβυ&ς*	454-0
λούττχβομ	460. D
λάβί|	495· Α
λ&μωνιομ	466, D
λάβ&ψ	363. Β
λαχημ*	472,0
& 5	λίκν~

G R AE

h'cL.vQ©' cis.c

Ai7itcf)oy 483, A

Äi-^folaxfvcc 397. B

Α/β/κχυύομ 563, A

Adb& όϊομ <βο<τκοζ/<Λο 45 c. D

ΑΛκαίομ ύίΟφζΚΣΰ 4®5* Α

λι£<χΜ(Λτίζ> 477. Α

λιβόαζτόρμομ 458. C

Αίμνύσϊομ ngu Αίμνοχομ }3σ. C

λινόζωεις 474· C λινόζωεις xy^ixx^Lu 443· Α

AiVOf/ 470. C

λότημομ 3 76. D

λνσΊμκχιομ 490· C

Μ

MaAcJ^k 510* C

μκνφχγό fctg 5 29,Α

μ<Χγχύγομ 5°°· c

μίλχντσξκοΊομ 153* Β

μίλχνύιομ 5°2* ^

μίλιλωτοζ 5 ζσ· C

μιλιοςόφνΤλομ 0 » μιΑί-

<ρν7λομ 4 97· Α

μηκύομ «μφ©·' 5 17· Β

μηκωμ utyXTiTi? 521 · Α

μ Ηκωμ^οιχζ >14·°

ftlAccJ 7ΐ7· Β

μίν&Η 287· Α

r

f£öj5iOC 5ii,B

μν&ίκΗ 512· C

μ Vj’jJi? « μν^Χ 5 24· 4)

Ν

Wattv 537.Α

vajfi©' aypix 855 . Β

νη&ομ 542· C

ννμφοαχ 534· C

604. C

278. C

^Ανύιομ

<

Oh

578. D 575. A

CARVM NOMENCLATIONV

σκίλΚχ σκοΑυμΟζ σκόξ<ίίομ (ΤΚΟζοβομ σμίλχξ Aacc σμίλχζ Ύξχχ&χ σμίλχξ liH7tcux

Τ

ΤΕΤίΤΓλ©-

τσ<$<βκιομ V".'· ΓπβίκΑύμ&νομ <?45* Α

ττ fistyiaijJ $91. Α

Εθνική μπΑίΧ <702 . C

•τσίτχαΊΤΗζ <743· Β

πιτςοοίΑινομ <754* C

/ ,

Μ I Ν

78 1. Α 791. Α 775· Β 735· Α 719. Α 717» Β 707» Α 759. Β

573 -A		onyynHQ	318, D
	593, D	1 ovyyo?	673. A
ττνγχνομ Cmk&tou	σπαχαγίχ	668. C
6 i5,B		wjxyTo\>) « εΰτί^τίορ
ττίσνμ	628, C	759. A
•7TVX	474· C	σζτΑίαιιομ	295. A
•moAvyovxToii	548. C	εχυξότν7ΐνς	> 419, A
vroXvyovojj σι 3. Β	εκΟΧζ ci-ftix	785.A
τσολν7ΓΌ<)ϊθ[/	587. Α	sxcpvA ϊνος	685, A
ΊσοΑυτ(μχομ	8t, Α	sedyy?	765- B
•τΒΟ'τκμογίί'τΰ)}}	652*C	εχχνπηζ	652, C
TCfKtnoy	589. Α	Sl\KS	777. B
‘ΤΓξ’Κ'Τίορ μί Axy	ι53·Β	ερχτιωτΗζ οχιΑιοφνλΑος
	633*Α	726, C
τφοοίΆπιομ, « 7tfo<rcü7ru>	Spidiop	779. A
7t. Β		sfvyyos	69 1. A
ντ[(ΧζμιΚΗ	638, C	συΐιχμινί x	521, B
Tsvtfigja π(ί&.ομΤ 594*D	(tvkh πμ^οζ	754* c
το ν|©"	643· Α	σ-ύμφυτΌμ	694· C
τΰύςίοξομ	σ40. C	yoivosfoqos	392» c
TüVgQS	647. Β	T f 1^ y
■ Ρ		1 ΐ.Αί%.ομ	799. B
ι Aijcw'©-, s pxQcwis*	Ύ^ίίΟΐομ	828. C
σ58.0		Ttd /τΛυρ	804. D
ξθ<Ρΐα.ξΐζχ	664* C	7?ΪΛί?	79 7· A
^oJlo<JXodcpVH	542-C	•τι^υμχΑοζ	810, C
ξθ(Λΰ<Αψ</}°ομ	542-C	TDfxßuAsi/^H ’TdpJhjAio^
	656. C	809. Β r

Ζ.

Σ·Α μ^νχομ 6σα, C

<rxfj)(u/x ßcuAxvos 376. D

σχ£ξί(ρρχγοι>: « < rxpgicpx yoy 719* Β

σχιύζλομ τγί<ρι/7λομ 709. Β

Ίξίοςχίζ 5σι* Α

Ύ^ίφυΑΚομ 8 1<7. C

'ΤξίφνΑΚ) ψχοί$7ΰίίοπ&οις

γ^/νωμϋίΛομ ΎξΙχόμοα/άί Ίξύγνοζ

Ή/cp Η

820» C 795· Α <791. Α 822, C

οκιμομ	54 6.D	σιΑινομ κΗποΰομ	743* Α	Υα Kivdos	834.C
ϋμψχΑ οκΧ£7Τ(&’	5ΐ. C	α\ζ7ζ	676, C	ύ</)°οπί7ΐ$Ιζ	842.C
οξνκκχλ/ύχ	542*D	σί<ηΑι Houlcnop	809. Β	ν<&οο\Αίνομ	271. Α
cJl/V	565. A	(ΓίΤίλΐ ΎΌ μ.ΧΟ^ΧλίύύΤΙ-	νοσκνχμος	832. C
ej’iOirtAii'öp	573. A	χάμ 787. Α	ι/7 Ί^ικόμ	830, C
	551. A	σ<ή/τλ9ϋ	804. D	νος&πος	840Χ
ϋξμινομ	567.A	crijlnphts	770. C	Φ
cpöS©*	570. C	oiiivg 3 η σίκυ©' ημάρ®*	cI5Axoi,«<J!)<i««	858, D
o<r VQAS	544.D	702. C		epxcrycu/oy	578. D
V.	558. C		704. D	<&ΑνζΧ	863, A
ΰρχις <Πξα.7ηχζ	561, A	σΐλΟιομ	762, C	<ZhAeu/0fOü7TOg	5t,C
~o%.oyhteosoy	578, C	σινηπι	537. Α	(ρΑομος	845. A
Ρ TT /		σινητΐί κγ^ιομ	305. Α	epa	855, B,
ilAiOWiC	201. A	σιομ	724· c	X
OsxpQy/iay	582. C	σίΟχΡομ	75°· c	^Af/aeccKT«	63. B
ΤΓψττχιριί/λλομ	622, D	<ησ·νμ£θ/,ομ	721* Α	χχμχι£χλχνοξ	132. B

DEX*

χχμοάφνζ 868. £ χχμαικίονος 8 77<Α χχμνχκυ7ΐχΐζϊο$ύζ. 8 73 · Β χχμχ/,Αί α>μ λΛ «cf. 8 8 ο . C χχμχιΑίωμ μίΑχς 832* C χχμοάμχλεμ ^ι,Ό.ζ?

582. C

χχμχιπϊτΐί 8 8 4 * C

er 830., c

yx£x<f)pcwoy 324. C *

χιλκ/Ιόνιομ μίγχ 8 <74. C

yiAiJimoy μικξομ. 8 <7(7. C y^vcrca/ύίμΰμ 878. C

y^vGAcdyccvoy ΐ20, C

Ψ

^Ei/</iVa^</l>£ 889. Α

ΊιΑούΑρομ 95·Α

"^ΰλΚιομ 887. Β

Ί-νχότξοφομ 349* Β

£1· >

£2 Κ ιμο{<Ιίζ 8 95* Α

άνωνίς <70. G

LATIN Α-

RVM APPELLA-

tionum Index*

A

'iBrotonu. 8.e lAbfinthiüj.A JjAcanthus, fi¬ li ue Acantha

Jl.D

Aconitum 86. d

Acorum 13. a

Adiantum 81. A

Aiuga,fiueAbiga 884. c Aizoön Alcea

Alcibiacum Alifma Allium Aloen Akhxa Amaracus Amarantus Ambubeia Ammi Anagallis

Anagallis aquatica 724.C

Androfarmon Anethum Anethü uaccinu Angelica Anguria Aniiiim Anonis Anthemis Aparine Aphaca Aphace Apiaftrum Apium agrefte Apium horrenfe Apium montanu Apium paluftre Apium faxatile

31.A 79.B 278*0 43 C 737·Α 1J7.A t6.C 666. C 98.C 676.C 66. D 17. A

7 A 29.A 143. B

126. C 702. C 61. A 60.C 24. D 71.C 676.0 109. B

*4*5*A -f/r

153. A 743-A 573- A 271. A

654 c Apios

LATINARVM NOMENCLATIONVM INDEX.

Apios	132.C	Cicerbita	673. A	Fcrnumgrxcum	797.A	Leporinus pe$	493. A
Apollinaris	832.0	Cicuta	403.A	Fontalis	632. c	Leucoion Diofcoridis
Ariftolochia	89. B	Cinara	791. A	Fragaria	834-C	4*6.0
Armoracia	66l. A	Cincinnalis	81. A	Fumaria	337-B	Leucoion Theophrafti
Arnogloiliim	40.A	Citrago	497-A	Fufus agreftis	123. a	48*. A
Arremifia	48. A	Clematis Daphnoides	r, G vJAIeopfis		Lolium	128,0
Arum feu aris	68. D	339'A		193. A	Lichen	472.C
Äfarum	9.B	Cnicus 6( cnecus.4io.c	Gallion	193. B	Liguftrum	479. A
Äfclepias	Z30.C	Cnicus fyluefter	123, A	Geminalis	367. A	Lilium	363. B
Afcyrum	73. B	Colubrina	234-d	Genifta	219. A	Limonion	466.D
Afparagus	59· C	Columbaris feu colum-	Geniftella	219. A	Lingua canina	407. A
Afphodelus	n4.D	bina	*9»· A	Gentiana	199. A	Lingua ferpentina 378. c
After arricus	13?. A	Colutea	443.A	Geranium	210. C	Linum	470.C
Atraftylis	123, A	Coma	820. D	Gingidium	217.A	Lirhofpermum	488. C
Atriplex	120, C	Confolida media	390.D	Gith fßtA.	302. D	Lunaria minor	481. A
Au ena	184. c	Confolidaminor	143. B	Gofsipium	380. C	Lupinus fatiuus	303.C
Auricula muris	£ 153-B	• Conuoluulus	239. A	Gramen	133. A	Lupus falidtarms uel re-
BAllote	Corion feu coriannon 344-c	fiAIicacabum	691. A	ptitius Lychnitis	163. A 843-B
Balfamine	188.C	Corona regia	326.C	Hedera	421. A	Lycodlonum	86.0
Barba caprina	18O.C	Corona Veneris	721. A	Hedera terreftris	877.A	Lyfimachia	490, C
Barrach i um	tJ/.A	Cotonea malus	373- A	Hedypnois	676.C	Λ/Γ M iVlAiorana
Beta	804. D	Crambe	412. D	Helxine	278. C	666. C
Beta fylueftris	466.D	Crifta gallinacea	J91. A	Helxineciftapclos	239.A	Mala infana	*32.0
Bellis fiue bellius	143. A	Crocus	442.C	Hemioniris	293.A	Malua	310. C
Betonica 349.B.&	Cruciata	419. A	Hepatorium	243. A	Malus cotonea	37*· A
		Cu cumis, feu cucumer	Hiberis	324.D	Marrubium	389. A
Blattaria	182. C	702,0		Hieracium	318.D	Melilotus	326.C
'c. Blitum fiueblitus	173. A	Cucumis anguins 704.D	Hierobotanc	391. A	Melones	702. C
Botrys	178.C	Cucurbita	367.A	Hirci barba	820.D	Mentha	283.A
Bouis lingua	141.6	Cucurbita fylueftris	Hirudinaria	400. D	Menthaftrum	287. A
Brafsicafatiua	412. D	373. A		Hordeum	457-B	Mercurialis	474-C
Bubula lingua	141. B	Cunila	303. A	Hordeum diftichü 437. b	Mercurialis fylueftris
BugloiTum	141. B	Cyanus	427. A	Hordeum polyftichum	mas	443 -A
Buglofsti magna	341. A	Cydonia	37*-A	437.B		Milium	410,0
Bulbus fylueftris	108. D	Cynia	44?Ά	Hyacinthus	834-C	Millefolium	382.C
&358.C		Cynoforchis	338. c	Hydropiper	842,0	Mors uermium	3.B
Buphthalmum	143. A	Cyperus 6( cypir9.452,D	Hyofcyamus	832,0	Morus	321. B
Buxus	643. A	‘ D •L/Amaffonium		Hypericum	830. C	Myrice	312.0
CAIamintha		43.0	Hyftopus	S40.C	Myrrhis	324.D
43?. A	Daphnoides	226.D	Ißiga		XT N JNApus
Callitrichum	8l. A	Daucus	230. D	884.C	17*. A
Caltha uel calthula.jSiB	Dolichi	707.B	Ibifcus	16.C	Napus bunias fatiuus &C
Campanula	43t.B	Dracunculus maior	Illecebra	799, B	fylueftris	17*. A
Canina brafsica	443.A	234,0		Inguinalis	133. A	Nardus fylueftris	833-B
Canina malus	529. A	Dulcis radix	191. A	Intubus	676.C	Nafturriii agrefte	3 24.O
Cannabis	392-C	E-Bifcus		Inula	241, A	Nafturtium fatiuum
Capillaris	79*.A	16.C	Iouis glans	376.D	361. B
Cap fella	303. A	Ebulus	63. B	Irion	234.0	Nepeta	433-A
Carduus	791. A	Echium	268.C	Iris	316.C	Nerion	342. C
Carduus Veneris	! 223. A	Elenium	24t. A	Iris fylueftris	239. A	Nigella	302. D
Carduus fuarius	880.C	Elleborus albus	271. A	Ifatis	330,0	Nummularia	400. D
Carduus niger	882.0	Elleborus niger adulteri¬	luglans	378.D	Nuxauellana	397 ·Β
Cardiaca	394.C	nus 276.0	luniperus	77. A	Nux Regia δί Perfica
Caron uel careum 397. a	Ephemeru 239.Aet338.c	lunonis rofa	363.B	378.0
Caryophyllata	383. A	Equinalis herba	321, B	™ L		Nux caftanea	376.0
Caflutha	347.A	Equiferum	321. B	iLAbrum Veneris, 223. a	Nux Pontica	397-B
Caftaherba	201, A	Erica	234·°	Laftaria herba	8 10.C	Nymphxa	* 34.C
Caftanea	37 6.0	Eruca	261. A	Ladluca	298. C	O
Centumorbia	400. D	Eruura	57O. C	Lacfuca caprina aut ma-	Ocimum	346.D
Cenrunculü aut centim-	Eryngium	297. A	rina	810. c	Ocimaftrum	89*. A
cularis herba	221. A	Eupatorium	243. A	Ladfuca fyluatica 318.0	Oenanthe	363. A
Cepa	429. A	Eupatorium adulterina	Lamium	468. D	Olusatrum	326.D
Cerafus	426.C	264.C		Lanaria herba	779· A	Ononis	60. C
ChamxcypariiTus. 873. b	FAba		Larix feu Larex	49*. A	Ophiogloffum	378.0
Chamacdaphne	339. A	388.C	Lafer, feu Laferpitium	Ophris	363. B
Chamaeleon albus, 880. c	Farrago	767. A	762. c		Orchis 338.0.6(361,4
Chamaemelon	24. D	Farfaria	139.B	Lathyris	434.0	Origanum	531.4
Chelidonium maius	Febrifuga	386.C	Lauer	724.C	Orminum	567. A
864.0		Fel terrae	386.C	Laurus Alexandrina aut	Ofyris	542, D
Chelidonium minus	Ficus fatiua	734-C	Idaea	237. A	Oxahs	465. A
866. c		Filicula	387Ά	Lens/iuelenticula^S.o	Oxyacantha	542.D
Chryfanthemum 87S.C	Filix	394.D	Lepidion	3i4'0»	Oxylapathum	460. D
Cicer	266.C	Fccniculum	<00, C	6(483. A	Oxys	565. A

LATI N ARVM N Ο M E N C L A T I Ο N V M INDEX.

pÄconia toi.A

^Panicum 252. c

Papauer fariuum 517. B Papauer cornicularum

521. A

Papauer nigrum 502.0 Papauerrhcras 514.0 Parrhcnium 582. c Paftinaca 685. A

Pedicularis herba 785. a Peplos 604. c

Pepones 702. c

Perafires 643. b

Perrofelinum 65 4.C

Saluia	247. A	Thymbra	303. A	Aloe	*37-A
Sambucus	63. A	Thymus	826.C	Alraraxacon	676.D
Sanguinalis	613.B.&	Thry aliis	845B	Alter cum	832.C
448. c		Tilia	863. A	Ameos	66.0
Sanguinaria	44S.C	Tintinabulii terrg. 466.D	Amoris poma	532.C
Samcula	672, c	Tirhymalorum genera	Anethum	29. A
Sardiana glans	37 6.0	plura	810. C	Anifum	61. A

υαι wiaisu pialia y /

Saryrium regium 711. b Saryrium trifolii» 709.B Saxifraga 729.5

Scandulaceum 305. a Scilla 781. a

Scorpium 86.C r -

Scyrlucaradix 191. a TrifTago 868. c

C I > Τΐ-ίνΊΛΛ ΛΤΙΙΐΛ-ΠίΙΙ Ό

Tordylon, fiuerordylion 809. B

Trichomanes 795. A

Trifoliu odoratu 816.C Triticum 6 47. B

Trifolium pratenfe.820.c

Secale

573* A		Sedum	31. A
Perfoliata	631. B	Semen	282.C
Per ficaria	631. A	Semen Iumbricorii 5.B
Perfica malus	602. C	Seminalis	613. B
Perfonaria	71. B	Senetio	285. A
Pes an ferinus	632. D	Sentes	151 .A
Pes cornicis	448.C	Septifolium	259-5
Peucedanus	598. D	Seriola	676.C
Plui	855.B	Seris	676.C
Pinailellus	598. D	Serpenraria	400. D
Piperitis	73». A	Serpentana maior.234.D
Piftolochia	89-5 .	Serpyllum	250. C
Pifiim	62S.C	Sertula campana	526. C
Pituitaria	785.A	Sefeli Creticum	809. B
Plantago^	40. A	Sefeli Mafsilienfe	787.A
Polygonarum	584.C	Sideritis prima	770.C
Polypoduim	587· A	Siliquaftmm	73»· A
Polytrichon	62S.O	Sinapi	J37-A
Polytrichum	8l. A	Sion	724.C
Porrum	633. A	Sifer	75°.C
Portulaca	ni. A	Sifymbrium	721. A
Potamogeton	652. C	Sifymbrium cardamine
Prxneftina nux	397. B	721. A
Proferpinaca	613. B	Sitanium	647.B
Prunus	402. C	Smilax afpera	717.B
Pl endo nardus	889· A	Smilax horten fis	707.A
Pfilothrum	95. A	Smilax Ixms	719. A
Pulegium	*97· A	Smyrnium	759-5
Pulicaris herba	8S7.B	Solanum	691. A
Pulmonaria	63 6. C	Solidago	69 4*c
Pyrethri! fylueftre. 638.C	Solis oculus	582.C
QVercus	228.C	Sonchus Sorbus	673. A 57ί·Α
Quinquefolium	622. D	Spartum	759. A
RAdicuIa	658. D	Spina alba 54. b Spinacia,ud fpinaceum
δί 779. A		olus	v 668- C
Radix	658. D ,	Spina mollis	34»»A
Ranunculus	153. A	Srachys	765. B
Raphanus	658. D	Sternutamentaria	638. c
Raphan£,fylueftris.i3 2.c	Stichas.777.B	(762. C

Rapum 450. c Rhodia radix

211. a .δί

IMiuuioiuuin 664‘C y I ij-.V.

Rhododendron 542.0 Supercilii» terrae Si.a

Sylux mater Symphytum T

Ta marix Telephium Terminalis

Terrx capillus 8 i.A

Terrx corona 877. a

Terreftris malus 529. A

Tefticulus ferapias, fiue orchis 561. A

Teucrium 828. c

TencrionPIinij 295. a

Thlafpi 305. A

Strobilus

Succifa

339· A 656.C 477· A 279. A 151. A 460.D

6»5. B

645- A ΐ>94·0

512. C 799-5 592. C

Ricinus Rofa

Rofmarinus Rubia Rubus Rumex Rurahorrenfis

SAbina,fiue Sauina

»49. A

Sagminalis herba 59t. A Saliuaris 640. c

Salix 333. a

Salix equinalis 32». b

767. a Trixago paluftris 775.B Tuber terrx 450. c Tufsilago 239.5

Typlia 822.C

V Eratru album 27t. A Verbafcum 845. A Verbalcula duo 845.5 Verbenaca 59t. A

Vernilagiuin 882. c Veficaria 691. A

Vetonica 349. a

Vicia 17». a

Viftoriola 237. a

Viola 456,0

Viola alba 485. a

Viola matronalis 312.0 Viola muraria uel purpu¬ rea 310.0

Vifcum 328. o

Vitis alba 95. A

Vitisnigra 96.0

Vitis umifera 83. b

Vmbilicus terrx 430. c

Volucrum maius. 645.1»? Vrceolaris 278. c

Vrtica 205. A

Vrtica labeo 193. a

Vuacrifpa 186.C

XAnthium 578.0

Xylon 5S0.C

2

ZEa 282. e

INDEX NO

MEN CLATION VM quibus officinae ie^ planariorum her¬ bari] noffii tempo ris utuntur.

A

Brotonii. 8.C ÄbfinthiÜ3.A lAcorü 13. A Acus pafto- ris 2io.c 465. a 60. c 114.0 243. A

613. A

791. A 7»4-c

Acetofa Acurella Affodillus Agrimonia δί 620. C Alchimilla Alliaris &alliaria,io3.A Alleluya 565. A

Allium 735. a

Alkakengi 691, a

Apium hortenfe 743. A Apium agrefte 155. a Aquilegia 101. b

Archangelica 468.0 Arcocus 791. a

Ariftologia 89. b

Armoracia 661. A Artemifia 48. a

Arthanita 450.C

Artheticxherbx 845. b Articocalus Afa foetida Afarum Afpergula Afprella Atriplex Auena

B

791.A 762. D p.B 5t.C 321. B 120. C 184.C

721.A

427.A

ßAlfamita Baptifecula S.Barbarx herba 745. A Bardana 71. B

Bafilicon 546.0

Bedegarim , ime Bede-

guar	ί4·Β
Belzuinum	762.D
Benedifta herba	383-A [
Berberis	542.D
Betonica	349. A
Bipennula	607.B
Biftorra	*59. B.
δί 772.D
Bifmalua	16C
Bombafum	580. C
Bombax	580.C
Bonifacia	23 7. A
Bonus Hcnricluis465.A
Borrago	141. B
Branca urfina	5».D
Brufcandula	165. A
Bryonia	95. A
Bucheiden	711.8
Bugloffa	34»· A
Buglofsu fylueftre. 268.C
Burfapaftoris	305.A
Calamentum	4?3-A
Calendula	38». B
Camomilla
Campana	^41. A y-
Campanella	719.A
Canapus	39*· c
Candela regis, quf&can
delaria	845.A
Capillus Veneris	8». A
Caprifolium	645.A
Caputi caules	412. D
Cardo fullonü, feu Car-
duus fullonius	223. A
Cardoparium	8S0.C
Cardu9 benedift9	123. A
Carota	6S5.A
Cartamum	410, C
Cartam9fylueftris.i23.A
Cartafilago	729.A
Carni	397· A

Caftrangula

193. A Gatapu-

i

OFFICINIS SEPLASlARrORVM CONSVETAE ISTO M E N C L A T V R AEt

Cataputia maior 339. a Caraputia minor 4*4.0 Cauda equina 321. b Caulis 412. d

Cauta *82.0

Cepa 429, a

Cepalytueftris 268, D & 839. B

Centauria minor 386.0 Centumnodia 613. B Centumcapita 297. A

Flos amoris 98.C

Flos februarii 48*. A Flos omniü menfiü 382.B

Fcrniculum

*oo.C

Chamardrys ' Chterefolium Cheiri

868.0 217. A 4*6.0

Funiculus porcin9.*98.D Fccnumgrarcum 797. A Forris,feu fortis herba 729. A

Fuga daemonum 830.0 Fumus terrae 337.B

Funis arborum 719. A

<r G

vJAllitrichum 81.B

δί i6j.fi.

Malua *10. c

IVIaluauifcum 16. c

Mandragora *29. A

Marrubiu nigrum 1*3. b Marrubiaftrum 1*3. b

Phafiolt 707. b

Pilofella 604.D

Pimpinella 607. b

Piper Hifpanum3feu In*

Materfylua

Marricaria

Melanzana

Melilotum

Melifl'a

Mentha

64*. A 48. A *32.0 *26.0 497. A 2S7.A

Mentha aquatica 721. A Mentha Romana. 287. A Metha Saracenica,287. A

dianum Piperitis Plantago Podagra lini Polypodium Polytrichon Porrum Portulaca Potentdla Prafium

7?ϊ·Α 4S3.A 40. A

3 47- A

*8 7. A

793· A

633. A tn.A 620. c

Chelidonia	864.0	Genefta,fiue Geneftra	Mercurialis	474.C	Prafium ferridum	2*3. B
Cheruilla	7*o.c	219, B		Milium	420. D	Primula uens	24*. 3
Cicer	266.C	Gentiana	299. A	Milium fohs	4S8.C	Prunella	622 D
Cichorea	676.C	Glaftum	330. C	Millefolium	72 6.C	Pruneola, fiue Pr	unuSa
Cicuta	40*. A	Gratia Dei	220. C	Millemorbia	293. A	402. c
Cicutaria	* 24-d	Guadum	330. c	Mora uaticana	2*2. A	Prunus	402. c
Cironia	373- A	H		Morella	692. A	Pfeudomelantluon. 228.0
Citruli uel cirreoli,702.D	Ü-Ederaterreftris 87 7· a	Morfus diaboli	724.0	Pfyllium	8S7.B.
Coloquintida	373. A	Hepatica	472.C	Morfus gallinae	20. C	Pulegium	197. A
Colubrina	772. D	Herbadiuiloan.	830. C	Morus celfi	*22. B	Pulegia iylueftre	433. A
Condifi	779.A	Herba fortis	729. A	Muralis	278. C	Pyrethrum	640 C
Confolida maior	694.C	Herba fullonum	779. A	TT N		Pyrethra iylueflre. 63 8. C
Coriandrum	344-C	Herba: paralyfis >	• 84*. B	fNAfturtium	362. B	Pyrola	466. D
Cornu ceruinu	44S.C	Herba Roberti	220. C	Nafturtiiun aquaticum	Qv er cus ^
Corrigiola	613. B	Herba Hellae	44S.C	721. A		228. c·
Cotula foetida	*82. C	Hermodacftylus	3*8.0	Nafmrfium teftorum	Quinquefolium	.622, D
Cotula no foetida	243. A	Hirundinaria	230. C	30*. A		R ·
Corum	*80. C	Hifpanach	668. C	Nenuphar	*34-c	IvAphanus minor SC
Crafiula maior	799. B	Hifpanicumolus	668. c	Nigella	*02, D	niaior 661. A
C rei aio hortenfis	361. B	Hordeum	437-B	Nil	330. C	Rapiftrum	2*6. C
Crocus	442. C	Humulus	26*. A	Niiech	330. c	Rapum	2 22.B
Crocus hortenfis	410. C	Hypericum	830. C	~ O		Rapun culus	212. B '
Cuculus	69t. A	HyiTopus	840. C	viCularia	243. A	Remora aratri	60. C
Cucumer, feu Cucumis	T i		Oculus bouis aut uaccae	Reifa bouis	60. C
<1 0 0		S. iAcobiflos	742. B	243. A		Rhabarbaru monacho-
Cucumer afinini*. 704.D	larum	68.0	Oleander	*42.0	nun	460. D
Cucurbita	367. A	Indicum	330. C	Ophthalmica	243. A	Ribe	662. D
Cufcuta	347· A	Irmgus	297. A	Orobus	*7°.C	Roberti herba &C Rober
Cyclamen	4*0.0	Iris	3 2 6.0	Origanum	3*2. A	tiana	220. C
Cynogloflum	407. A	Xua mufehata	884.C	Os mundi	209. B	Rofs: canina:	6*6.0
Cypirus	432.D	lumperus	77- A	Ofaris	330. C	Rofmarinus	47 7. A
Cypreffus	S73.B	lufquiamus	832. c	Oftentium	762. C	Rofmarinus aculeatus
F^Ens leonis	676.D	■K-Eirim	436.D	P r Aeoma	202. A	229. B Roftrum ciconiae	210. C'
Diapenfia	6j 2..C	Kerua	339· A	Pagana lingua	237-A	Roftrum porcina. 676.D
Digitalis	892. c	LAftuca		Palma Chrifti	339. A	Rubea tinctorü	2 7 Ο. Λ
Digiti citrini	711, B	298. C	8ί 722. B		Ruta	6i*.B
ELIeborus albus. 271. A	Lactucella Lapatium acutu	673. A 460. D	Pampmula Panis cuculi	607. B *6*. A	SAcerdotis uiriie	6C.D
Endiuiauera	67 6.C	Lanaria	843. A	Panis porcinus	430. C	Salicaria	4.90. c
Enula	241. A	Lappa maior	72. B	δί 232. D		Saluia	247.A
Enula campana	241. A	Lappa inuerfa	*78.D	Panis terra:	4*0.0	Saluia uita	7 ~5>·Β
Equina mentha	287. A	Lappa minor	378.0	Papauer	*27.B	Sariamunda	3S3.A
Eruca	261. A	Larga	493. A	Papauer cornutii	*22. A	Sancti fpiritus radix
Efula	8lO. C	Laureola	226.0	Papauer rubeum	324.D	126.C
Efula rotunda	604. C	Lens	8*8. D	Parietaria	278. C	Sandaracha Arabü 77. A
Euifcum	26.0	Leiufticum	739-B	Paftinaca	730. C	Sanguiforba	79°. C
Eupatorium adulterinu	Lilium album	363. B	Paftoria burfa	6i0,C	Sanicula	672.C
264.0		Lilium conualhii	239. A	Pentadactylon	339· A	Saponaria	779- A
Euphraha	243. A	Liiiu inter fpinas	64*. A	Pera pafroris	<620.0	Sardianae glandes. 3 76.0
FAba		Linaria	344-0	Perforata	830. C	Satureia	303. A
38S.C	Lingua bouis	342. A	Perfica	602. C	Sauina uel Sabina. 249. A
FabacraiTa	799. B	Lingua ceruina	293.A	Peruinca	339· A	Saxifraga lutea	748.D
Fafeoli	707.B	Linum	470. C	Pes anferinus	6*2. D	Saxifraga maior	748,0
Ficana	193. A	Liquiritia	292. A	Pes a (minus	205. A	Saxifraga rubea	J6J.A
Ficus fatiua	734-C	Lupana	86.C	Pes columbinus	220. C	Scabiola	717. A
Filago	729.A	lupinus	30S.C	Pes comi	2**. A	Scariola	676.C
Filipendula , .	*63. A	Lupulus	263. A	Pes leonis	623. A	Scelerata	l**.A
Filix	594.D	L/T M		Pes uituli	68 D	Scolopendria	29*. A
Fiammula	Ϊ33-Α	ivlAiorana	666fC	Petrofeiinum	57LA	Scrophularia·	866. C Sero-

germanicarvm appellationvh

Scrophularia maior

t93.A

Semperuiuum ?i.A Semperuiuum marinum tJ7*A

Sena 445’-A

Serpentariaminor 68. d Serpenrariac officinarum 772.D

Serpyllum %$oX

Serpyllü 10 man D 826.C Seruilla jso.c

Serullum 7^0. c

Sigillü Salomonis. 584. c Siler montanum 787· A Simeonis herba 79·® Sinapi 537·Α

Sinapi rufticum 30;. a Sinapi fylueftre 256*0 Sitanium 647-3

Solatrum 69t. A

Solidago Sarracenka

729. A

Sorba	5 75*a
Sorgi	77zX
Sparagus	S9.C
Spelra	282.C
Sphatulafcctida	79?·®
Squilla	781. A
Staphifagria	78J.A
Stellar herba	448. c
Sfichas arabica	777·®
Stichas citrina	98.C
Srramonia	69 l.B
Succus cvrenai c9, 762. d
T TAmarifcus	J12.C
Tanacetil 43^.8^49.0
Tanacetil fyluefere. O20.C
Tapfus barbatus	84;. A
Taraxacon	67 6. Ό
Tefticuius canis	$$s.c
Tefticulusuulpis,	aut fa-
cerdoris	709. B
Tilia	863. A
Tmftorius flos	809. A
Tormentilla	2 59®
Trifoliü. 816.C. 8C 820. c
Trifoliii acetofum. 56$, A
Trifolium humile, 493 . A
Tnmtas	495- A
Trinitatis herba	S02.D
Triticum	647·®
Tunica	351. B
Turcial frumcntu.824.c
V
v Aleriana	855.3
Vernix	77* A
Verbena	591. A
Vcronica	168X
Vmcaperuinca	359-A
Vincetoxicum	130. C
Viola	310. D
Virga paftoris	223. A
Vjfcum	328. D
Virealis	259. A
Vitia aylueftris	109. B
Viticella	95- A
Vngula caballina	t 139®
Volubilis maior	719. A
Volubilis media	259* A
Vrinahs herba	544-0
Vrtica	105. A
Vrtica iners, mortua uel

alba 468.D

Vua lupina ^91. A

Vua uerfa feu uulpina

86. C

Vuauulpis €92. A

Vuularia 237·^

Zingiber caninum

73X.A

GERMANI-

CARVM APPEL-

Jationu Index*

2!

Btl)0it 795-2! 2lcferpfnmmen

809.21 iijffoircc 528.0

filant 241.21

2Üraun 529.2t

2(melFom 647. B 2lnbom baeroetble 589-21

2lpoflanFraut 71 7 -2! Mrticoat 7 9*-£ iitiffenblatt: *57· 21

-Sugentroii 245.2t iluacnwurRcl 855. B

B

Cy)i?2id;muni3 72«*2! ‘'VJBalbaon. 855- B Balfammuni3 287-21 BalfamFraut 287·2ί 0. Barbara h aut 745· B

Bafilien 5-46.©

Bafif^ram 546 . © Baumfarr 587.2! BaumtrolI 580. 6 Baureneppt^). 27 1 · 2! Baurnfmjf 505.2!

Bembdrjhn 479-2!

Bencb ictc vo um . 585 . B Bergmtimj 551· Ü Bertram 640. C Beertvurn 809.B BefemFraut 505. 2! Bettlereleuß 578. 0 BiberFraut 386.6 Bibmellen/ ober BiY bernellen 6o7.B BiljamFraut 832· € Bm^clFraut 4 74. C Btfmuni5 78ί.2ί BaumepjjevD 421.2! BlaternFraut 866.6 Blatv cpT^en ober blavo fcfjtvcrtel 316.6 Biave Fombliimen

427-2!

Blatemenberic. 86 8 . © Blavc tnevqenblumle

834-€

Biate vesci 310.0 BlutFraut 790. € Blatorropffle 551. B BcbereHcii 691.2! Bocrebart 820.0 BocFeljom 797.2! Boncit 388.6

Β:αφα^ι{1τΙ 297.2t

BtaunbetomcF. 349 -B Btaunbottert 55 t· 2! B:atm melan^a.532.0 B:atmellen 622.6

B:atm wesbern^ .490.6 Biatmtvur^ 193 -21

B:auner fmjjeri««

892.6

BiennFraut 845-2!

Β:?0ΐαιιφ 6 55. 2!

ΒίϋφχπίΓ^ *43-21. 63i.B

B numen leberFraut

472.6

Bubcnleu0 578. 0

Budjampffee 565 . 21

Bikbbiot 565.2 1

BudjHee 565.2!

Budifibatim 643.2!

6

/T^2!0am 576. ©

Bw 6alecanf<^cr/ober 3)ibsamfd;er pfeffer

7JI-2!

C^nfKvuri^

6itruücn 6yp:e0 6oioqumt 6o:sanber 6reu^baum 6reimfalbe)r Creu^xrur^

419.2I

Cticumcrn

0

Ov2»beFropff.357.B ©esinet/ ober Fru0 beyment 287. Ü 0enti0ra0 613. B ©ennemnarcF 855. B ©ep^clFraut 610.6

©mcFelFom 282. 6 0orsbernc0ele 351 .B ©oflen 551-2!

©latblunt 878.6

0:eifcltiqFeytblumcn

802.0

©.-opSlvcurP! 587-2!

0ιηφϊναφ0 63i.B

SE

(ff^Benvur^ 880.6

K! gbelfalbey 247.2!

SEmFom 282. 6

iEifenFrant 591. 21

lEifembart 591.2!

587-2!

SEgelFraut 400.0 $pl)en·* 421.2!

$£p ^ϊφ/ ober ΙΒρρίφ

276.6 702.0 873-B

373*2! 344- £ 339-21 247-2! *8>. 21

702.6

271. 21.743-2!

SErb0 628.6

iHrbfell 542.0

SErbapjfel 450.6

SEs-btbcer 854 -6

ifc’rbtcp^et» 421.2!.

877-2!

FErbenFren^ltn 877.2! &:6:αι»φ 337-B

!£^ϊν«Γαηφ 868.0

SErbtvtir^ 450.6

SfcYbcjall 386.6

i£rnro0 510.6

$ruen 570*6

INDEX.

SEfelöcocumer 704.0 B

rtCffigbon 308.6 '0T^et0eba«m 754-6 ^dgvcar^erraut 866.6 jrelber 333-2!

^dbncgcle 3>iB

^Υηφίϊ 500.6

3^ηίφ *5Ζ·6

<?erbbinm«n 809. 2!

^ieberFraut 386.6

Jd^Fraut 347*2!

Jinge r|>öt 89*·<£

^ijcbmiini3 721. 21

Jo^5wan0/ober tvein 799 -B

^1αφ0 470.6

^lacbeFraut 544·^

Jladjefeiben 347*21

^ISc^Frant 631.2!

JravDcnveicl 312.0

^τε$>(φαηιΡΓαΜ . Soz. 0 Jrembb er peterfilten 654.6

blati 622.0

^un(jin0erFraut 622. 0 (5

2!menberle 868. 0 (Barben 726.6 (Barten ober ^εήηίΓφ· Bencbictemn:mt3. 383.Β

(5artcnFre0 361. B

(Barten ^yfbp 303.2! (Bartenfenff 537*2!

<B(tad)b\um 324*0

(Bauc$b:ot 820 . 0 (Baud/rlce 565.2! (Beiblatt ^45 · 2!

(Beeler fm0er!)ut. 892 .6 ©eeler/ ober 0ulbener Fiee 748.0

(Bcdmüntz 433-2! (Beel meiam^an. 532.0 (Beelblmagm 521.il (Beelrnben 685.2! (0ed 0^lü(]elblumen. 845- B

(Beel feeb lumen. 534·^ (Beel weiber^. 490.6 (Ben0fi«0 652.0 (Ben0pappel 510.6 (Benfer ιφ 620.6 (Berlin/ ober (Betrim

750.6

(Berten 437- B (Bertve! 726.6

©ilbblumcn 809.2! (Bilgen 363. B

(Blatte rcinben. 719.2! (5la0Fraut 278 «6

(Bltbrraur 770.6 (ΒΙιίΓφοη 5*4-0 (Bolbblum 878.6 (Bottbeyl 622.6 (Bottöver0e0 589.2! (B?a0blumen 351. B ©jmbFraut 285.2! (Bjmbtcum 460.0 (B:o0 bat^en^cl. 828.6 (Bioifebeintvell. 694.6 (B:o0epfi^ 326.0 <B:O0 ieigwar^en^

Fr««

GERHANICARVM APPELLATIO NVM INDEX,

Frant v 193 -21

<5:o0 fd?tpalbenFraut &64.€

(5:o0 $ammo:m.7?o.<£ (5:og fte^enb unnbt 717. B

(5:o0 2Teu(fclörmld> 810.©

(5ucF0ai^Flee 565.2t <5ulbe0unnel 390.© (Bulbener wiberttjon 628.©

(Bunbelreb 877· 2t

(5ür φen 702.© (Büter ^etnricb . 465, 2t

Ä

*2tbtcbFraut 318.© _'-ß«l0Fratit 45’ -B oanff 392. £

barnFraut 544·© barflran# 598·© bafetnufj 397 -B

bajeuFlee 565.2t bafenfuj? 493··$

bafenpappel 5io.£ bafenpfatlm 604.© baud;blatt 237 -2t

bebend? 256. <f

berbflroj? 510.iT bcnjotabartim 790. (f berR0fpan 394·^ bemFraut 287.2t bcyb 254.©

beybrofen 656.© Ijeybelpfentcb 252. <£ beybnifd; rounbtFraut 729.2t

|)tmeib:ant 845.2t

kimcl^lüffcl 845· B

b'.rf 410.©

burenfecFel cho,<£

l>ir0$umj 295.2t

i>u'RcitFlee 264. <£

ftemb2ccf> 748. £ bolRman0olt 466 . © bfmerfut 3 05. 2i

bfinerFoi 250.C

bunbfbiftm 582.C btmb0F6l 443.21

bunb0;un0 407.2t

^ 5X 3

ü.g^y 2tcobe blum 74ι·Β

© · 3obanöFrstit. 830 . <£ ©, 3ob<W6 trcnbim/ oberbeerhn 662.© 3ofepleii 303.2t

3fpen 840.C

3fop 840. €

3ubcnbürtm / ^ubm? bocFcn/ober 3 uben^ firfen 691.2t

In

/v)2tRenFbibel. 337.B A\ Sanie 493.2t SantenFrant 321. B KappsfsFraut 412. © SaRenFtee 4 9 3 . 2t

SanenFraut 855. B SaRenmiinn 433· 2t SaRenroebel 321. B SernenFraut 845· 2t Keflcn 376.©

Sinitn 250. <f

Sirfd)enbaum 426. (£ Klappenofen 514·© Klein batben0el. 8 6 8 . € Stein epl?exx> 421.2t Stern inonFraut 481.2t Slem jam moie. 750. i Stein nater$u0.4oo. © Klein falbey 24 7. 21 Stein f4)etwurR.866.(T Stein taufcntQulbcn?

Fraut 386.iT

KnabenFraut 799 -B

558. <T

Snobtod?

Snofpen Sol

SbiblcöFraut XozlFraut Som S(.:nrofen Sontmünn Sraenfuf Sraujjbalfam Seen

735· ^ 822. <T 412.© 790. (f 676. ©

767.21

514.©

433-21

448·^

287.21 66i,2t 305.2t 711. B 810. € 582. <f 544·© 797 *2(

367.2t

474'iT 303 2t

Kreuzblumen Srona^lm Srottenbilt Srottenfkäß Sufjom Sürb0 Siircurn Sunct Suni0nnbFrant.2 64. <f Ktittenbainn 375.2t £

(TPZttid) / ober £aci ^ tucF 298.2t ilaud; 633.2t

£aucnbel 889. B

£ein 470. (Γ

£iebjlocFel 759. B

£ie 0en 822. €

£in ben 803.2t

£mfen 858.©

ilynFraut 544. © Ho: d)banm 495. 21 ilotvenfü0 613. 21

£orcentapen 6 1 3 ,2t

£un0enrraut 6j6.<T

m

ΐ/ςν 2! bel^eer. 419.2t 7iC/iTian 517.B

iTiadfomen 5:7. B

£?7ato:an / ober iTTcy^ ran 666. <£ iTieyenblumen. 239.2t ITiangott weijl onb rot 804.©

£Ran{§trero 297.3

iTlarienrofen 845. B

iTiarobel 58972t

VHattrümid; 397.2t

fcTiaulberbaum 521. B

iTtaurcpbew 421.2t iTtaunauten 729. B

iTiccrt)tr0 488. C

iTiec^rribei 781.B iTfcer cucumer. 702.© STIcyenFraut 866. <T

illeyfFcrwutn 76 2. <T

STMaun * 702.©

iKeliffen 497*21 VTlcnge Ircurt? 460.© STicrcurmsFrut. 474. <T iTienettd? 661. 21

STiernenblume. 485.2t VTlcrt$e violcn 310.© ITIettram 48. 21 iTieu002lm 604.©

mtfiel 328.©

iThtteltrmben 259.2t STiogFotb 822. € £Πίίηφ rbßbarbarum

460.©

tTinnR 287.2t

iThicFcnFraut 842. £ illunbtboln 479.2t

n

^)^V,2ibeIFraut.544 . © ^ 7^αφίΡφ<}Κ.69ΐ . 21 tfagclFraut 604.©

naneuFotb 822.C

tftarerrcurR 772.© tlaterjün^im 578·^ ^le^eibifinien 351.B 0

<rbfen3tm0. 341. 21 0 bermcni0 243.2t 0lanber 542.C

P

CV\l£tffelbeer. 542.© if>^Pappel 510. €

pafimey/ober pajtna^ eben 685.2I

Petcrlm 573.2t 0.petcröFo:n 282. € Ö.pet^liiffcl 845. B ©.pcteröFraut 278. € pererfsiten 573.2t peterftlien ber frembb 654. i

pe|litennwurn 643. B Pfaffentibblin 866.C Pfaffemodin/ ober pfaf fenbtart 676.©

Pfeben 702.©

Pfe|fcrFraut 48 3 . 21 Pferfkbbauftt 602. (Γ pda timen 402. <£

PfenmgFraut 400.© pferbfebtoann 321. B pfrmmien 759. 2t Puffen 804.©

Po: fl 5i2.£

p:umcn 402. €

PfdicnFratit 8 8 7 . B

^Benbe?"

K

W2tbbifiet · i97'X

^VASa^tvnrn 561.2t

Sappen fu0 448. € Sud; bpffelFrut. 69 1 . B Sauten 615. B

Scmwciben 479.2t Sert^ 659.2t

Κιεφ?ί5 anbom, 765. B Smgelblunt 38 1 ·Β SocFen 767. 21

Sbmifd? pappet 510. C Sonufd;erquebel 826. <£ Sbte 279.21

Sofcn 656. €

Sbfctnrurn 664,^

250. £

Sofmann 477.2t Sofmünn 287.2t Ko0pappel 510. £ So0fd)trani3 321. B Kot beiltpurn 25 9« B

Kot nad;tfd;aite.69i. 2t Sotruben 685.it Κοί{1η^:εφ 503. 2t Sot \rafferpfeffer 842. ©_

Θ

e2iffran 442.

0albey 247.2t 0amFraut 652. € OamcFel 672.^

©aturon 303.2t

©aurantpffer 465.2t ©aurerFlee 565.2t ©aurid; 542. ©

©autxnirn 193. 2t ©cabiofcn 717.2t ©carioi 6 76><C

©φαίΓπρρ 726. € &<fyaf[$avben 726. C 0d;afftbcvc> 321. B ©φαΓίαφ 56 7· 2t

©φαφ^ irinb 717.B θd>nιttίauφ 633.2t ©dyelFraut 864. <£ @φη-1ιη0 4°5·2ί ©φίφεη 402. C ©dduffelblume. 845.B ©φΐηίίεη 691.2t ©d?ntaiRb(um 878.C ©φΓιίϊοο^οη 479.2t ©d;mervrut'R 694. £ ©divoalbemirn. 866. i ©d;trarR iouanber 502.©

θφνοαπ3 0artenb tflel 882. €

febwarn Ρόιηιφ 502. © ©φιναπ3νοίΐΓρ;. 694. C ©divearn epbero.421.2t ©Φνοο0ε1ϊηιη3.598· © ©ebroemftob 652.© ©d;rcemb:ot 450.^ ©eeblum 534·^

©cyffenrrant 779· 2t ©cnet 445.2t

©et'0enFraut 303.2t

©efet 787·2ί

©errbon 832.^

©errb:ot 45°·£

θerofcnφcI 598.© ©erotobt 652. © @tbcn0c5eit 816.1E

©ynnatr 13 -2t

©yn0run 359· 2t

©o:0fomen 772. £

©pecF0il0en 64 5. 2t

©peierlm0 575· 2t

©peiR 282. €

©perenfltd; 419.2t

©picanarbi 889. B

©ptRmünn 287.21

©piiict/ ober fpinnat

668 , C

0p:in0Fratit 454·©

©pnngFomer 454·©

©pojopffel 575. 2t

©Γοφαιϊ* bpjfelFraut 691, B

©tein*

INDEX*

germahicarvü appeuationvh

©teinFiec 748©

©temicbcrFrAUt.472,C ©temmtint* 43 j --2t ©temraurm 729. B ©temfomm 488.C ©tetTbcltrurtj 709. B ©rtd><tsFrant 777.B ©trcyffwum 460. 0 ©treid?blumert 809.2t

τ

ηαφΓ.27δ.£ CamanfcF 512. <!T ST<tiibnef]el 468.0 IZaufcntblatt 726. (f <Fcuffeie<tbbi0 714. € Couffclemiid? 604.C «T^ynt 826.^

«Tobtem 347.2t

JTobrncffcl 468.0 (Tormcnnlt 259. B (TrcsbFbmer 434.0 (TmcFs 835.B (TürcFifd) (fucumcm 702.0

(Turcfrfu) Fom 8 2 4 . €

V

<V|l£tei 436.0 '^Vciclvomtx 316. € Dercyig man mr.868.0 Derfid) 342.0

Dnb oibm Ferr? 8 4 3 . 2t Dnjer fragen (Ιαφ^

344.0

Dnfcr jratren manteli 6 3 . 2t

Dn fcr f rarem ntürm 287.21

Dnfcr fragen fφuφIm

326. Θ

Dogelneff 683.2t

^Ö^inMufFnit795.B

DOitibtfiu': 394-0

1Ct>«lbrl!l0m 643.2t H)albtF6l 466.0 n)albtm%oIt 466.0 £Dahx>ürt3 694. <£ tPalTcibatem^ 773. B tPßfjcrbofb 264. <£

tDaifcrepjf ober ερριφ

271.21

tDafferma^ett 334. <£ tDaflermun^ 721.2t VP<jffcrpfc(fer 842. C VDc0b:ttt 613.B tDcgjjrag 613. B £De0tr4rtm / ober trqt rra(3 676. C

tDejbctt 333. 2t

tDabertd) 490. <£ n?etn0<n tentoinben 2 39.2t

ÜPemrautett 613. B O?ct§21nbom 389.2t VX»c50(Biotren 7i9-2t tPei0 ^οίΜκίΓφίιίί]όΙ 843. B

tPcifj $o:mm0(j b!i> mm 483.2t

tP ajj tilgen 365. B tPeif? moieicn 730. €

tPafj me0mirt3. 271.2t

\Pei0 jeebliimen 334 . <£ VÜa0 fmff 26i.2i tDafjtruro 384.C tPeifle (ίαη^οφ.74δ.£

tTeiffer ep^ew 421.2t IDeybt 330. <£

£Peyj]en 647. B

tPcyffenFoIb 64 7. B tDelf4>reiel 312.0 XDelfd} Irnfen 443*21 PDelfimug 378*0 tTelfcber bir0 77**£ tDdfUjer fiemFle 32 6.0 VDelfcberrceyffen 647.B U?tbertobt 7 93* 2t U)ilbampffer 460.,© UMberbalftm 287*2! ÜDtlb Bafiig 893* 2t VDiIb Benebicte wunj

385-B

tTiIberbertr^m 638 .C n>iib brngelFmutbae mennle 443 . -2 DDtlb ermittelt 382.^ PPtlbcucumer 704.0 tPitb ΑαΓφβ 34^* 0 tPitber gal&an 432.0 IDilber gavtenfaftvan 410. (£

SDtlb .0ime(f£^ta|fel

843. B

tDtlben Flee 326 . 0 n?i!berFo:(fe« 324.0 EPiibcr Frc0 324. 0 t^ilbcrF«rb0 373. 2t VDilb maert 314.0 EDilbmoien 73θ.(ί tDilb mürm 287.2t tPitb negefb turne 331. B U)db od)fen$ungen 269. €

UMb paltiney 683.2t

ODtlbenpoIey 433«2t XDdb rofer» 636.0

ÄChlbe falbey 367.2t

ΪΡιΙίίΓφΛΓίΛφ 367.2t XTtlbenfenff 236 .<€

tPrlb Γφ recrijer C02t4rt ber 302.0

tDilb wullFraut 843.B PChnbenFraut 7* 9 -2t

tPmtergrun 466.0

DPyfenFlee 820. <£

DCtyfenFumel 397.2t

ΪΡο^βηιίΙφ maneberis

Iey 8ιο.<£

tDotgcmfrt 35τ·2ί

HBlr^eber Flee 8 16 . <£ DPnrertcb 403.2t

XDullFnmt 843.2t

DPunberbannt 339. 21

DDunbtFr^ut 799. B tDurmFraut 48.2t

D0unbif^erim^.4O3.2t

TDu^rlmg 403.2t

^„ilrlmgeryeliebcr JPngru «.339.21(884. <£

5

O <tpff imFraut. 23 7 . 2t Ty^amPafFiney 683.2t

iSam / ober ^artenfenff 357.2t

Same r faffran 442 . <£

^atiofen 538 .<£1

getmhn^ 643.2t

Äffern 266. £

Sittcrveurv, 460.0 iweyblatt 363. B

Swibel 303.2i.429. 2t

Sequentes dua? appendices fuiscapitibus adijeiantur.

^ Appendix in caput de Colutea » 'Pag* 443.

Dum hofcecomentarios confcriberemus non eratad manu gra*cusTlicophrafl:us:quarccum larino iantüufen^ dum cifer exemplari Theophrafti.nö faris coijcere potuimus an per y aut per ου uox ipfa fcribererur,cum no raro La^ rini eas uoces in quibus grarce i/eft,per u efferanr.Qiiarelarine dici hanc herbam Coluteam &Colyream putauimus. Colutea Sed naclo tandem gra*co Theophrafti codice,ftarim deprehendimus Ηολουτίκμ< i ηολυ^κχ diuerfam efle : idipfum enim differt ä Theophraftus manifeftc innuir. In larina uei ö Theodori uerfione perperam pro Colyrea fcribitur Colycea : id quod Colytea nobis eriam renebras offudit. Legendum itaq? inirio capiris de Colutea in eum modum erit: κο\ΰπ'ία Grarcis, Colutea Latinis dicitur &c.Expungenda itaqj dictio Colyrea, & pafsim in hoc capitepro Colytea legendum Colutea,

c. Appendix in caput de Prifilio odorato* Pd^

Non later hanc herbam prope accedere ad deferiprione Lori fylueftris. Caulem nanqj fert bicubitalem, Si aliquan¬ do maiore, nunierofis alarum cauis.FoliaTrifolio quod in pratis nafcirur fimilia:femen Fcenogrxco ira refpondens, urnifi minus efler,uix ab lnuicem difcerneres:faporeitem medicato.Tamen non minus accedit eriam ad Trifolii acu- π picturam. Frurcx enim uerius eife quam hei ba rudetur, cubito maior, uirgas habens renues,nigras,iuncofa adnata obrineiites,in quibus futir folia Lori,inJingulis pediculis tria, in ambitu cufpidibus ferrata, ut hinc comodifsimc dici mereatur οξύφυλλο μ. Wtcc etiam odorata iunr uehementer, ut nonnullis caput offendant: Si ad bituminis certe odorem proxime accedunt, fcd non parum tamen fuauior Sf iucundior eif. Florem praeterea ex fe mittit purpureum, hoc eft, ad purpurae colorem nonnihil acccdcntenrex albo enim purpureus, aut fubccmileus eft.Semen etiam modice' latum, & fubhirfutum, ex altero fine ueluri cornu obtinens. Quod ego non de ipfo quidem nudo femine, fed de eius potius folliculo, quod in cacumine plane aculeatum ac ueluri cornutum exiftir.inrelhgendum puto.Radix deniqj illi longa, gracilis, 8C tenax exiftir,niliilcp eft in tora deferiptione quod ei aprifsimc' nö quadrer. Accedit prfterea amaritudo quae in femine non eft obfcura, pulchre fibi etiam Trifolii odorati facultates uendicans:mouent enim quae amara funturi nam, menfes ducilr comitialibus profunt,ahaqjqux DiofcoridesTnfoIio huic adfcribitefficerepoflunr.Qiiarciisra tionibus morus.a concepta fenrentia difeederenondü quco,nificonringar nobis aliam intueri ftirpem, cuius femina, arqueadeo grana ipfa hirfuta,& cornuta exiftanr.Quanquä non lateat parum admodum referreutram fentenriä,no- ftram aut aliorum ampleiflaris.cum Lotus SiTrifolium facultatibus non multum aut fere' nihil diftent.In hoc tamen femine, quod nos Trifolii odorari eife contendimus, nulla inefle apparer adftriitio,quam tamen in Loti femine Dio- icorides requirit. Quod pro confirmanda noftra fenrentia adrjcereu oluimus.

Errata quaedam momentanea ad finem operis quscre» ^F/r fr U frt - -

3

DE ABSINTHIO* CAP»· !►

pterinfignem amarorem, bibere poisit*

NOMINA*

ινθϊον gr^ce, Abfinthiumlatine appellatur .In officinis /} fuam appellationem retinuit* Germanice xvcvmut/ quafi ® prohibens hilaritatem Si alacritatem , ob immenfam fuam amaritudinem, nominatur. Nomen hoc Graeci ab Abfintbium im

id efl, contre<Aando, per ounrtyxa-iy deflexerunt, quod nui- dediftum. Ium animal, ob eximiam amaritudinem, hanc herbam at¬ tingat* Veteres Graeci Comici ccmvdiop quoque conformi ctymo,quaii impotabilem dixerut, quod hanc nemo, pro-

GENERA.

Abfinthij genera funt tria, Galeno & Diofcorideteflibus. Vnum quod Roma- vulgare Abfm num,uulgarefeucomuneuocant, &eftidquodpa{simin Germania noflra nafei- thium. tur, Si cuius pi (Auram hic damus. Huius generis eft quod a Ponto regione, in qua nafcitur,Ponticum cognominatur,eftcß ceteris multo praeftantius. Alterum genus vontkum . eft marinu,quod Seriphium nominant. Germani welfomcit· T ertium Santonicu, Seriphium. a Santonibus Gallicpopulis,apud quos plurimum gignitur,di(Aumeft.Hincnon- Santonicum . nulli eius femen corrupta uoce SancAum , quoniam SancAonicum dicendum e flet, appellant. Nifi id nominis ob infigne eius efficacia,quam in necandis lumbricisobti net,illi impofuerint. Hodie femen lumbricoru nuncupat, germanice wurmfomcn.

FORMA*

Abfinthiu uulgare,herba eft caule ramoio,folrjs incanis,multipliciter fecAis, au- vulgare. reo flore,iemine rotundo,racematim cohaerente. Seriphium ucro herba eft prtete- Seriphium *. nues ramos cirrosue habens, minori fimilis Abrotono, exiguis referta feminibus,

B fubamara,8^grauiodorc.Exquadeliniationeomnibus perfpicuurn fitjierbamcu ius effigiem damus eile Seriphium. Siquidem herba e it tenuibus cirris. Abrotono fccmitix fimilis,femine in iiliquis paruo,grauiter odorata,^ fubamara* Santonicu Santonicum . fimile eft Abfinthio, fed non adeo copiofo femine icatens,& fubamarum*

LOCVS.

Na{citur,Oribafio Si Apuleio autoribus,locis cultis,montofis Si iaxofis ; pluri¬ mum autem praeftantiisimumqnn Ponto,Cappadocia,&l Tauro monte.Scriphiu pafsim circa itinera,maceriasuinearum,5^iepesproucnit: utuerum iit quod ä Pli¬ nio dicAum eft,pleraicp herbas pedibus coculcamus, quarum fi nobis uirtus pcrfpe- (Aaeflet,easin coelum laudibus ferremus. Santonicum in Gallia,ut diximus, copio- fe gignitur*

T E Μ P V S*

Colligendum in fine Iulrj tnenfis , ac in umbra exiccandum, quo etiam tempore floribus & femine praegnans efl:.

TEMPERAMENTVM.

Ponticum minus calefacit, quod adftricAionis multa: fit particeps. Minus etiam cacteris generibus extenuat , no minus tamen reficcat. Galeno itaq? autore calidum in primo gradu. Si ficcum in tertio ftatuitur. Succus autem eius longe quam herba ipfacalidioreft. Vulgare quidem adftricftoriam,amaram Si acrem qualitatem obti- net, haud fecus atq; Ponticum. In hoc tamen ab eo difterre uidetur,quod in illo ma¬ ior fitamaritudo quam adftricftio. Quamuis neque Ponticum modice amarum fiq quod Ouidius fatis fis innuit uerfibus:

Turpia deformes gignunt Abfinthia campi,

Terraq? de friuftu, quam fit amara docet.

Loquitur aute de Ponto. Seriphium ipfum Abrotono minus efl: calidum , uerum Abfinthio calidius.Santgnicum in extenuando Si calefaciendo deficcandoue,Seri- phio paulo imbecillius«.

A z

4

PLAKTARVM HISTORIAE CAR h

ii? ύγ '-‘t'f1} 1*1 . i

1£

rfl

Γ-

i

7

/» <7 »i

14

^-hl

VIRES. EX DIOSCORIDE,

Äbfinthium calfacfoadftringit, bilemcp ftomacho dC uentri inhärentem expur. gat, Vrinas dt. Crapulam praefumptum arcet Jnflationibus3uentrisq? &C ffiomachs doloribus, cum Sefeii 3C Nardo Gallico potum prodeffi. Fafhdiadifcutit, Morbo regio corrcptosjdilutum aut decodum cius per Ongulos dies cyathis tribus hauftu fanat. Menies cum melle fumptu aut appofitum euocat. Strangulationibus fungo¬ rum ex aceto potum fubuenit. Ixiae, cicutae, muris aranei morfibus, & draconi ma¬ rinorum uino ad ueriatur« Anginis cum meile & nitro inungitur. Contra cpiny- didas ex aqua, fugi! lata nero foculorum caligines cum meile, fimiliter auribus ex quibus manat fanies,illinitur*Decodi eius uapor fuffitusue, dentium auriumcB do lores lenit . Decodum cum pafTb dolentibus oculis oblinitur, Praecordrjs, iecinori, & ffomacho dolenti, ac longo tempore affedo, cum cerato Cyprino tritum illini¬ tur. Stomacho autem cum rofaceo fubadum. Cum ficis, nitro, & farina loliacea, a- qua? inter cutemjienofis^ fubuenit, Prcterca ud fiarfjs arcis^ inditum Abfinthiu, nefies ab erodentium iniurijs feruat. Culices cum oleo perunduma corporibus abigit arcet. Atramentum librariu ex diluto eius temperatum , literas a murium erofionetuetur. Par eft etiam fuccum ha?c omnia facere,attamcnin potionibusim- probatur, ftomacho enim obeft, 8£ capitis dolores adlert. Seriphium uero per ie.ttel cum oryza decodum, &C cum melle fumptum,aicaridas &C rotundos lumbricos ne- cat,aluum fimulleuiter fubducens. Eadem poteli pracftare cum edulio aut lenticu¬ la decodum. Santonicum eadem qua: Seriphium poteih

EX GALENO.

Abftnthiumadffiridoriam,amaram,&acrem fimul qualitatem pcfsidet,cxca!fa dens pariter &extergens,roborans8^deficcans, Proinde bilioios uentris humores per egeftionem infernam propellit,ac per urinam euacuat.Magis uero quod in ue- nis eli biiiofum per urinas expurgat. Ideo contentam in uentre pituitam,(umptum nihil iuiiat.Sic nccp fi in thorace aut pulmone contineatunnam adilringens ineo fa cultas, quam amara ualentioreft»

, EX PLINIO.

Stomachum corroborat, & ob hoc fapor eius in uina transfertur. Bibitur deco- dum in aqua,& poftea node die refrigeratum fub dio: dccodis fex drachmis fo¬ liorum cum ramis fuis in ccefeftis aqua?fextarfjs tribus, Opertet Sc ialem addi. Tri¬ tum ,ut aiunt, raro in uiu eft,ficut & fuccus exprelTus. Bibitur & madefadi dilutu. Exprimitur autem cum primum femen turgefcit,madefadum aqua triduo recens, aut ficcum feptern diebus , deinde coctum in a?rco uafe ad tertias , decem heminis, in aquae fextarfjs quadragintaquinq?, iterumq? percolatum, herba eieda, lente co¬ quitur ad craisitudinem mellis,qualiter ex minore Centaurio quaeritur fuccus.Sed - hicAfafinthr) fuccus inutilis ffomacho capitiqpeftJcum(ut tradunt) fit illud decoctu ialuberrimum: nam ftomachum adflringit, bilemq? detrahit, urinam cit, alutini e- mollit, &C in dolore fanat,uentris animalia pellit. Malaciam ftomachi & inflationes cum exiguo Sili & Nardo Gallico, addito aceto, difeutit, Faflidia abftergit, c onco- diones adiuuat. Cruditates detrahit cum ruta. St pipere, & fale. Anriqui purga¬ tionis gratia dabant cum marina’ aq u te uctcris fextario, feminis fex drachmis , cum tribus falis, & mellis cyatho. Efficacius purgat duplicato fale. Quidam in polenta dedere fupradidum pondus additoPulegio, Ali) contra paralyfin. Alq pueris fo¬ lia in ficojic ut amaritudinem fallercnt.Facile thoracem purgat cum Inde fumptu* In regie morbo crudum bibitur cum Apio , aut Adianto. Aduerfus inflationes ca¬ lidum paulattmforbetur ex aqua. lecin oris caufa cum Gallico Nardo, lienis cum aceto, aut pulte, aut fico fumitur, Aduerfatur fungis ex aceto. Item uifco, cicuta? ex uino, & muris aranei morfibus, draconi marino, fcorpiombus. Oculorum clarita¬ ti multum cofert. Epiphoris cum pailo imponitur, fugillatis cum meile* Aures eius

decodum

plantarvm HISTORIAE CAP, r, f

A deco&um uaporis fuffitu fanat: aut ii manat fanies, cum melle tritum. Vrinam ac menfes ciunt tres quatuorue ramuli, cum Gallici nardi radice una, cyathis aqua; vi. menfes priuatim cum meile fumptum,8£inuellereappofitum. Anginis fubuenit cum meile & nitro* Epinydfidas ex aqua fanat ; uulnera recentia, priufquam aqua tangantur impofitum:pretereaq? capitis ulcera. Peculiariter ilibus imponitur,cum cypria ccra,aut cum fico. Sanat & pruritus. Non cft dandum in febri. Naufeas ma^ ris arcet in nauigationibus potumiinguinum tumorem in uentrali habitum.Som^ nos allicit olfaftum, aut infeio fub capite politum. Veftibus infertum tincas arcet. Culices ex oleo perundlis abigit,&fumo fi uratur. Atramentum librarium ex dilu^ to eius temperatu, literas ä muiculis tuetur. Capillum denigrat abfinthrj cinis, um guento rofaceoqp permixtus.Marinum,quod quidam feriphium uocat, ftomacho mimicum.Aluummollitjpellitq^animaliainteraneorum.Bibiturcumoleo&fale, aut in farina? trimeftris forbitione dilutum. Coquitur quantum manus capiat, in aqua; fextario ad dimidias.

VINI ABSINTHITIS VIRES.

EX DIOSCORIDE.

Abfinthites uinum ftomacho accomodatum eft,urinam cit.T arde cocoquenti^ bus utile;iecinorofis itidem,nephriticis,8£regio correptis morbo. Cibum no appe tentibus,& ftomacho male affe<ftis,8dongis praxordiorumdiftenfionibus ac infla tionibus,rotundis lumbricis,8£fuppreisis menfibus auxiliatur. Contra ixia; uene na haufta,copiofius potum,& uomitionibus redditum prodeft.

CONFECTIO.

Varia; uini abfinthitis funtconfedh'ones,ut ex Diofcoride conflare poteft.Opti mum tarne fit,fi tufa; Pontici abfinthrj drachmae ocfto,linteo raro ligata?,in ampho^ B ram uini corjciuntur.Muftum deinde mittitur,relidlo uno uafis fpiraculo ne effer* uefcens foras exiliat.

APPENDIX.

Santonici, quod utcomemoratum eft, hodie femen lumbricoru ttocant, praecb Semen hm* putts hoc tempore ad lumbricos ex corpore pellendos SC enecandos ufus eft. Et fi Uricorum* genuinum eft, magna efficacia cum meile affumitur tam ä pueris, quam adultis. Seriphium quoqj aduerfus lumbricos a multis comen

datur, eoq? nomine mors uermium appellatur. Sunt Morswmiü .

etiam qui lumbricoru femen nominent.

A 3

ABROTONVM

MAS,

s

CAP* I 1>

Abrotonum m * dediäum*

Abrotonu mut.

DE ABROTONO*

NOMINA*

βρογονον Gra:cis, Abrotonum Latinis nominatur. Officina: anti- quu nomen retinuerunt» Germanis (Batt\)a$cn/ 0t4bwurt$/ 0φο^- xvuv%/(5cvtmiv%/&utclfraut/%fimfcb/ appellatur. Hoc autem no- ^ mcn fib i ufurpauit , ut Nicandri teftatur interpres, k7ixca'o[> (ppclvic&vcc.KAKciisi^giidJ&To Jlvcojvovjj^ivcu, hoc eft, quod confpcclu tenerum, molle S£ delicatum appareat,aut quod grauem, acremue & difficilem halitum proipirct*

GENERA*

Abrotonu duorum eftgcnerum,ueterum Si recentioru omnium fernen tia,mas & fccmina. Plinius lib.xxi* cap. vi), mas quidem campeftre uocat Abrotonum,fce minam ucro motanum» Vulgus/ylueftrem CyprefTum,a fimiiitudine Si odore fo liorum eiufdcm , nomenclatura: herba: fruticisue uocat. Germanice wctßcputt- \><m/ oba* wilbar cyptcß.

FORMA.

Abrotonffiquod mas appellamus, farmentofum, minutis folijs , minus album quam focmina, tenui femine ac numcrofo uti Abfinthiu. Semen autem no quouis tempore producit, ied ad Septembris duntaxat menfis initia, quo fi diligenter ob- feruabis tcmpore,icminepra:gnansefirecomperies.Red:eigitur Λί^όκ^τπψίηΟίο- fcoridc legitur, huicle&ioni no folum ueterum codicum fide, ucrumetia fenfufuf- Abrotonum fragante. Focmina frutex effiarboris fpeciem habens,candicantibus folfis, Seriphi) focmm, modo minutim circum ramulos incifis,floribus refertus,in fummo auri fulgore co mantes corymbos obtinens,odoratus etiam cum grauitate quadam»

L O C V S.

Mas paisim apud Germanos inhortis,8£in campeftribus naicitur : focmina uc- d ro in collibus Si montibus fua iponte prouenit.

T E M P v S.

Floretutruncp Augufto, Colligitur autem in autumno,potiisimum Septembri menfe:hocenim tempore icmen,utdiximus,profert.

TEMPERAMENTVM,

Abrotonu calidum Si ficcum,inq? tertio ordine feu rcceflu poit media fitum efts id quod amaritudo eius, quam guft u pra: fe fert,facile monftrat. i4f VIRES. EX DIOSCORIDE.

Vtriulqp abrotoni femen feruefa&u, Si crudum tritum, cum aqua potu, no nifi reefla ceruicefpirantibus,ruptis,conuulfis,ifchiadicis,unna:difficultatibus,&fup- prefsis menfibus auxiliatur. Potum in uino exitialium ucnenorum antidotum effi Cum oleo rigentibus illinitur.Serpentes le&o inftratum Affiiffitum fugat.Cum ui no potum aduerius eorundem morfus, peculiariter autem fcorpionum Si phalan- giorum,prodefi:. Oculorum inflammationibus cum cotoneo co<fk>, aut pane illi¬ tum fubucnit.T ritum cum farina hordeacea deco&umq? tubercula diicutit. Admi

’(η> *JT^\

icetur irino unguento.

i 1 6" >

i Ά

C

EX GALENO.

Non inffirenue excalfacit Si dcficcat. Nam fiue coma cum floribus (reliqtra enim eius palea inutilis efi:)cotLifam ulceri puro illinas,mordax Si irritans uidebit,fiue eo inoleo macerato, caput aut nent rem perfundere uoles,admodu calefacere reperies*. Quin Si fi qui per circuitum rigoribus capiuntur, eos ante inuafionem rigorum hoc uoles confricare, minus uticp rigore concutientur, imo Si ienfus confeffim ubi admotum fuerit ipfum calfacere percipit. Porro quod lumbricos interimatpar effi nimiru quum fit amarum , Protinus uero quod Si digerendi Si incidendi uim ha^ beat fcies. Praeterea abrotonum uftum calidum Si ficcum facultate eft, magis etiam quam cucurbita ficca ufta? Si anethi radix» Illa enim ulceribus h umidis

fimui

PLANTARVM HISTORIAE CAP, II,

A fimul citra phlegmonem callo induratis profunt, ac proinde maxime ulceribus ijs qusein pudendorum praputqs funt competere uidentunat cinis Abrotoni ulce ribus omnibus mordax eft , ac idcirco cum oleo tenuium pardum , Cicino icilicet, autRaphaninOjautSycionioueterdpotiisimum Sabino,ad alopecias confert* Bar¬ bam etiam fegnius tardiuscp enaicentem cum aliquo dictorum oleorum elicit : fed nec minus iilisjendfcino maceratum. Rarefaciendi enim uim}eb quod tenuium eft: pardum, obtinet, & mordax eft, &Γ calidum. Abrotonum uero inimicum fto ma¬ elio exiftit.

E X P L I N I O. J f

V fus eft foIrjs,fed maior femine, ad calefaciendum ,ideo neruis utile,tuisi, or- J > ·- 1

thopnoicis, urinae, torminibus , conuulfis , ruptis , lumbis. Datur bibendum ma¬ nualibus fafciculis decodis ad tertias partes. Ex his quaternis cyathis bibitur. Da¬ tur & femen tufum in aqua drachmae pondere. Prodeft 5C uuluae. Concoquit pa¬ nos cum farina hordeacea, & oculorum inflammationibus illinitur cotoneo malo cocodo. Serpentes fugat.Contraidus eorum bibitur in uino, illiniturcp.EfRcaciisi mum contra ea quorum ueneno tremores frigus a ccid un t, u t fcorpion um & pha langioru,& contra alia uenena. Prodeft quoquomodo algentibus, 8C ad extrahen¬ da ea quae inherent corporibus. Pellit interaneorum mala. Ramo eius fi fubrjciatur puluino, uenerem ftimulari tradunt; efficacifsimamq? herbam eile contra omnia ue neficia,quibus coitus inhibeatur*

DE ASARO C A P* 1 1 1>

NOMINA.

ς άρον grtrce,Aiarulatine dicitur. Officinis hodie nomen retinet. Ger manice D crfc Iwu . A faro n autem didum eft, quod in ornatu non ue- Afaronm niat,uel ut Plinius lib. xxi. cap. vi.inquit,quoniam in coronas atep ferta didum. non addatur;uel quod manualibus icopis, que odoris gratia geftantur, minime folitum fit inferi*

FORMA.

Folia hedera; fimilia habet, longe tamen molliora, rotundiora^. Flores inter fo¬ lia ad radicem purpureos,odoratos, Hyofcyami cytino fimiles , in quo femen acino no difsimile. Radices multas,geniculatas,tcnues,obliquas,gramini perfimilcsjon. oetamen £radliQrcs,cdoratas,caiefacientes,&!miouam admodum erodentes.Ca;-

ο o J J o

terum hic admonendum cftc ledorc duximus , omnia Dioicondis exemplaria hoc Oiofcoridislo » in loco deprauata ciTe,perperamqi habere uel ^υκνότ^α. ucl μϊΐιράτ^α, cum potius feri cusemendaius. bendum fit μαλα^^χ., id quod partim Plinrj teftimonio, partim etiam iudice ienfu ipio comprobari poteft. Plinius fiquidemlib.xrj.cap.xirj* Afarum fiedepingit; Eft hedere fo!rjs,rotundioribus tantum, mollioribuscp. Si quis uero ea de re ad iudiccm fenfum referat, Afarumcp cum hedera conferat, Aiari certe folia neq? denfiora, necp minora hedera; folrjs efte comperict, quum Afari folia maiora multo fint quam he¬ dera?. Proinde cum folia hedera; illorum comparatione multo minora fint, euiden- tiisimum eft pro iuLfovfyt legendum eflfe ^«Λα-κρτ^«, huic nimirum lectioni adftipu- lantibus Plinio 8c fenfus iudicio,ut dieftum eft: ad tacftum cm huius folia longe funt hedera; molliora. Accedit quod ab una dieftionein aliam Bcilis fit tranfitus. His ita¬ que rationibus motus, Aiari folia μχλχ^'π^χ-, hoc eft, molliora hedera; folqs efte di- xfiutreuera etiam funt.

LOCVS,

Naici tur in umbrofis locis,montibuspotiisimum S£fy!uis;aiperaenim macraue

S^ficca loca amat*

TEMPVS,

A S A R V Μ

ΐ LA NTARVM HISTORIAE CAPt II I*

11

A

Li.,· '(«ff fi ?

TEMPVS,

Bis anno,uere nimiram & autumno floret. Colligendum in fine Augufli , ä die uidelicetdecimoquinto eius menfis,uicp ad odauum Septembris,

TEMPERAMENTVM.

Aiarum in calefaciendo & exiccando ordinis tertrj exiftit,radices potiisimu eius,

VIRES. EX DIOSCORIDE.

Radices Afari calefaciunt,8£urinam mouent. Hydropicis &fifchiadicis diuturnis profunt.Ducunt menfes pondere drachmarum iex cum mulfo potae, Purgant Elle borialbi modo, Ruptis praeterea, conuulfis,tuisi ueteri, difficultati fpirandi, & urfi nx conferunt, Cum uino potae ferarum morfibus falutares. Folia adftringunt. illi¬ ta capitis doloribus,oculoruminflammationibus,aegilopisincipientibus,mamrriis a partu tumentibus, ignibusq? facris profunt, Comafomnum etiam conciliat. Sic Crateias herbarius de Afaro proditum reliquit,

EX GALENO.

Afari radices utiles funt,facultate fimiles radicibus Acori,intenfiores tame.Ita CßJSl u</

ex rjs,quae de illis prodita funt, hic facienda conie&ura,

EX PLINIO. .

Nardi uim habet Afarum, quod &ipfum aliqui fylueftre Nardum appellant» ·*· (f*f '/

EX MARCO AEMYLIO,

Efh^Afarongrxce J/ulgago ditia latinL Hxc calidx er ficcx uirtutis dicitur ejp.

Tertius edi illi gradus ?ut dicunt? in utroque*

'Prouocat urinam7potata f menflrua purgat ,

J-Joccp modo iecoris medicatur fimpta dolori .

B Hydropicos f iuuat7fchiafimfiigat hau fla frequenter.

Et uuluce morbis decoflio fibuemt eius ♦

Dicitur iflericum potata repellere morbum ,

JElleborif modo uomitu prxcordia purgat*

Sed non efl huius purgatio tam uiolenta?

]\[ec metuenda quidemfifiat taliter illa:

Defilijs eius triginta recentia tollens ? i^fdde meri tantum quo poßint cunSla recondi ,

Fota no cie meroßcias macerentur in illo7 Jyiane terens 7uino quo ßint macerata refilue ,

Eine olus excoclum cum pingui carne recenti \ V orcina 7 prius cegroto da fiijficienter?

Et fmat uini uult quantum firtis er albi SiCiHfarificaim colatum trade bibendum ,

Fortibus magnis efl hic numerus filiorum Sufficiens 7reliquis 7ut diximus 7 efl minuendus Juxta quod uires7xtas7<& extera pofiunt ,

APPENDIX.

Lixiuium in quo Aiarum decoctum efl, fi eo caput lauetur , cerebrum roborat, 8£memoriam,Succus etiam eius cum Pompholyge, caligantibus oculis confert»

I

DE A C O R O CAP^ llll>

NOMINA.

κόρον gra?ce, Acoru latine appellatur. Officinis nomen retinet. Ger* manice (Bei Ulgm/lDtrtffimmirfj ober 3k£crmiri$ uocatur. Acoron aphrodifiam quafi ueneream Gra?ci etiam uocant. Apulcius,quicuncp ille fuerit, in comentariolo quod de aliquot herbis fcriptu ä fe reliquit, Piper apium didam fuiffe hanc herbam teftatur,quod ea in aluearqs fufpenfa,nun quam diffugiant apes.

FORMA.

Foliahadishabct,anguftioratamen,Radiccs nondifsimiles,implicatas, necp in redum enatas/ed obliquas, & in fuperficie exiftentes, geniculis feu internodiis di* ftinc1:as,fubalbas,guftuacres,odorenoningratas.Pra?ftatdenfum,candidum,no cariofum,plenum &odoratum,cuiufmodi eft in Colchide bi Galatia, Exquafane Diofcoridis defcriptione fatis liquet Acorum noftrum, quo hodie officinae ututur, etii no ueru fit, tamen aliqua faltem Acori fpeciem effe: Iridis enim folia obtinet,an guftiora tamen. Radices quocp fimiles,implicatas bC inuicem adnatas,noin redu, fed in obliquum tendentesmon in profundo delitefcentes,fed in fuperficie exiften* tes,&modico cefpite tedas:deniq^ geniculis feu internodrjs interceptas.Nec^ etiam in colore ab eo quem Diofcorides pingit uariareuidetunnoftru enim Acoru no ra ro v7njA^Vi,hoc eft,fubalbas feu candicantes radices habere confpicitur. Accidit au tem ut bC rubentes intus habeat radices, quae tamen cum candicantes pafsim inter* currentes uenas obtineant,rede fubalba? dici poffunt,quod nimiru necp uere rube icant,necp candidum etiam prorfus colorem referant,fed eum potius qui ex rubro 8C candido mixtus fit. Ca?teru radices Acori quae intus candicant, foris ut plurimu fubrubet. Hinc eft quod Serapion in Acori defcriptione Diofcoridis uerba referes, B v7wA<ii;;c^didione itauertereuoluit: Et color radicu exterior tendit ad rubedinem. Proinde qui hac foia ratione, quod Acori radix intus interdum rubefeat, mouctur, utdiuerfumnoftru prorfus aDioicoridis credant,ij non utuntur argumento quod tanti momenti fit,ut quod conatur,perfuaderealrjs poisit. Cum enim Diofcorides Acori radices v7n?A<il/«^,hoc eff,albicantes faciat, nofter certe nunquam non tales ha bere deprehenditur : uel enim uere candicantes funt, uel fubrubentes, quas etiam νττνλόνκζ? reffe dici poffe iam offendimus, Porro quamuis odorata? non fint eius ra* dices, tamen nihil obffarepoiTetodor, quominus noftrum ucrum effe putaremus Acorum,quum abunde conffet illum,haud aliter quam colorem,fccundum diuer fas regiones in eadem faape herba mutarnfinon effet aliud, quod utdiucrfum certo crederemus nos urgeret,hoc nempe, quod noftri Acori radices guftu acres no fint, quod tamen omnes ueteres uno ore de Acoro affirmant, fed potius adftringentes. Quapropter etfi tota fere deferiptio illi reipodere uideatur, tamen quia acris no eft, uires eas quas uero Acoro tribuunt ueteres, habere non poteft ; ut hoc nomine ue* hementer errent qui a folis deferiptionibus tantu pendent. Nec minus hallucinan* tur officina? qua? ad urinas mouendas,aut menfes euocandos,licnesue minuendos eo utuntur. Perperam etiam Diacon' compofitionem ex eodem cdiificiut. Curent itacp ut uerum Acorum habeant, quod iam in multis Germania? officinis proftare puto.Nam radix illa qua? ä nonnullis feplafiarfjs nunefub nomine maiorisGalan* ga? uenditur,fi ca?tera etiam refpondeat,hauddubieradix ueri Acori eft. Et debent feplafiarrj ea utfquoties in compofitionibus medicamentorfi Acori fit mentio,prac cipue autem in Diacori compofitioneapparanda,quod ha?c calefaciendo cocoffio* nem ftomachi fupra modum iuuet. Et hoc eo confidentius faciendum effe hortor, quod Galangam maiore ueri Acori radicem effe exiftimem; geniculis enim fcatct, foris fubrubra,intus fubalba,ouftu acris,odore no inarata, ut hoc nomine illa tuto bC fine errore officina? pro Acoro uti queant.

Acorum offtem rum non eft uerü Acorum .

D

'Acori adulterini

facultates*

Μ

ρ ΐΑϊί TI R V Μ m S Τ Ο R ΙΑΕ C A Ρ, II I I*

L Ο C V S.

Apuleius locis cultis, pratis ac hortis nalci,raramc£inuentu herbam hanc tradit* Noftrum Acorum iuxta amnes, & pafsim in aquolis &paluftribus locis prouenit.

τ E M p v s.

Legitur radix Acori acftatis initio, 8i ficcatur in umbra digitalibus frudis*

TEMPERÄMENTVM,

In calefaciendo Si deficcando terti) eft ordinis. Noftrum quidem deficcat, at cL tracalefadionem. J.j / '

Acori radix calefaciendi uim habet. Decodum eius potum, urinam cst.Prodeft lateris, thoracis & iecoris doloribus;torminibus,ruptis,conuuU1s. Lienes minuit* Vrina? ftillicidio, &uenenatoru morfibus fubuenit. InfeiTu,quemadmodumIriss ad muliebria utilis eft. Succus radicis caligines oculorum difeutit. Antidotis praete, rea radix utiliter mifcetur* q

EX GALENO. fA n +

Acori utimur radice quseguftu acris eft,& modice amara,odoreq? non iniucun^ da.Hincmanifeftum eft hanc facultate calidam, &cofiftentia tenuium partium eC fe. Huic confentaneueftjUt urinam moueat,& lienes induratos iuuet, tum cornea: membrana? craisitiem detergeat fimul atep extenuet. Ad hoc aute melior eft ipfms fuccus. Omnino ucro ikcificum eile clarum eft.

EX PLINIO.

Vis ei eft ad calefaciendum extenuandum^ efficax, contra fuffixftones &C cahgL nes oculorum fucco ciufdcm poto, cotraq? ferpentes. Pedoris doloribus fubuenit & ideo antidotis mifcetur. Iecinori medetur, thoraci quocp di pra?cordi)s. V rinam cit eius decoctum, di omnia uefice uitia fanat.T eftium tumores radix decocta in ul no, tritaq? di illita mire difeutit. Duritias di collediones omnes fanat,decocto hutäs herba? fouentibus. Cotulis di euerlis pota duobus obolis in mulli cyathis tribus ra dixprodeft.Acoronquocputileeftinterioribusfocminarummorbis. *~t,'***’f y.

ACORI OFFICINARVM VIRES. ^ '

Guftus abunde monftrat eius radicem immeniam adftringcndi facultatem ob^> tinerc.Hinc eft quod diuerlam plane a ueri Acori radice uim fortita iit. Nam ut hgc tenuium eft partiu di facultate calida,atq? adeo detergit,extenuat atep difeutitata il¬ la coniiftentia craftaru partium,ac facultate firigida,conftringit,denlat,cogit di con trahit. Quare urinam no cit,utuerum Acorum, nec menfes eiiocat, led potius fup* primit. Sanguinem etiam undecuncp manantem cohibet. Proinde rede Pandeda rum autor fcribit,eum qui fecum Acori radicem geftet,a nullo (anguinis profluuio corripi. Et ex rcccntioribus aliqui hanc facultatem Acori noftri obier uarunt,atque hincadeo tradunt eius fuccum igne expreftum, menfes nimium promanantes coti ftringere poiIc,id quod certe de Acoro affirmare uanilsimu erit. Ex rjs itacp intellL gentiam ieplaiiarfj,quis ufus noftri etiam in medicina fit Acori: nec comittent,utfa natici cuiuidam, qui nuper Morophrafti impudentis hominis peftilentiftimas nu>· gas di ineptias tegere,atq? adeo epi ftola aliqua operi illius temere praffixa comenda re,acpr£illo monftro reliquos omnes mcdicos,fi drjs placet contem nereaufus eft,cofilio obfecuti, hocprorfus abi)ciant3 cum illius immenia litadftringendi,quod demonßrauimus,facultas*

De Althtra

A L T H AE A

DE A LT H AE A* CAP* V*

NOMINA*

λθ Ai a, «fc61ie-*©-,»*ftVx©- gra?ce: Altha?a, Ebifcus , Ibifcuslatinedidtur* Offidng,qua?utplurimubarbaris uocibus gaudent, Bilmaluam, Mab uauifcum,& fimpliciter Euifcum nominant*Maluauifci autem uox cor rupta eft,ex malua rfimiru SC euifco compofita, quafi dicat aliquis Mab ua ebifcus,hocnomine illam ab alrjs maluis,qua? fane multa? funt/egregans. Ger- A \tbu unde manice Jbtfd)/obcv ££tht{d>/(5io$ obcrrnU) päppeln. Altha?a uero a multiplici ditia. remedioru poteffate &ufu, uel ut Plinius ait, ala excellentia effedus nominata eft*

Siquide «Met Gra?cis idem ualet,ac fi a medendo medica fimpliciter dicas * Nam αλύοάν&μ illis mederi fignificat, todos uero remedium 8C medicinam*

FORMA.

Sylueftris Malua? genus eft,cui folia utCyclaminorotunda,lanuginofa,flosro- faceusjcaulis cubitorum binum,radix lenta uifcofacg,intus candida*

B ifmalud. Ma iiuuifcM,

L O C V S.

Locis humentibus3pinguibus9 gaudet*

T E M F v S*

Radices,ut reliquarum fere herbarum omnium,inter autumni initia,hoc eft, in fine Augufti,8tSeptembris menfis principio3legenda?*Folia uero Ödemen in a?fta te* Floret Iulio bi Augufto menfibus*

T E Μ P E R Ä M EN T V M*

Folia SC flores calidi SC ficci primo exceflu feu ordine . Radices uero in principio

fecundi* 1 1 1

VIRES* EX DIOSCORIDE.Jui ? («f

Radix in aqua mulla aut uino coda, aut per fe pota3ad uulnera3parotidas3 ftru- mas3abiceiTus3mamniaru inflamationes,ledis contufiones3inflationes3 neruorum D diilcntiones3efficax eft. Siquidem diicutit bC maturat3aut rumpit, bC ad dcatricem pcrdueit.Coda quo didum eft modo,& cum adipe anferino aut fujllo, uel terebin thmafubada,ad uteri inflammationes bC praeclufiones utiliter admouetur. Deco- dum eius idem pra?ftat, fecundasq? a partu relidas educit . Decodum radicis cum uino potum,urinc difficultati, calculoibru cruditati,dyientencis3ifchiadids3tremii lis, Eruptis fuccurrit ♦ Dentium mitigatdolorem cum aceto decoda, colluto inde ore* Semen autem uiride ficcumq? tritum,cum aceto in Iole perundum alphos ex. tergit. Cum aceto bi oleo inundum auencnatommorfibuspra?ieruat* Valetad dyien teria, (anguinis reiedione,& alui fluores , Seminis decodum in polea aut ub no contra omnes apum Sdninutaruferarumidus bibitur.Foliacum exiguo oleo, merfibus bC ambuffis illinuntur.Addenfat aquam fub ditio radix trita &admixta*

EX GALENO* £ ^

Digerendi,laxandi,phlegmonc leuandi, mitigandi, concoquendi codu diffici- lia tubercula. Porro radix eius bC femen caetera quidem pari herba? uiridi modo a- gunt,uerum tenuiorum partium,magis9exiccatoriam,adhpcmagis exterlbriam quam illa facultate oftendunt,ut tolphos detergant. Stiemen renum calculos con fringat.Radicis autem dccodum,dyfenteria?, alui profluuio,& fanguinis reiedio- ni utile eft, nempe cum adftringentcm quandam facultatem poflideat.

EX PLINIO* dii

Altha?a? contra omnes aculeatos idus efficacior uis , pra?cipue fcorpionum, ue- fparum,fimiliumqj, bC muris aranei * Quin & trita cum ol co, hac perun di ante,uel habentes eam,non feriuntur. Eius radix pra?cipuecouulfis ruptis^ efficax eft.Go- da in aqua aluum fiffit.Ex uino albo ftrumas bi parotidas,& mammarum inflam¬ mationes j S<: panos in uino folia decoda bC illita tollunt * Eadem arida in lade de¬ coda»

PLANTA RV M HISTORIAE CAP, V* 17

A coda,quamlibctperniciofa:tuflicitiflime medentur, Hippocrates uulneratis , fi- tientibusq? defedu fanguinis,nidicis decodbc fuccum bibendum dedit,Et eam uul nerib,cum melle bC refina, item couulfis,luxatis, tumentibus, bC mufculis , neruis, articulis impofuit*Et ailhmaticis aedyfentericis in uino bibendam dedit , Mirum, aqua radice ea addi ta addenfari fub dio, atq? eladefcere, Efficacior aut quo recetior,

EX THEOPHRASTO,

V fus eius ad rupta , bC tuiTes e uino dulci, & ad ulcera in oleo , Alias fi carnibus concoquas,in idem aggregare,ac ueluti conglutinare pofle affirmant.

DE ANAGALLIDE* CAP> V !►

B

NOMINA*

ναγ ΑΛΑΙΣ grece, Anagallis latine,officinis inufitata,germanice(]5mKb fieyl/obcrColmmdrmit, Hoc nominis forte a Germanis inditum efl, quod Anagallis in limine ueilibuli fufpenfa maleficiorum introitu pel- Iere credita fit. Errant qui Morfum gallinae feu Paflerina uulgb didam herb2m,Änagailida putannhaud fecus atque rj,qui Auriculam muris pro Anagal- lide depidamoftenduntherbarij.

(Βαιιφί^Ι

Germanis qiu» redu Ha,

Anagallis non cflMorfm galli* W;f, neque Am» cukmm»

GENERA*

Duo duntaxat Anagallidis effie genera ueterum omniu tefiimonio condat, ma¬ rem fdlicet bC fccmina,quae iane nullo nifi floru diicrimine diftant. Mas enim puni ceo, fccmina uero coeruleo flore confpicitur. Proinde hallucinari iuniores ac barba ros medicos euidentiffimu eft,qui plura duobus Anagallidis genera conftituunt,

FORMA*

Frutices funt Anagallides parui in terra iacentes,folia in quadrangulis caulibus pufillahabentes,8£ medice rotunda ad Helxines fimilitudinem, Semengeruntro tundum , Nonquicquam fane certius hac feriptorum pidurarefpondet, cum du¬ plex fit in flore color,punieeus nimiru ^coeruleus, quadranguli caules per terram fparfi, folia non toto ambitu rotunda, bC femen coriandro no diffimile circinatum. Non eil tarnen quod fic humi proilratos hos frutices intelligas, ut prorius no fup- pullulent, Nam in altum etiam furgunt,non tamen altius, quam ipfa tibi examufi fim pidura monfirat.

L O C V S*

Pedibus in aruis uineisqjubiq? calcatur,necp quicquam nunc Anagallide defpe- dius eil, cum tamen in antiqua medicina multus cius fuerit ufus. Licet autem ubi¬ que fereproueniat,in uliginofis tamen larior,

T E M P V S*

Per a?ilntem utriuiq? prouentus maximus eil,potiflimum autem menfe Augu- ilo.Florent autem a Maio menfe ufque in autumnum.

TEMPERAMENTVM.

Anagallidis utcrcp fexus calidam & ficcam facultate obtinet, quod fcilicet exter¬ gere poffint. Mulieres nancp queaiperiore & decolore a natura cutem acceperunt, ad leuorem nitore φ uultus harum fucco utuntur , ut hac ratione errare necefle fit, Enw quomdS qui Anagallidas frigidas & humidas efle ilatuunt, . / „ detegitur.

VIRES* EX DIOSCORIDE, — ' 0 c*f ' 1

Vtracp mitigandifacultatehabent.Inflamationes arcent,furculosextrahunt,ul cera ferpentia copeicunt. Succus earu gargariflatus pituita capitis purgat , Per na¬ res infufus dolore dentiu lenit , fi in contraria narem inrjciat , Argema cum Attico mdle emendat, bi oculoru caligines iuuat.Contra uipcraru morius,rcnum bC ieci- noris uitia, ex uino potus prodeil * Tradunt nonnulli eam qua: coeruleum florem habet,prodduam federn reprimere; quae uero puniceum,illitu euocare.

anagallis

mas.

20

PLANTARVM HISTORIAE CAP, VI,

C EX GALEN O* cf* -/> / 1 ' T

Anagallis utracp,tam ca qute florem parit coeruleum , quam ea qux piiniccum, admodum extergendi facultatem obtinent ♦ Quendam etiam calorem attra<floriu poffident, ita ut impadios corpori refigant aculeos ♦ Succus earum ex naribus pur. gateadem decaufa.Etut fi; minarim dicatur,exiccatoriam citra mordicatione facul tatem habent, quamobreuulnera glutinant, & putrida adtuuant*

EX PLINIO* «·<■ ·} y L ^4^

Vtriuicp fuccus oculorum caliginem difeutit cum melle, hi exi&u cruorem , argema rubens, magis cum Attico meile inuneflus. Pupillas dilatat, 8C ideo hoc in. unguntur ante,quibus paracentefis fit .Iumentoru quocp oculis medentur. Succus caput purgat per nares infufus, ita ut deinde uino colluat. Bibitur 8£contra angues fuca drachma in uino*Mirum,quod focminam pecora uitant* At fi decepta fimili. tudine(flore enim tantum diftant)deguftauere,ftatim eam qux Alyla uocatur , in remedio qucmint.Ea a noftris ferus oculus nuncupatur. Prgcipiunt aliqui efFolfu. Superßitm ris,ante folis ortum,priufqua quicquid aliud loquantur, ter fellitare eam, tunc fub^ fm· latam exprimerc,ita praecipuas eife uires. Vrinam cient Anagallides.Iecinori mire

profunt.Cohibent quas nomas uocant.Vdles 8£ recentib. plagis, praecipue fenum corpori. Ad recentia quocp uulnera tanta traditur uis,ut laniem oflibus extrahant, Anagallis coerulea procidentia fedis retro agit, e diuerio rubens proritat.

DE ALS IN E* CAP^ VII*

NOMINA*

MorfusgaU

UlMt

D

Atfinecur

dida.

AuricuU muris .

λςινη gracce, Auricula muris latine,Morius gallinae uulgo appella^ tur * Pauerina Italice, quod paueris , id elf, iunioribus anferibus gra. tum pabulum fumminiftret* Auiculas caueis inclufas,cum faftidiunt efca, aucupes hac herba recreare fblet* Hincgermanice^ogdlemtii:/ iOurccrfctb/l^unerbcrm/föihtcrbtßuocatur.Aifineautemdiifla eft, quodlueos,quae Graeci käo-h nominant,nemorofaq? dC umbrofe loca amet* Auricu la uero muris,quod mufculorum auribus folia fimilia habeat»

GENERA»

Quamuis Dioicorides vX'alrj unam tantum Alfinen faciunt, nos tamen tria ciuC dem genera,licet plura adhuc inueniantur,damus*Primum genus Alfinen maiore uocauimus,quod Idlicet ucra fit Alfine,8£ alrjs maior, germanice Dötmrbcrm no. minatur* Alterius generis plantam Alfinen media appellauimus , germanice foiL nerferb* Haec quod ad flores attinet , qui coerulei funt, a deicriptione uariat ; eiufc dem tamen cum priore facultatis*T ertrj generis herbam Alfinen minorem uocaui mus.Haec,qiiideni,iitprima,pulchredefcriptionireipondct,germanice $cl£mut nuncupatur*

FORMA*

Cauliculis ferpit rotundis,e quorum geniculis exiles ramuli profiliut,foli)s Heb xines minoribus, minusc^hirfutis,flore exiguo,candido,forisherbaceo.Ha?ccum teritur cucumis odorem refert* Non autem illam Peponis maturi iucunditatem, fed herbaceum cucumeris odorem fubolet. Porro cum Dioicorides Helxinae fimi, lem clTe Alfinen tradit,non de ea Helxine quae uulgo Parictaria,fed ea potius quae i: nedu* alio nomine Ciflampelos dicitiirdntelligasoportenhaecenimfoliaHedersehaucI diflimilia obtinet. Adeo ut liquido iam coftet, Alfinen efleeam herbam quam paC fim hodie Morfum gallina* appellant. Huc accedit quod facultates, ut ex fequcntL bus patebit, quas uulgus Morfui gallina! tribuit,ab Allines uiribus nihil uarient,

LOGVS

Naici tur in !uds,hortis,& maxime in parietibus, maceri]s,opads9 locis.

TEMPV&

ALS LN Έ

MAIOR

22

ALSINE

MINOR,

24 PiANTARVM HIST O RI AE CAPf ¥11»

C TEMPVS.

Incipit a m&diahycme. Arefcitauteasftate media» Cum prorepit, mufculoruau' res imitatur folrjs.

TEMPERÄM EN TYM,

Refrigerantem &hume<ihntem haudfecusquäm Helxine obtinet facultatem; eft enim aquesc eflentiae frigida^rquare & citra adftriftionem refrigerat»

VIRES. EX DIOSCORIDE.

Al fine refrigerandi facultatem obtinet. Oculoru inflammationibus cum polen ta illita couenit. Succus eius aurium doloribus inftillatus prodeft.Inuniuerfumea^ dem qua; helxine poteft.

EX GALENO.

Ad feruentes phlegmonas,8£ mediocria eryfipelata competit.

E X P L I N I O»

Vfus eius ad colle&iones inflammationes^. Quin emendat omnia quae HelxL· ne,fedinfirmius.Epiphorispeculiariterimponitur:item uerendis ulceribuscpcum farina hordeacea. Succus eius auribus infunditur.

APPENDIX.

Eafdem facultates,herbis quas morius gallinae uulgo nominan t,noflri temporis herbarrj tribuunt,quod icilicet ad feruentes inflammationes,aceryiipelataprofint. Omnes enim,ut didum eft,refrigerant atque humedant. Hinc eft quod minorem aliqui Germanoru^i cbctd*mit uocent,quia fcilicet febribus accomoda, & utilis iit.

Ό

Chammclon cur ditium.

teucanthemon .

Chryfanthcmon

Eranthcmon .

Confohda regalis φ tertia cbam& mhfyecies*

DE ANTHEMIDE» CAP^ VII l>

NOMINA.

n θ E mi 'Σ.,ΗχχμχΙμ.Ηλδμ gra?ce, Anthemis, Chamaemelon latine, officinis corrupto nomine Camomilladicitur,Germanice(Tnmillm.Chamac melon,quoniam odorem habeat mali,appellant,id quod de primo ge nere potilsimum intelligendum uenit.

GENERA.

Tria eius genera, floribus tantum di flantia, inueniuntur. Hi enim etfi intus au^ rei fint, tamen foris per ambitu illis adiacent folia aut candida,aut lutea, autpurpu»- rea. Quae foris in orbem candida folia obtinet,ea eft quae ä Diolcoride proprie ΑΛ- Η$ν9ψομ, &u ulgo hodie Camomilla uocatur. Qug uero luteis per ambitum folrjs co^ ftat,ea haud dubie eft, qua priuatim Diofcorides a fuis floribus ^υσάνβψομ nominat. Germani autem, pulchre ad graecam appellationem alludetes, <&®ihtblntncn/(Bel cami llcn/©tt*ctcbbimnctt appellant.T ertia fpccies chama?meli,que nimiru purpu rea per orbem folia habct,nulla alia eft nifi ea quam hodie uulgus mcdicorumCon folidam regalem. Germani aute a fimilitudine calcaris,cui refpondet flofculus eius herbae, & a colore lepido regioq?,qui afpe&ari nunqua latis poteft, Ktttcrfpom uo eant. Diofcorides peculiariter »ξα/ύψο^ο quod uerefloreat,dici tradit.Tria itaepin uniuerfum Anthcmidis feu Chamsemeli genera funt, quorum laneprimum Cha^ msemelon leucanthemon,alteru Chamaemelon chryianthemon, tertium Chamac melon eranthcmon Diofcoridi nominatur. De duobus primis generibus nemine dubitare,quin uera legitima fint,arbitramur,quod nihil in rjs fttquod Diofcorri dis deicriptioni,quam mox fubi)ciemus,non refpondeat.Tertium forte nonnullis qui moroftusomniaobferuant,mimmegenuinum Chamaemeli genus eflfe uidebi tur : ideoq? quibus fimus argumentis & coie&uris impulfl,ut tertium Anthemidis elTe genus credamus, necefle erit oftendere.Potifsimu autem quod nos in hancien tentiam pertraxit eft,quod fingula in Diolcoridis delcriptioneilli congruant,rami fcilicet palmum non excedentes,fruricofla multas alas habentes,parui exigui, ca^

pitulm

CHAMAEMELON

LEVCANTHEMON.

Η Α Μ AE Μ E L V Μ t chrysanthemon.

CH Α Μ AE M EL V Μ

~~ ^RäNTHEMON,

Qy Μ I Τ\Γ\'1 fer Η ii Jrnh H J

''Jbx-Ä $ηά

τΛΛί4 — ’

iS PLANT ARVM HISTORIAE CAP, VII !♦

c pitu!arctunda,aurea,forispurpumsfoli}s5magnitudineinnulloaliogenereRut£ folrjs magis fimilibuscircundata. Deinde fernen tiam hancnoflram cohrmauitan- tiquifsimus codex manuicriptus,in quo pitflura exqnifitiffime Regalem dicflä con- as foHdärcfertjquamiisfaneuerbisdefcnbittHerbaeftquamquidäMonachellajOüe 33 Capuciariä uocant (a cucullo hauddubiemonachoru, quem flores illius herbae re- 33 ferunt, nomen imponentes) DiofcoridesEranthemonappcllat, &eflunafpecics 33 Anthemidis,quaefoliainftarCamomillaehabet,nigrioratamcn:flQrem autem uio 33 lae firmle* Haecille* Quibus omnibus illudetiäaccedit,nofirarn de hacherbafenten tiam mirifice corroborans,quod uulgus hodie medicomConfolida regale calculo' f fis,& oculis prodeife tradat, adeo ut illius etia confpedlu multos ex oculis laboran- \ tes fanafle dicant . Atcp hinc fit ut fludiofi paifim eam herba in iuis mufaeis fufpen- j iam habeant,oculis hacratione cofulere uolentes. Has autem omnes facultates ut ^ ex fcquentibus patebit, Branthemo fuoDioicorides etiam adfcribit.Quamobrem nihil certius eft, quam Confolidam regalem tertium eflfe Anthemidis genus, id quod argumenta noilra iam adducta palam euincunt*

FORMA*

Rami palmum non excedunt, fruticofi, frequentes alas habentes, parui, tenues SC multi, capitulis rotundis* Flores intus aureos continent,foris uero per ambitum candidos,autluteos,aut purpureos,foliorum Rutae magnitudine*

LOCVS

Nafcunturin afpero,ficco,macroq? foIo,8£iuxta femitas ate^itinera*

T e m p v s.

Colliguntur uere, in calidis potiflimum regionibus , in noflris inter ae flatis ini¬ tia, hoc eil, lunio mcnfe*

5 TEMPERÄMENTVM*

Calefaciunt & deficcaiitin primo ordine*

VIRES* EX DIOSCOR IDE*

Vim habent radices,flores 5 C herba calfaciendi, extenuandi^ , Potu SC infeflio- nc menfes,fcetus,calculos & urinam pellunt* Aduerius inflationes,8£tenui intefli- -^k in dolores bibuntur* Bile fuflufos expurgant, Sriecinorofis medentur* Decocflo ea¬ rum ueficae uitia fouentur * Efficacius ex omnibus generibus eil, quod florem fert purpureum, cgteriscp maius exiftit,idcp proprie Eranthemon uocatur.Quod uero Leucanthemon 8i Chryfanthemon cognominat,uehementius urinam ciunt* Ae- giloprjs illitaemedentur * Commanducata oris ulcera fanant. Nonnulli in clyfleri- bus ex oleo utuntur, terentes ipfas ad pellendos febrium circuitus. Folia & flo¬ res reponi debent, dC feparatim contufa in pailillos conformari . Radix quoq? fic- catur,<R ufu poicente interim partes duas herbae,floris aut radicis modo unam: in¬ terim contra floris duas, & herbae unam, alternis diebus duplicantes pondu$,dare conuenit* Bibere autem oportet in uino diluto mulio*

EX GALENO*

T enuium efl partium, quamobrem digerendi, rarefaciendi, & laxandi Facultate obtinet. Eil itaq? Charnemelon ten uita teRofe perfimile, calore uero ad olei facul ta tes magis accedit, animali fami!iarcs,&' temperatas. Quapropter Iaflitudinib.ut fi quid ahud,cofert,doloresq? mitigat.Praeterca tenfa remittit 3daxat, quaeq^ medio¬ criter dura funt emollit,quaecp coilipata codeniataue funt rarefacit . Ad haec febres quae citra uifceris alicuius inflammationeinfeilant,diiroluit,praefertim queeex hu- morib.biliofis, aut cutis denfitate cofiilunt.Qua de re & ab Acgyptioru iapientiC fimis Soli cofecrata effifebrium^oinniuremediii putat* Verum hac quidem in re a ucritateaberrat:folas enim quas diximus febres fanare potcfl, eascp quae iam co- cocflae funt. luuat autem pulchre reliquas etiam omnes qug melancholica funt aut pituitofae,aut ex uifceris mflamatione prognatg: nam 5C harum remediu Chamse-

melum

PLANTARVM HISTORIAE C A Pt VIII, 1?

A melum uel ftrenuiflimu eft,ubi iatn cocodiis adhibetur;quapropter 5C hypochon* drfis, ut fi quid aliud, gratum exiftit,

EX PLINIO,

Medici uere folia tufa in paftillos digerunt: item florem 8£radicem,Danturox mnia mixta drachma: unius pondere contra ferpentumidhis. Pellit mortuos par^ tus, item menftrua in potu,& urinam, calculosqp : inflationes, iecinoru uitia,bilem fuffufam,a?gilopia.Comanducata ulcerum manantes in ore eruptiones fanat * Ex omnibus fis generibus ad calculos efficaciflima eft,quae florem purpureum habet, cuius & foliorum 8C fruticis amplitudo maiafcula eft, Hanc proprie quidem Eran^ themon uocant.

DE ΑΝΕΤΗ O C A P» IX»-

B

NOMINA*

n η θ o n gra?ce. Anethum latine appellatur. Nomen in officinis genui num retinet, Germanice :Dy llcrt/& jDocfii; vaut nominatur,

FORMA,

Anethum fefquicubitali proceritate aflurgit , multicaule, rmoium,exL litate folfi in flaminis pene modum extenuata, luteolo flofculo, femine lato & qua-· fi foliato,radice lignofa,neque adeo prolixa, umbella focniculi,cui cognatum quafi genus,propter fimilitudinem uideri poteft,

LOCVS.

In hortis feriturflnterdum Si iponte,fccniculi modo,prouenit.

T E Μ P V S,

Floret in a:ftate,Iunio Sc Iulio menfibus,

TEMPERAMENTVM,

Anethum adeo calefacit, ut habendum fit aut fecundi ordinis intenfi, aut terti) remiffi.Exiccantiu uero ordinis eft fecundi incipientis, aut primi finientis ♦ V ftum autem terti) tum calfacientium,tum deficcantium ordinis fit,

VIRES. EX DIOSCORIDE.

Anethi aridi coma: feminisqj decodlum potum laccuocat. Tormina inflatio* nes fedat. Aluum leuesqj uomitiones fiftit. Vrinam cit, Singultus lenit. Oculos he betat, & genituram aifidue potum extinguit. Decodhim eius mulieribus pra:foca> tioneuuluadaborantibusadinfidendum utile. Semen eiufdem uftum & illitum condylomata tollit.

EX GALENO.

Anethum in oleo decodlum digcrit,fedat dolores,fomnum conciliat, crudos 3C incocflos tumores concoquit.Fit enim ex eo oleum, cuius propinqua fit temperies pus mouentibus, & maturantibus uocatis medicamentis, nifi quatenus paulo illis tum calidius,tum tenuiorum partium eft, atqueadeo digeredi facultate preditum, Vftum ulceribus admodum humidis illitum prodeft,potiflimumfisquaeinpu* dendo confiftunt.Qua: autem in prseputio funt inueterata, fis probe cicatricem in ducit.Cseterum uiridehumidius eft,& minus calidum, itaq? magis cocoquit ficco, & fomnum cociliat,fed minus digerit. Idcirco mihi uidentur ueteres coronis ex eo concinnatis in fympoffis ufi effe.

EX PLINIO.

Anethu rudius mouet,&tormina fedat, Aluum fiflit.Epiphoris radices illinuit tur ex aqua uel uino. Singultus cohibet femen feruens olfadhim, Sumptu ex aqua fedat cruditates , Cinis eius uuam in faucibus leuat, oculos 3C genituram hebetat,

EX SIMEONE SETHI.

Ad crailoru humoru inflationes prodeft, Quida fane ipfum ftomacho bonum

C $ effe.

- plantarvm HISTORUE CAP, IX, 31

A eile, ali'-j aero minime,dixerunt,l!li quidem ad eius caliditatem,& facultate quxhu- miditatem cocoquit,& flatus qui funt in uentriculo di{cutit,refpexcrunt:rj ucro ad fubftantiam eius,qua? craflarum efl: partium,conco<flu difficilis,&naufeofa. Oleo incocflum difcutit,& fomnum conciliat .Inunftu tumores crudos concoquit, Infla- tiones quoque qua? in uentriculo generantur, digerit . Corpus ex immodico labo¬ re defatigatum, curat.Renes uero,ut quidam aiunt,la?dit.

DE AIZOO^ CAP^ X*

NOMINA.

o n graxrerAizoonjSedunijSemperuiuumlatinenominatur.Po- ^gftremum nomen officina? obtinuerunt. Vulgo louisbarba, Germani- i ouisharU· Olgce i04uj?wut*Q/iDonberb<n* dicitur, quod fdlicetnonnullislocisplebis animos iampridem inuaierit opinio , non feriri fulmine domum , in cu-

ius tegulis uireat Sedum. Porro Aszoon & Semperuiuum appellant, quod perpe tuö , tarn a?ftatequam hyemeuirefeat, nec ullis frigoribus, aut cccli iniuria quan

tumuis frigida,enioriatur.

GENERA.

Dioicoridem iequentes tria eius genera ftatuimus. Primum Aizoon (eu Sedum Aizoonmms . maius,quodfolialatiorahabeat. Alterum Sedum minus, quodGrgcisetiam 7 fiQx- aW, quia ter floreat in anno,uocatur, V ulgb V crmicularis,a Omilitudine foliorum, vermicuUris. qua? rotunda funt, & figura? oualis,utuermiculos putes, 8c CraiTula minor nomL craßuU minor . natur. Huius iterum duo funt genera : alterum enim mas efl, quod nimirum florfr Aizoonmms» bus luteis fpecflatur, & Germanis bldnbmifbxnmsbtfö titcnnU appellatur. Alte¬ rum fccmina,quod pallidis feu candidis confpicitur floribus, Germanice liciti b<utptv>uri$bmjwdblc uocatur.Tertiumgcnuseftquod Aizoonfylucftre,abalrjs Tertium gema Portulaca fylueflris,aut Illecebra minus rc(fle8dm proprie dicitur. NamPortulaca Ai^oi.

B fylueftris diuerfa ab hoc tertio Sedi genere herba cft,ut fuo dicemus loco. Illecebra? autem nomen alia? debetur herba?, qua? Telcphion uocatur,utin eiufdem hifto- ria docebimus. Nomina ueroha?c generi illi indiderunt,feduifti errore eorum qui Portulacam iylueflrem cum tertio Aizoo apud Dioicoridem confuderunt, atque adeo qua' debent Portulaca? 8i Telephio nomina , Aizoo temere affignarunt. Vt enim uinbus diuerfa efl; Portulaca fylueftris ab hoc genere tertio Aizoi , ita etiam nomine & forma . Quare merito reprehendendi funt qui duo ha?c capita fic fibi fe¬ rn ere mifcucrunt. Vulgares herbarrj Vcrmicularem minorem uocant, Germani 2\ai$entrcublc ober tfßauvp feffer.

F O R M A.

Semperuiuu maius caules profert cubitalcs,interdu etiam maiores, pollicis craf Mk frtudine,pingues,egregieuirentes,incifuras CharacieTithymalliinftar habentes.

Folia pinguia,pollicis magnitudine,in cacuminelingua? fimilia,aliain terram refu pinata , alia in capite inuicem contracta, circulo oculi figuram circunfcribunt . Mi- Mimi» nus Aizoon caules ab una radice exeuntes multes habet, tenues, folrjs plenos ro- tundis, pinguibus, paruis,in fummo acuminatis . Emittitaute e medio caulem pal¬ mi altitudinc,umbellam&flores pallidos luteosuefuftincntemr^Aa)^ enim hoc ίο- co,ut alias fcpe,pro tyx accipitur,id quod ex Serapione etiam abunde conflare po 3, teft,qui huncDiofcoridis locum ita reddidiuEt habet uirgam in medio longam, cir 3, calongitudinein palmi,fuperquameflcapitellum,inquoefl floscitnnus,fubtilis*

Eam autem Semperuiui minoris ipcciequa?flofculis luteolis fpedlatur, dilucidio¬ ris doclrina? gratia,marcm appellauimus. Alteram uero qua? candidos obtinet flo res,focmina. Tertium Semperuiui genus lylueftredi&um, foliola habet pinguio- ra,ad Portulae^ figuram accedentia, 8<1 hirfuta,breuiori^ cacumine. His uerbis ex-

C 4 quifite

3}

mctwle.

X

SED VM MIN VS

FOEMINA.

SEDI TERTI VM

genvs.

v>>

PLANTARVM HISTORIAE CÜP, X*

37

c quifite admodum Dioflorides & Plinius tertium Aizoi genus , quod uermiculare minorem hodie appellant,deiiniarunt. Habet enim pinguia admodum foliola, ad Portulacas fylueftris formam nonnihil accedentia,hirfiita,8£breuioriquamm AL soo minori cacumine »Reliqua quae fequuntur in quibufdam Diofcoridis exem¬ plaribus, manifefte adulterina funt» Necprjs plura habet Aldinu exemplar, SC alia qua: paulo funt caftigatiora,

L 0 C V S»

Maius naiciturin montanis 8C tefteis. Nonnulli autem iiitedis domorum coiv ferunt. Minus Aizoon in muris 8C petris,macerijs uinearu,parietibusq?piOuenit, Tertium in petrofis lods,iepulchris umbrofis,oppidomrnq?foisis»

TEMPVS,

Florent Maio SC Iunio menfibus maius 5C minus» Tertiu autem genus in Maio tantum floribus ornatur luteis»

TEMPERÄMENTVM»

Aizoon utrunque,tam maius quam minus, deficcant modice, uehementer au^ tem refrigerannfunt enim ex tertio ordine 8C rcceffu refrigerantium »Tertium ge^ nus calidum effe, Diofcoridis SC omniu ueterum teftimonio conflat, Gufius etiam minime reclamat ; fi enim guftaueris, linguam uehementer urit»

VIRES. EX DIOSCORIDE»

Maius uim obtinet refrigerandi & adftringendi» Conferunt ad eryfipelata,her^ petas,nomas,oculoru inflammationes,ambufta, podagras, folia per fe,8£ cum po^ lenta illita.Succus uero cum polenta 8£rofaceo,capiti in doloribus infunditur.Da^ tur a phalangio morfis in potu, diarrheea laboratibus,dyfenteridsqj*Teretes lum/ bricos cum uino potus excutit ♦ Subditus in peilb , muliebres fluxiones fiflit» Suo* cus etiam lippientibus a ianguine utiliter inungit. Minoris folia antedi&o eandem x> facultatem habent.Tertium genus calfadendi uimhabeqacrem, 8c exulcerantem«. Cum axungia illitum,flrumas difeutit.

EX GALENO.

Semperuiuu utruncp tam maius quam minus defiecat quidem modice,quando^ quidc Si mediocriter adflringat, omnis alterius uehementis qualitatis expers: qua^ re in eo aquea cifentia abundat . Refrigerat non mediocriter, idcoq ad eryfipelata, herpetas,& a fluxione natas phlegmonas prodeft»

EX PLINIO.

V triufcp uis eadem,perfrigerare & ad ftrin gere. Medentur epiphoris folia impo^ fita,uel fuccus inunAus» Purgant enim ulcera oculorum, explentq?, δ£ ad cicatrice perducunt, Palpebras deglutinant. Eadem capitis doloribus medentur , fuccouel folio temporibus illitis . Ädu er fantur phalangiorum iiflibus : aconito uero maius Aizourn prascipue. A fcorpionibus quoque feriri id habentem negant» Medentur &C aurium dolori»

APPENDIX.

Errat non parum hodie magna medicoru pars, qui Sedi genus tertium refrige^ rarc,aflerere haud uerent.Et mirum fane cur ab eo errore illos Diofcorides non re^ nocet, qui diferte ait, hoc ipium calefariendi,8£ exulcerandi facultatem habere» Sed

forte non magnopere laborant quid de hac planta Dioicorides tradaridebuiC fet tamen erroris huius admonuifle eos faltem germanica eius plantas nomenclatura. Neque enim alia ratione 0O<mvpfcffev no* ftris Germanis diefla ei fmfi quod in muris proue* niat, guftucp acris admodum fi U

PLANTAGO

MAIOR.

4ο

DE ARNO GLOS SO CAP^ Xl·*

NOMINA»

Ιρνογλλςςον Grgcis: ArnogloiTum,Plantago Latinis nominatui**

Nomen latinü Plantaginis officincretinuerut.Germanice T Vegcnd)/ ©d^ßtmc^en/ quod nomen graneo pulchre refpondct,dicitur. Arno. Amogbffumun fgloflum,quod eius folia a^nina? Üngua? fimillima lint,appellarut Gra?- de Mm, ci, Latini autemPlantaginem,dudoa planta uocabulo,nuncuparunt.Sunt tarnen P hnugo. qui a multitudine neruorum , quibus quali coftis in dorfo per longitudinem folia eius diftinda funt,Polyneuron uocant. Polyncum .

GENERA»

Duo Plantaginis funtgenera,üeterum omnium lententia, maior 8dninor.Ma- ior, quam peculiariter ä feptenis qua? in folfjs apparent coftis, gra?ce trfaJTrtSbfoyjd eft,Septineruia uocant. Germanis noftris a foliorum latitudine grofjct* ober btey- tcrwe$t*id) nominatur» Minor, eoquodeiusfoliafibris quincptanquäneruisdL· ftin^afurttjW^TwVdl/^ideftjQiiinquencruia dicitur.Officinc,quoniamfolium ar dius deGnitinacumen,&uelutinlancea?mucronefaftigiatur, Lanceolatam, uuL gus autem Lanceolam appellat» Germanice Hein ober fpt^tcfcr twcjencb/quia IciÜcetacuminatior di longior eft, 8c ab equingcofbciimilitudine, Koßripp uocat*

FORMA»

Minor Plantago anguftiora, minora, m olliora, leuioraSi tenuiora folia habet, Mino?. caule anguloio,in terram inclinato;ftores pallidos:fcmen in fummis caulibus. Ma- Maior. ior contra craftior uegetiorq?,latiore folio,betaceo» Folia liquidem maioris Planta- ginis betaceorum eftigiem,no alterius oleris rererunt,quod Diolcorides dixit. Nam apud Athenienles λάχανου pro Beta fa?pe fumifolet,äcuiusfoli)snon *4*w» multum Plantaginea uidentur abhorrere « Non itaeß olus intelligere potuit, cum in exprimenda fimilitudinefpedatimloqufnongcneratimconueniat.Huiuscau- 33 lis angulofus, fubruber,altitudine cubitali, ämedio fui ad uertice u ftp tenui femi- ne circundatus,flolculum in fpica luteum, nonunquam herbaceum oftcntat.Radi ces fubfuntilli tenera?,hirfutc,candide,digitali craffitudine.Defcriptioncs ha?Dio- icoridis pulchre pidura?refpondent » Antiquus etiam herbarius eafdem pro ma- iori 8cr minori Plantagine herbas exhibet»

LOGVS,

Maior in paluftribus potiflimum nafdtur, Vtracp autem circum fepes, aggeres, prata,&lacunoialoca.

T e m p v s»

Herba Si flores in a?ftatis initio^Maio 8i Iunio mcnfibus , femen uero Augufto carpitur menfe»

TEMPERAMENTVM,

Mixta? eft temperatura? Plantago,habct enim quiddam aqueu frigidum:habet uero&aufterum quiddam,idquod terreum eft,ficcum,ftigidum,Itacp refrigerat fimul 36deliccat, 8dn utrocp fecundi receffus a medrjs eft»

VIRES. EX DIOSCORIDE,

Vim habent folia exiccatoriä &C adftringcnte,ideo ad omnia ulcera maiigna,ele phantica,qua?humorelcatent,8£fordida,c6ferunt.Eruptionesfanguinis,nomas, carbunculos, herpetas,epinydidasq? cohibent. V Icera uctcra & ina?qualia cicatri¬ ce obducunt.Medentur & rjs qua? Chironia nuncupatur. Sinus glutinant.Morli- bus canis,ambuftis,inflammationibus,parotydi,panis3profunt. Strumis & a’gilo pis cum fale illita coferunt. Olus codu cum aceto &fale dyfentericis Sdiccliacis fum ptum fubuenit. Datur &C in locum Beta? cum lenticula codum . In leucophlegma¬ tia poft aridas epulas in medio herba decoda datur. Comitialib. afthmaticis da¬ ta proficit»Folioru fuccus oris ulcera continua collutione purgat.Cum creta cimo-

D 2. liaSd

4l PLANTARVH HISTORIAE CAP» XL

c !ia SC cerufa ignibus facris mcdetur.Fiftulas infufus fanat . Auriu doloribus & lip¬ pitudinibus fuccus inftillatus,& collyrrjs additus prodcft » Gingiuis iänguinolen- tis,& fanguincrci)cicntibus potus cofcrt » Dyfentericis fubtcr peraluum infjcitur» Bibitur contra tabcm. Aduerfus utcri ftrangulationes in lana apponitur:item uul- u a? fluxiones. Semen cum uino potum alui fluxiones, Si fanguinis exereationes fi- ftit. Radix dccoda collutione, &cQmanducata,dentiü dolores fedat, Eadem cum folfjsin paflo ad uefica? renum% ulcera pratbetur . Ferunt tres radices cum tribus uini cyathis,8£ pari aquse potas,tertianis auxiliari, Si quatuor quartanis » Sunt qui radice e collo fufpenfaad ftrumas difeutiendas utantur»

EX GALENO.

Qtiaecuncp medicamenta cum hoc quod refrigerant una etiam adflringunt , ea Si ad ulcera maligna omnia, Si ad fluxiones,8£ putredines pro(unt,atqueadeo ctia ad dyienteriasrnam Si (anguinis eruptiones fiftunt,8£ fi quid aduratur refrigerant* Sinus quoq? glutinant, &alia ulcera recentia fimul Si uetera.In omnibus fereid ge- nus medicamentis primas tcnet,aut certe nulli (ecundu eft Arnoglo(fum,idq? tem- peratura? fymmetria.Nam flccitatem obtinet morfus expertem, Si frigiditate quae nondum obftupefadat . Semen eius & radix flmilis funt facultatis, attamen ficcio- ris,5£ minus frigida?. Semen etiam (ubtilium efl partium, radices autem craffioru. Et huius herbe folia exiccata,fubtilioris Eminus frigid^ facultatis fiunt,nempe dif¬ flato cx eo ac digefto excremento aqueo . Hac ratione radicibus utuntur ad dentiu dolorcSjtum manducantes, tum collutionibus incoquentes. Praeterea ad iccinoris Si renum obftrudioncs non has tantum adhibent, fed folia quoque Si multo ma¬ gis (einen : haec enim quandam abflergendi in fe facultatenabent, quam Si in her¬ ba uiridi ineiTe fatis conrjci potefl,ucrum ab humiditatis copia uinci.

15 E X P L I N I O.

Vis mira in (Tccandodenfando^corporc,eautcrfj uicem obtinens. Nulla res se¬ que ii (Ei t fluxiones,quas gr^ci rheumatiimos uocant. Stomachu corroborat Piam tagoperfefumptaincibocum lente alicaeueforbitione. Strumis medetur. Semen eius in uino tritum,ucl ipia ex aceto coda,aut alica ex iucco eius fuinpta dyienteri- cis datur. Lichenis fccdo malo medetur trita. Vitia fedis Si attritus celerrimefanat» Ex aqua mulfa duabus horis ante acceilioncm pota duabus drachmis, tertianas le¬ niores facit, uel fuccus radicis madefadae uel tuia?, uel ipfa radix trita in aqua ferro calefada . Quidam ternas radices in tribus cyathis aqua? dederunt . lidcm in quar¬ tanis quaternas fecerunt. Hydropicos ianat in cibo cum prius panem ficcum come derint fine potu. Folia podagras refrigerant,8dn primo impetu podagrg rubentis, hoccft,calida?,conuemuni. Oris ulcera fuccus emendat, Si folia radicesq?coman- ducata , uel fi rheumatifmo laboret os. V itio reiedionis (anguinis idem medetur» Phthifim fanat fi bibatur, &dpfa decoda inuinocum fale& oleo a fomno matuti¬ no refrigerat. Luxatis dolores Si tumores tollunt folia tuia,addito (ale modico.Fi- Aulis infufus fuccus auxilio efl. Sanguinis profluuium fiftitfemen,fi ore rerjciatur3 fiue aiuofluat,fiuefocminarumutero.Succusuomentibusfanguincmdatur» Contufis,cuerfis omnibus modis ipfa fumitur. Medetur omnium ge¬ nerum ulceribus, peculiariter fccminarum, fenum,& infam tium,igne mollita,mclior &cum cerato,

Ό E ALI-

Raffet

4?

DE A L Ϊ S Μ A T £► CAP^ X I !►

vUniigoiqMz

tw.

NOMINA*

ΡΡΙλ I2MA, Η<Ρχμα<&ωνΐΰμ grsece: Äfifma, Damaionium latine nominatur* mmU Sunt qui eam herbam eile putent, quam herbarij & uulgus nominant ί 1 Barbam fyluanam ,& Plantagine aquaticam : nonulli ucro eam, quam multi paftoralem fiftulam uccät. Prior Germanis votgtidy/ S£

5ro f :fi lo ffc i /quod icilicetin paluftribus nafcatur,ubi frequentes funt ranae* Altera ucro i) idem rSfrtenpfeijf nominaiur,Plantaginemautemaquat!ca,ob natales SC fimilicudinem quasilli cum uera Plantagine di, dixerunt : quemadmodu fiftulam paftoralem,quod fingulari icapo rudis fiftuly 8i longitudine effigiem quandam uideaturimitari, Qpsc uero noftrade fjs fit fententia paulo poft indicabimus*

FORMA*

A! i ima folia Plantagini fimilia habet,anguftiora tamen 5C in terram reflexa, de* miffiaq?. Caulis illi ePc tenuis, fimpiex,aldtudine cubitum excedente, thyrfo fimilis, capitulahabens. Flores tenues, candidos 8£ aliquatenus pallidos obtinet» Radices ut Ellebori nigri tenues, odoratas,acres, modiccq? pingues. Ex qua quide delinia^ tione latis confiat neutram herbarum quarum piffiuras damus, efle Aliima.Nam herba quam hodie Plantaginem aquaticam uocant,non per omnia hiftorigrefpoii det. Vt enim alia pra?teream,radix eius neque odorata,neque acris eft. Alterius au tem, quam paftoralem fiftulam nominauimus, etfi radix odorata fit,minimetam2 acris exi frit. Quicquid tamen fitjiac potius quam altera pro Alifmate utendum eft ic cenfeo* Eius effigiem fuo loco dabimus*

L O C V S*

Aquofa amat loca,iti quibus paffim nafcitur*

T E m P V s.

In sefrate colligi potefr,tum enim floribus abundat,

TEMPERÄMENTVM.

Calidam efle hanc herbam fatis monftrant radices, quas acres efle confrat , Αί> flerioriam etiam quandam in fe facultatem obtinent*

VIRES. EX DIOSCOR1DE*

Radix unius aut alterius drachma: pondere cum uino pota,his qui leporem mi rinum deuorarunt,prodeft,& quos rubeta rana momorderit, quiq? opium häufe - runt. T orminibus SC dyfenteriaepcr ie,aut cum Dauco pari pondere pota confert* Conuulfis itidem Si uteri ffirangulationibus* Herba fifiitaluum,meniesdudt,8£ cxdemata illita lenit*

EX GALENO*

Damaionium aut Alifma. De hac herba in tertio libro tradit Dioicorides,quod radix eius epota dyienterias fanet,S£aIuum fiftat,atq? ocdematamitiget.Nos uero ca experti no n fumus. Quod autem coftitutos in renibus calculos aqua in qua de^ cocfra fuerit pota cominuat, cafu experti fumus* Ex quo liquet, quod abfteribriam quandam facultatem obtinet*

EX PLINIO»

V fus in radice aduerfus ranas Ödepores marinos. Lepori marino adueriätur in uino potum . Strumis imponitur ex aqua coeleffii folium tritum , uei radix cum a^ xungio tufa,ita ut impofita folio fuo operiatur, Sic 8£ad omnes ceruicis dolores,tu morescp, quacuncp in parte*

DE ARTE-

ARTEMISIA

LATIFOLIA.

n < « <j »

4

43

DE ARTEMISIA* CAP* XIII*

A NOMINA*

p t £ m i ς i a Graccis,Artemifialatmis,Germanis^c)T&ji/3uc£cit/

0. j ίοί?4ΐΐβ qürtc 1/00 rntcitw enb Qiivtd/obcv (Btoflct* vcmfavn ap pellatur. Oificine ueterem appellationerctinent.Nomen herbe indb Artemifia unk tum putant ab Artemifia uxore Maufoli rcgis.quc fibi hanc herbam adoptauit, cu ante Parthenis,id dfl,uirginalis,quod uirgo dea illi no/ men dederit, uocaretur * Non defunt qui ab Artemide cognominata arbitrentur* quodpriuatim foeminaru malis, quibus οψπμις, hoc eid, Diana praeeid, medeatur.

Nomen Germanicu Θ, gurte l,quafi diui Ioannis sonam dicas, a fuperidi

tiofulis nonullismonachis&mulierculisherbtehuicimpofitum eid. Nam fuerunt qui non coronas duntaxat, fed etiam sonas cx iida herba co fecerunt , quas tandem in ignem , qui in die diuoloanni baptiida: facro,in fingulis plateis urbium fuccendc^ batur,nefcio in quem euentu, profecerunt, hauddubie hac herba in deferto diu uni Ioannem cincdum ftuile iomniati.

GENERA*

Tres funt,Diofcoride teide, Artemifi^ fpecies, qug etiam hodie apud nos paflim reperiuntur. Prima 7[λχτνφνλΚ(&3 latine Artemifia latifolia dici poteid . Ea autem e(d Artemifia Uti * qua? fimpliciter hodie Artemifia uoeatur, Huiiis itera duo iunt genera colore dum ίϋ1ία· taxat diidantia: unu caule 8£ floribus rubens. Germanis Kotburtctt/uelKotbcy* fuj$ dicitur: alterum candicans caule, floribus ueroflauis, Germanice wd^buefett appellatur. Altera gq:ce λί^όφνΤλ©^^ latine ucroTenuifolia nominatur; quodquidc a rtemfiatenm genus uulgushodicMatricaria, Germani CVDutcrhrmit/&<V3cttt‘4m,quod uteri, qttem matrice uocant,morbis medeat. T ertia fpecies Artemifia monoclonos dici. ^ '

b tui*,Tanacetu corrupto nomine proTagete hodie nominant. Germani Kctufam, elenos. quod filicis fere fpeci em referat, δά’η aquarum ripis nafcatur. Alio nomine TOutm- τ anacetum. frmtt, quonia lumbricos e uentre pellat . Efle ucro hanc herbam aliquam Artemib Tj2eicS* fideipeciemuel hinc etiam coidarepoteid,quod primam fpecie, ut diximus, nonulli^^ /

Germanice (5toj|mrctnfamuocant:hac enim nomenclatura manifeide docenuS C\rrr*/ wirr' <ny eam quam Tagetem appellant Artemifia: efle congenerem, quod ici licet eandem habeat appellatione* Huius hauddubiegencris cft herba quacelcgannidimos pro¬ fert flores, garyophyllos Indos uocatos: nulla enim in re nifi floribus, qui funt ele^ gantiores & longe maiores,ab hac noidra diidat: odore tarne noidra hanc edam uim cit. Hinc eid quodTagete Indicam appcllauerimus, Germanice au tem 3 ttbwntfebe ncgclctt.His aute herbis tribus couenire Diofcoridis deferiptioes facile unufquifcp ex rjs qua: paulo pbid dicemus cognofcet . Efle autem Artemifia: genera ex mamu feripto codice,quem ob uetuidatem lubens cito,manifdde colligi poteid, Is enim p L (fdas ordine tres iam comemoratas herbas ita ob oculos ponit,ut nemo qui illas ud ferne! faltem uiderit,non agnofcat.Pi(ftura:acceduntdefcriptioncs,&nomenclatu ra: hodie etiam ufitata:, Primam enim Artcmifiam, alteram Leptophyllon &Ma- tricariam, tertiam uero Tagetem, quo nomine Apuleius ufus eid, &Tanacetum appellat, ita ut nemo deinceps quin uerafint Artemifia: genera dubitare debeat* aut merito poflit» fi/ itff —

FORMA.

Prima fpecies qua? priuatim Artemifia dicitur , fruticoia eid herba, Abfinthio iL Arlemiß*· milis,maiora tamen & pinguiora folia habet,qua? fuperne ex nigro uircicunt, fuD ter autem candicat,crebrb etiam refeda iunt. Flos illi tenuis,^ femen rotundu.AL tera,folia tenuiora obtinet, flores exiguos,tenues,albos,&grauiter olentes. Porro Sampfuchi odorem cofricata eius folia &flores referut.Quc utiq? deferiptio itaMa tricariä uulgo didam herba exprimit,ut nemo ηοη,ηίίι talpa cccior fit,hanc cfie aL

teram

49 PLANT A RV M HISTORIAE C A Pt XIII«.

c teram Artemifia: fpeciem uideat. Fruticofa enim herba eft Matricaria,folrjs quam fit Artemifia proprie di(fiagraciIioribus,floribus tenuioribus, per ambitum albis, (intus enim lutei exiftut)grauiter cum uniueria herba olentibus . Hallucinant ita- Parthenium non que qui Serapionis interpretem fecuti, Diofcoridis Parthenium eile putant,ut fuo e# Matricaria. |oco abunde demonftrabimus ♦ T ertia μονόκλω ν(&, hoc eft, unicaulis di<fta, fimplid caule confurgit,folijs minutim icifiis * Caulis in fummo floribus luteis Si tenuibus abundat. Haec odoris iucundi täte priorem uincit.Quicfanedefcriptio pulchre her Tanacetm. bam Tanacetum appellatam hodie , deliniat,ita ut tertiam efle Artemifia? ipcciem nemo dubitare debeat,aut falte iure queat. Tagetes Indica caule exurgit rubeiccm te,ramulis multis brachiato, folfjs tenuibus, minutim fciffis , Si grauiter odoratis, floribus in fummo caule luteis, S^croci fere colorem referentibus,elegantia nulli ab teri cedentibus*

VvA

-♦

L O C V S.

Primanafciturinaquofis, incultis, afperisq? locis. Altera in hortis, locis ficcis Si iapidofis.Tertiainaquarum ripis,atque uinearum aggeribus paflim prouenit, un de Germanice appofito uocabulo Kcwfhm uocatur* Indica Tagetes non nifi fata proucnitin Germania*

T E Μ P V S.

Singulageneratriatefiate, potiffimucum uuamatureicit, tunc enim abundant floribus,colliguntur*Indica paulo tardius in noftra regione floret*

TEMPERAMENTVM*

Calefaciunt Si modice dcficcant. Si funt,quod ad calefactionem attinet,ordinis iecundi;quod uero ad reficcationem, aut primi intenfi,aut fecundi remifii. Sunte- tiam modice tenuium partium*

VIRES. EX DIOSCORIDE.

Excalfaciunt S i extenuant.Feruefadfprofuntad infeflus muliebres, ducendos D mcnfes,fecundas,&foctLis.Vteripratclufionematqueinflammationeiuuant,lapb des frangunt. Si urina: fuppreffionem tollunt . Herba ipfaimo uentri illita copio- fa,mcnfes mouet. Succus eius cti myrrha fuba&us Si admotus,ex utero elicit qute- cuncp,&infeiiio. Bibitur etiam coma trium drachmarum pondere eorundem du¬ cendorum gratia. Si quis fiomacho laborans Artemifiam leptophyllon contude^ rit probe cum oleo amygdalino, &ueluti malagma confecerit, ftomachocpimpo- fuerit,fanabitur. Nemorum quoque dolore fi quis affedus fuerit, ac fuccum eius cum oleo rofaceo miicens inunxerit, curabitur*

EX GALENO.

Ad renum calculos mediocriter, & ad uteri fomentationes profunt*

EX PLINIO.

Artemifia priuatim fccminarum malis medetur . Eandem quocp fecum haben- tibus,negantnocere mala medicamen ta,be'fhamue ullam, ne foiem quidem. Bibi- tur Si haec ex uino aduerfus opium. Alligatapriuatim potens traditur, potauead- uerfus ranas. Alligatam qui habet uiator, negatur lailitudinem fentire*

APPENDIX*

Prcter diclas facultates ufu compertum efffloresTanaceti pueris ex uino uel ladte datos, mirificeex uentre lumbricos pellere, ideoq? Germanis herba lumbricoru, ut paulo antediximus,appcllataefi ha:c Artcmifisc fpecies*

DE APA*

AP ARINE

de aparine*· CAP*· XIII>

E rrantqui putat legendü cffc ομ-

mm D iofcoridis csr Pi iuh exem* pkrid caßigatio ra omnia habent ΰμ<ρχλό(ία£7ΐ) Od [ane leßioni & ratio ipfafub fcribitydi fic no> minata fit ab um Mid ß>ecie,quä jrufluf eius re» fert, Quare cum altera lei lio ra¬ tione omni de Ai' Mdfitjmmeritö ab Oroßio Hifpa m Hermolaus , MdrecUus,et Ru ellius Diofcondis interpretes ομ- cpxA0noCj>7T&‘ legetes taxantur >

nomina»

ραρ,μ,; *©·,ϊ ©λ«4»«®- grece, Aparine latme.tUebftmnt

Gei-manice nominat, Omphalocarpcs ab umbilici fimihtudme, quam o mpU

ferne cius refert, rede difta eft. Philanthropos autem uox humanitatis, «**·,

amoris & comitatus ilii impofita eft, quod blanda, comis, & hofpitalis ^

herba fit.necaliter prartereuntiu ueftcs apprehendat,quam folent amici &holpita 0 . ~ ^ _ i. _ c. ontCUA ncnncant.aliciuandiuic-

D

dui.Quam appellationem pulchre Germani exprimentes, KkRrmtt nominant % enim fllis Heben/ quod latinis tenaciter adhaerere, Officinae & herbarq nonulh Afperoulam hodie uocanttredius tamen una detrita litera nominarent Afperula, ■quod afperitate fua attingentiu ueff imentis pertinaciter haereat»

FORM A»

Ramulos habet Aparine multos,exiguos, quadrangulos, Siafperos» Fo laper ambitum orbemue Rubia: modo per interualla,circumpofita»Flores albos » Seme

durum,eandidum,rotundum,a1?iedi0,umbiliCimodo,lemterCoCauum»Iprah^

ba ueftibus adhacrefcit.

LOCVS,

Nafdturin frumentario agro, aut hortis circa fepes SC maceries»

TEMPVS»

Colligitur xftate dum femine praegnans eft»

TEMPERA MENTVM»

Aparine modice extergit & dcficcat, habetq? nonnihil tenuium partium : unde fatis conftathanc aliquam etiam caloris in fe portionem habere»

VIRES. EX DIOSCORIDE» ,

Anarines feminis , caulium & foliorum fuccus cum uino potus, phalangiora 5C üiperaru morfibus auxiliatur Jnfufus doloribus aurium medetur, Herba ipia cum

axungia trita coacta,ftmmas difeutit.

0 E X PL IN ro»

Efficax Aparine contra ferpentcs,femine poto ex uino dracfima:8£ contra pha- lanam. Sanguinis abundantiam cxuulneribus reprimunt folia impofita »Succus auribus infunditur»

DE ACANTHO CAP*· XV»

NOMINA»

i k a μ θ o 2) uqckcwQcz Graecis, Acanthus fiueAcantfta Latinis dicitur» Officiose a fimilitudme, quam eius folia cum antei iorious uriorum Brwcwfm pedibus habent,Branca urfinam uocant. Ad quam etiam fimilitudF

• * — refpidentes Germa ni^evntUvo obev Bernte nominant, 1L jyj non prxtereundu eile putaui , hanc herbam olim etiam Roma> sumormi. nis Marmorariam cftc diftarmquae uox in omnibus Diofcoridis exemplaribus de viofeorida fo« prauata eft.ac in Mamolariam detorta: quod eius .folia columnaru maxime Corin m emendatus, chiarum capitulis iniculpebantur,quarum identidem tam icapi quam uertices mat inore fplendebant. Antiqui etiam Acantho pateras pingebant,

GENERA.

Duo Acanthi aenera damus. Primum quidem legitimam Acanthum nomina- uimus,qubd fcilicet deferiptioni per omnia refpondeat. Germanis dicitur TOclf® bcrofcUtw* Alterum Germanica, quocl nimirum in Germania officinae omnes pro Acantho hanc ufurpent herbam» Germanis fimpliciter 13ci*sftfrr.o uoestur»

■er

A

54

PLANTARVM HISTORIAE CAP, XVt FORMA»

Folia habet multo quam Laduca latiora 8C longiora. Erucae modo inciTuris di- uiia,nigricantia,pinguia,leuia.Caulem leuem,binum cubitorum,digitali craflitu- dine,ex interuallis fub ipfum ufcp uerticem foliolis quibufdam oblongis u eluti nu- camentis,aculeatis,ex quibus candidus promitur flos» Semen illi eft oblongum,lu teum, caput thyrfi {pecie. Radices fubfuntglutinoiae, mucolae, rubentes, longae»

Hadenus Diofcorides. Si autem ueri Acanthi piduram diligenter fpedare uolue ris, huic deicriptioni prorfus quadrare uidebis , ita ut nulla iit nota quae illi non ad amuflimrefpondeat. Neque impedit quod Acantha fpinam fignificet,fpinofae- nim & haec quidem herba eft,fed mollibus duntaxat fpinis, ideoep ä V ergilio mol¬ lis Acanthus dicitur» Germanicam tamen Acanthum ad Diofcoridis piduram non penitus accedere,efteuidentifsimu.Poteft tarne in prioris inopia, huius etiam comodus eile ufus,ut ex rjs quae paulo poft dicemus,patebit»

L OG v S»

Nafcitur uera in hortis, petroiis &humentib locis» Germanica in hortis & pra¬ tis undique»

T E Μ P V S»

Colligitur in aeftate dum floribus & femine abundat, Iunio praecipue Si Iulio menfibus»

TEMPERAMENTVM»

Folia Acanthi mediocriter digerentem facultatem obtinent» At radix exiccato- ria eft,& leuiter inciforia,8e tenuium partium » Hancuim Acantho etiam Germa¬ nico inefle, guftus abunde monftrat ♦ Folia enim eius modice amara, radix autem fubacris eft.

VIRES» EX DIOSCORIDE,

B Acanthi radices uftis & luxatis illitae profunt » Potae urinam mouent, 6 C aluum

fiftunt.T abidis,ruptis, conuulfis, mire utiles funt»

EX PLINIO»

Radices Acanthi uftis luxatisq? mire profunt» Item ruptis, conuulfis,&phthifin metuentibus incodae cibo,maximeptiiana. Podagris quocp illinuntur tritae 8C ca- lefadae calidis»

APPENDIX.

Etfi noftrae Brancae urfinae facies pidurae Acanthi